InfoHub Logo

4 ТАРАУ. 9 ғасырдың екінші жартысы – 13 ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениеті. Қалалық мәдениеттің дамуы
Конспект
Ерте орта ғасырға (6 - 9 ғ.) қарағанда дамыған орта ғасырда (10 - 12 ғ.) отырықшылық мәдениет өркендеп, қалалар саны көбейген. Оңтүстік Қазақстанда, кейінгі зерттеулер бойынша, қала саны 37 - ге жеткен. Оңтүстік Қазақстанда қалалардың топтаса орналасқан жері – Арыс өзенінің Сырдарияға қосылатын тұсындағы сағалары. Сырдың орта ағысында Сүткент, төменгі ағысында Сығанақ, Жанкент, Аснас, Жент, Баршынкент қалалары болған.
Қалалық отырықшылық мәдениет Жетісу аймағында да дамыды. Оңтүстік - батыс Жетісу аймағынан (орталығы – Тараз) 36 қала орны табылды. Солтүстік - шығыс Жетісудан 70 қала жұрты ашылды.
Ортағасырлық қалалар көлемі мен экономикалық жағы бойынша өсіп отырған. Олар 3 топқа бөлінді. Бірінші топқа көлемі 30 гектардан асатын қалалар жатады. Екінші топқа 10 гектардан 30 гектарға дейінгі қалалар кіреді. Үшінші топқа көлемі 10 гектарға жетпейтін қалалар жатады. 10 - 12 ғасырлардағы қалалар дамуының ерекшелігі – отырықшылық мәдениеттің Қазақстанның орталық және шығыс аймақтарына қарай тарала бастауы. Дамыған ортағасырлық қалаларға Отырар, Тараз, Талғар, Баба - Ата, Құйрықтөбе жатады. 10 - 12 ғасырлардағы қала құрылысындағы басты жаңалық – мешіттер мен шығыс моншаларының салынуы. 10 ғасырдағы тұрақ - жайларда бөлме саны көбейе бастаған.

Конспект сұрақтар
1. Ортасы аула ретінде пайдаланылатын тұрғын үйлер салынған аймақ:
2. Қазіргі канализацияның қарапайым түрі:
3. Өсімдік тәрізді және геометриялық өрнектермен безендірілді:
4. Құйрықтөбе қаласынан табылған үй:
5. Тұрақ - жайларда бөлме саны көбейе бастады:
6. Екі шығыс моншасы табылған қала:
7. Отырардың солтүстік - шығысынан табылды:
8. Орталық және Шығыс Қазақстан аймақтарында отырықшылық мәдениеттің тарала бастаған кезі:
9. Үшінші топқа кіретін қалалар:
10. Бірінші топқа жататын қалалар:
11. Қалалар көлемі жағынан бөлінді:
12. Солтүстік - шығыс Жетісудан табылған қала саны:
13. Қарнақ, Шур қалалары орналасқан аймақ:
14. Сырдың орта ағысында орналасқан қала:
15. Оңтүстік Қазақстандағы қалалардың топтаса орналасқан жері:
16. Оңтүстік Қазақстандағы қала орындарының саны:
17. Сығанақ қаласы Қазақстанның қай аймағында орналасқан:
18. Ұлытау етегінде орналасқан Х - ХІІ ғасырларға жататын қалаларды көрсетіңіз:
19. 11 - 12 ғасырға жататын “қоржын үй” қай қалада табылған:
Тақырыптың тесті