InfoHub Logo

Шығармашылық қабілетті дамыту тұлғалық - дамытушылық оқытудың мақсаты. Тұлғалық - дамытушылық оқыту теориясы бойынша білім алу жеке тұлғаның дамуымен ұштасып жатуы тиіс. Кез - келген оқыту дамыта алады, бірақ оның мазмұны әдістері дұрыс бағытталмағандықтан, нәтижесінде дамитын сапалар тар шеңберде қалады.
Дамыта оқу Д. Б. Эльконин, В. В. Давыдов жасаған 3 негізгі құраушыдан тұрады.
1. Оқу мақсаттарының қойылуы.
2. Оны шешу жолын бірлесе қарастыруы.
3. Шешімнің дұрыстығын дәлелдеуі.
Сабақты жақсы оқитын оқушылармен ғана белсенді жұмыс істеп қана қоймай, барлық баланың дамуы үшін, қолайлы жағдай туғызып, қабілеті жеткен жерге дейін еңбек етуі ойластырылса, әр оқушының оқуға деген қызығушылығы артады.
Бастауыш мектеп мұғалімі оқу мен тәрбиенің түрлі әдіс - тәсілдерін іздестіріп, жаңа технологияларды сабақта тиімді пайдаланудың жолдарын қарастырады.
1) Модификациялық инновация - қолда бардың түрін өзгертіп, дамыту.
2) Комбинаторлық инновация - белгілі әдістеме элементтерін жаңаша құрастыру.
3) Радикалдық инновация - мемлекеттік стандартты қалыптастыру.
Қазіргі технологияны қолдану - оқушылар ой - өрісінің еркін дамуына, жан - жақты білім алуына шығармашылық жағдай жасау мақсатында сабақты түрлендіріп өткізу, сондықтан технологияның 4 түрлі тәсілдерін кеңінен қолдану, ізденістің бір түрі болып табылады.
1 - Репродуктивтік (бәріне бірдей берілетін тапсырма)
2 - Алгоритмдік (ойландыру)
3 - Шығармашылық (іздену, шығармашылыққа ұмтылу)
4 - Эвристикалық (ізденіп қосымша әдебиеттер пайдалану).

Ойлау қабілетін ұштап өлең құрастыруға, ойларын өлең жолдарымен өрнектеуге ұшталады. Менің негізгі шығармашылық тапсырмаларым оқушылардың өлең құрастыруға шығарма жаздыруға баулу болып келеді.
Өлең - тәрбиеші. Өлең жан дүниеңді тазалыққа баурайды. Қиянатшыл болмауға, өтірік сөйлемеуге, батыл болуға баулиды. Өйткені ақын өз жүрегінен шыққан сөзге түзеледі. Шығармашылыққа үйрету тұлғаның интеллектуалдық аспектісі ғана емес, оның психологиялық мінез - құлық ерекшеліктерін де көздейді. Оған жігерлік, жаңа жағдайларға бейімделуге икемділік, қажырлылық пен табандылық, іздену, өзіне деген сенімділік жатады.
Шығармашылық тұлғаның, дарынды оқушының ерекшелігі неде? Шығармашылық тұлға, яғни жас дарын жасының ерекшелігіне, қызығуына қарамастан өзгелерден даралығымен, табандылығымен, шұғыл шешімділігімен, өз күшіне деген сенімділігін, сезім ұшқырлығымен, өз бетімен жұмыс істеуге деген құштарлығымен, асқан шабытымен ерекшеленеді. Ендеше, оқушы шығармашылығын дамытудың мазмұны, әдіс - тәсілі қандай?
Оқулықтарда берілген тапсырмалардан басқа шығармашылықты дамытудың басты нысанасы ретінде төмендегідей жұмыстарды жүргізуге болады:
- өздігінен бақылау жүргізу;
- қарапайым тәжірибелер жасау;
- эксперимент қою;
- мәтінмен, сызбамен, суретпен, диаграммамен жұмыс істеу;
- модельдеу;
- жекеден жалпыны шығару;
- жалпыны жекелей қолдану т. б. сияқты оқушыны іскерлікке, дербестікке баулитын, ойына түрткі болып шығармашылыққа жетелейтін, өздігінен ізденіске салатын, айналадағы дүниемен қарым - қатынасқа түсіретін, “Жаңалық ашып”, оның нәтижесінің қызығына бөлейтін әдіс - тәсілдер мен мазмұндық ойындар, қызықты тапсырмалар тұрақты жүргізіліп отырылуы біз көтеріп отырған мәселені нәтижелі ететіндігі белгілі. Осы жұмыстарды жүргізіп, тиімді әдіс - тәсілдерді қолданып жүрген ұстаз шығармашылық үрдістің әр кезеңінде бала бойындағы әр түрлі сапалық қасиеттерді қалыптастыра алады.
Шығармашылықты оятудың кезеңдеріне тоқталатын болсақ:
• Алғашқы кезеңде
Жаңалықты сезіну
Қайшылықтарға деген күдік
Шығармашылық елес орын алады