InfoHub Logo

Жаңа тұрпатты мұғалім тұлғасы теориясы мен әдіснамасы

«ХХІ ғасыр ұстазы қандай болу керек?» деген сұрақ тереңнен ойланып, толғануды қажет етеді. Өйткені, ұстаз алдынан тәлім-тәрбие алған бүгінгі балауса жас ұл мен қыз ертеңгі қазақ ұлтының атынан сөз сөйлеп, елімізді танытар, елдігімізді сақтар, айбынымызды асқақататар, үлгі болар азаматтар болуға тиіс.
Сондықтан қазіргі ақпаратқа толы алмағайып заманда өз елінің адал ұлы болып қалу, ұлтының ұлылығын өзгелерге таныта білу – күрделі де қиын шаруа.
ХХІ ғасыр – қатаң бәсеке ғасыры. Елбасымыз халыққа арналған жолдауында «ХХІ ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық». Біз болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістері үшін кадрлар қорын жасақтауға тиспіз. Осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап, кең ауқымда жаңаша ойлай білетін осы заманғы басқарушыларсыз біз инновациялық экономика құра алмаймыз» деген болатын.
Қашан да білімді ұрпақ – болашағымыздың кепілі.Егеменді еліміздің тағдыры – жас ұрпақтың тағдыры – бүгінгі ұстаздардың қолында.

Қазіргі мектепке шығармашылық ізденіс қабілеті дамыған, жаңа педагогикалық технологияларды жете меңгерген мамандық шеберлігі қалыптасқан мұғалім қажет. Ол бір мезгілде әрі педагог , әрі психолог және оқу үрдісін ұйымдастырушы технолог бола білуі тиіс. Сонымен қатар, оқушының шектеусіз қабілетін дамыта алатындай білім берудің әлемдік кеңістігін құруға қабілеті бола білуі шарт. Бұдан мұғалімнің мамандық шеберлігі анықталады.

Білім беруді ақпараттандыру үрдісі мұғалімнің дайындық деңгейі мен мамандық сапасына үлкен талап қояды. Ол мұғалімнің өзін-өзі дамуына, өзіндік білім алуына және шығармашылық түрде өзіндік қызметтерін іске асыруға мүмкіндік береді.Сондықтан мұғалімдердің жаңа ақпараттық технологияны өз қызметтеріне еркін пайдалана білуі үшін және оқыту құралы терінде пайдалану бағыттары бойынша білімдерін көтеру және қайта даярлауда ақпараттық (технологияны) әлемде оқу – тәрбие үрдісін ұйымдастырудың негізгі құралдарын, жаңа әдістер мен формаларды кез келген уақытта таба білуіне мүмкіндік туғызды. Мұндай жағдайда педагог мамандар өзін-өзі дамытуға және өздігінен білім алуға мүмкіндік алады.

Бүгінгі таңда білім беру жоғары технологиялық деңгейге көтерілуде. Осыған орай соңғы онжылдықта алуан түрлі педагогикалық жүйелер ұсынылып, нәтижесінде түрлі инновациялық типтегі мектептер пайда болуда.
Педагогика мен психология ғылымында «педагогикалық технология», «білім беру технологиясы», «оқыту технологиясы», «тәрбие технологиясы», «тұлғаны дамыту технологиясы» т.б. ұғымдар кеңінен қолданылуда.
Педагог-ғалым В.М.Монахов болса, «педагогикалық технологиялар дегеніміз – оқыту үрдісін жобалау, ұйымдастыру мен жүргізудің ойластырылған моделі» [141бет] деп түсіндіреді.

Белгілі дидакт ғалымдарымыздың ұсынған анықтамаларын зерделей келе педагогикалық әрекетті – әлеуметтік тәжірибе мен мәдениетті ұрпақтан, ұрпаққа жеткізетін әрекеттің дербес түрі деп, ал педагогикалық технологияны – педагогикалық мақсаттарға жетуге кепілдік беретін алдын-ала жобаланған оқу-тәрбие үрдісі бірізді жүзеге асыратын жүйе деп түсіндіргеніміз жөн.

-2-
Ұстаздарымыз шетел ғалымдарының технологиясын да, Қазақстан ғалымдар М.Жанпейісованың «Модульдік оқыту технологиясы», Ж.Қараевтың «Үш өлшемді әдістемелік жүйе» педагогикалық технологиясы бағытында жұмыс істеуде.
Жүргізетін әдістеме жұмысымның негізгі бағыттары, мазмұны, ұйымдастыру формасы, мақсат-міндеті оқу-тәрбие үрдісінің деңгейі мен сапасын көтеруді көздейтіндіктен бұл әрекет барысында оқушылар ұжымын да назардан тыс қалдырмаймын. Оқушылардың кез-келген әрекеті олардың қажеттіліктері мен қызығушылықтары, ортақ мүдде, мақсаттары болғанда ғана табысты болмақ.

Оқушыларымды ғылыми жұмыстарға баулу , шығармашылық қабілеттерін ояту және ұштастыруды олардың өзін-өзі басқару арқылы жұзеге асырамын.
Білім сапасы мұғалімдер қызметінің сапасына тікелей байланысты.Мұғалім қандай болса, мектепте сондай болмақшы. Яғни мұғалім білімді болса, ол мектептің оқушылары да білімді болады. «Ең әуелі мектепке керегі - білімді педагогикадан, методикадан хабардар, жақсы оқыта білетін мұғалім» - деген А.Байтұрсынов. [444бет]

Демек білім сапасын көтерудің негізгі тетігі ұстаз , сондай-ақ оның теориялық білімі мен кәсіби шеберлігі, шығармашылық қызметі деуге болады.
Жаңа ғасырдағы мектептің жаңа тұрпатты мұғалімнің алдындағы міндеті - егеменді еліміздің жас ұрпағын жан-жақты дамыта отырып тәрбиелеу.
«Еліміз 2030 жылы барысқа айналдыратын күш - мектеп партасында отырған оқушылар мен 15-20 жас аралығындағы жастар», - деп елбасымыз Н.Ә.Назарбаев мақтаныш сезіммен айтқан.

Қазақстанның бүгіні мен ертеңі жас ұрпақтың еншісінде. Бұл мұғалімнен өз ісіне үлкен жауапкершілікпен қарауды талап етеді. Педагогикалық кәсіптің құпиясы тек оқыту ғана емес, не үшін және қалай оқыту. Бұл ретте мұғалімнің біліктілігі, әдіскерлігі үлкен роль атқарады. Ал кәсіби шеберліктің жоғарғы шегі шығармашылық еңбек, оқу-тәрбие үрдісін жаңашылдықпен, өзгеріспен құра білу, яғни инновациялық қызметті жүзеге асыру. Оның негізгі көрінісі оқыту мен тәрбиелеудің, дамытудың технологияларын, әдіс- тәсілдерін ендіре отырып, жұмысты ұйымдастыру.