InfoHub Logo

Тектоникалық сызықтар - бұл Жердің литосферасындағы ірі жарықтар мен сызықтар, олар литосфералық тақталардың шекараларын белгілейді. Литосфера - бұл Жердің сыртқы қатты қабығы, ол бірнеше ірі және кіші тақталарға бөлінген. Бұл тақталар мантиядағы конвективті ағымдардың әсерінен қозғалады, бұл Жер бетінде тектоникалық құбылыстардың пайда болуына әкеледі, мысалы, жер сілкіністері, вулкандар және таулардың қалыптасуы.

Тектоникалық сызықтар үш негізгі түрге бөлінеді:

1. Өсу сызықтары (дивергентті шекаралар) - мұнда екі тақта бір-бірінен алшақтайды, нәтижесінде магма Жер бетіне шығып, жаңа литосфера қалыптасады. Мұның мысалы - Атлант мұхитының орталық сызығы.

2. Қысқару сызықтары (конвергентті шекаралар) - мұнда екі тақта бір-біріне қарай жылжиды. Бұл қозғалыс жер сілкіністерін, вулканизмді және таулардың қалыптасуын тудыруы мүмкін. Мысалы, Гималай таулары Үнді тақтасының Еуразиялық тақтаға соғылуының нәтижесінде пайда болған.

3. Сырғу сызықтары (трансформациялық шекаралар) - мұнда екі тақта бір-бірінің қасынан сырғып өтеді, бұл жер сілкіністеріне себеп болады. Сан-Андреас сызығы - бұл типтің танымал мысалы.

Тектоникалық сызықтардың болуы Жердің геологиялық белсенділігінің негізгі себептерінің бірі болып табылады және Жер бетінің формаларының өзгеруіне үлкен ықпал етеді.