InfoHub Logo

Dinmuhamed Ahmetuly Qonaev (1912-1993) — asa kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri, úsh márte Sos-k Eńbek Eri, Qazaq KSR Ǵylym akademıasynyń akademıgi, tehnıka ǵylymynyń doktory, KSRO shet el ordenderiniń ıegeri.

1936 j Máskeý Tústi metal altyn ınstıtýtyn bitirdi. 1936-42j. Balqash, Altaı, Rıdder, Lenınogor ken oryndarynda basshy qyzmetin atqardy. 1942-52j Qazaq KSR Halyq Kamıssarlary Keńesi, keıinnen Qazaq KSR Mınıstrler Keńesi Tóraǵasynyń orynbasary boldy. 1952j sáýirde Qazaqstan Ǵylym Akademıasynyń Prızıdenti bolyp saılandy. 1955-60 jáne 1962-64j Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń Tóraǵasy. 1960-62j jáne 1964-86j Qazaqstan KPOK-niń 1- hatshysy boldy.

Ol basshylyq qyzmet atqara júrip respýblıkadaǵy taý-ken isi, munaı ıgerý, temir jol qurylysyn damytýǵa qomaqty úles qosty. Qazaqstanda jańa óner kásipti aýdandar qalyptasyp, elde jańa qalalar men iri eldi mekender paıda boldy.

Qazaqstanda nemis avtonomıasyn qurý, Mańǵystaýdy Túrkmenstanǵa berý jónindegi ortalyqtyń usynys-josparlaryna qarsy shyqty. Almatyny qazirgi zamanǵy kórikti qalaǵa aınaldyrýǵa kóp kúsh jumsady. Munda Resp saraıy, QazMÝ qalashyǵy, Arasan saýyqtyrý ortalyǵy, Medeý sport kesheni, t.b. iri ǵımarattar boı kóterdi. Almatyny tasqynnan qorǵaý úshin Medeý saıynda úlken bóget jasaldy.

1986 j. SOKP Ort. Kom-niń Bas Hatshysy bolyp M.S. Gorbachevtiń kelýine baılanysty D.Qonaev Qazaqstan KPOK-niń birinshi hatshylyǵynan bosatyldy. Ornyna Ýlánovsk oblysynan G.V. Kolbın otyrǵyzyldy. Ortalyqtyń ádiletsiz saıasatyna qarsy respýblıka jastary óz qarsylyqtaryn bildirip alańǵa shyqty. Bul áıgili Jeltoqsan oqıǵasyna ulasty.

D. Qonaev el basqarǵan shırek ǵasyrǵa jýyq ýaqyt ishinde óziniń mádenıettiligimen, ımanjúzdi izettiligimen tanylyp, halyq dástúrin jaqsy biletin, oı órisi bıik jan ekenin kórsetti. 1993 j. tamyzdyń 22-inde, 82 jasqa qaraǵan shaǵynda kenetten qaıtys boldy.

 

---