InfoHub Logo

Frılanstyń jalpy tendensıalary

Sońǵy jyldary frılanstyń jumyspen qamtýdyń negizgi túri retinde tańdalýy aıtarlyqtaı ósti. COVID-19 pandemıasy bul prosesti jedeldetip, keńseden tys jumys usynatyn ıkemdilik pen táýelsizdiktiń artyqshylyqtaryn kórsetti. Sonymen qatar, jańa jumysshylar sanaty – «sandyq kóshpendiler» paıda boldy, olar álemniń ár túkpirinde saıahattap, turý úshin qashyqtan jumys isteý múmkindikterin paıdalanady.

Qazaqstandaǵy frılans

Qazaqstanda frılans qyzmet túrleriniń keń spektrin qamtıdy. Dızaınerler, programmıstter jáne SMM mamandarymen qatar, kýrerler, taksı júrgizýshileri, qurylysshylar, saýda ókilderi, azamattyq-quqyqtyq sıpattaǵy sharttar boıynsha jumys isteıtin adamdar frılanserler qataryna jatady. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes, jumys berýshi oryndaýshy úshin zeınetaqy aýdarymdaryn, tabys salyǵyn jáne medısınalyq saqtandyrý qoryna jarna tóleýge mindetti. Biraq áleýmettik aýdarymdar (Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qoryna tólenetin salyq jáne jarna) tólenbeıdi, sondyqtan frılanserler áleýmettik kepildikterden aıyrylady.

Frılans jaǵdaıy

Elektrondy úkimet málimetteri boıynsha, 2023 jyldyń maýsym aıynda azamattyq-quqyqtyq sıpattaǵy sharttar boıynsha jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń sany Qazaqstanda 97,285 adamdy qurady. Óńirler boıynsha Almatyda eń kóp 31,533 adam bolsa, eń azy 255 adam Ulytaý óńirinde tirkelgen.

Ulttyq kásipter jikteýishine negizdelgen 2024 jylǵy derekke saı, frılanserlerdiń eń kóp sany bilim berý (152 myń adam), saýda jáne qyzmet kórsetý (150 myń adam), býhgalterlik esep, kúzet jáne keńse jumysyn qosa alǵanda basqa salalarda (236 myń adam) shoǵyrlanǵan. Sonymen qatar, medısınada (33 myń adam), kólik júrgizýshileri (99 myń adam) jáne qurylysta (58 myń adam) baıqalady.

Frılanstyń ekonomıkaǵa áseri

Frılans jáne «sıfrlyq kóshpendiler» eńbek naryǵyn ózgertip qana qoımaı, jalpy ekonomıkaǵa aıtarlyqtaı áser etedi. Qazaqstandyq ekonomıs Ǵalymjan Aıtqazınniń pikirinshe, frılans naryǵynyń qazirgi tendensıalary jáne «sıfrlyq kóshpendiler» jumyspen qamtýdyń osy túriniń ósýine yqpal etetin faktorlar mynalar:

1. Ikemdilik jáne erkindik: Frılanserlerge jumysty erkin tańdaýǵa jáne ózgertýge múmkindik beredi, bul kóptegen jumys berýshiler úshin tartymdy.
2. Salyq jáne áleýmettik kepildikter: Frılanserlerdiń qyzmetteri resmı statısıkanyń nazarynan tys qalýy múmkin, sondyqtan keıbireýler tabystaryn tolyq kórsetpeıdi.
3. Jumys oryndarynyń yńǵaılylyǵy: Keıbir salalarda, mysaly, IT jáne bilim berý, frılanserlerdiń jumysy keńseden tys oryndalýy múmkin, bul keńsege baılanbaý artyqshylyǵyn beredi.

Frılanserlik qyzmetterdi belsendi paıdalanatyn sektorlar

Qazaqstanda frılans bilim berý, saýda jáne sıfrlyq qyzmetter sıaqty sektorlarda tanymal. Programmıstter men oqytýshylar óz mindetterin onlaın jáne qashyqtyqtan oryndaı alady, bul keńsede bolý qajettiligin joıady. Frılanserler bir ýaqytta birneshe jumys berýshilerge qyzmet usyna alady, bul frılanstyń artyqshylyǵy bolyp tabylady. IT-kompanıalar men memlekettik sektorda frılanserlerdiń qyzmetteri belsendi qoldanylady.

Ekonomıkalyq ósýge jáne básekege qabilettilikke áseri

Frılanserlerge turaqty jumys orny bar adamdarmen salystyrǵanda jańa jumys tabý ońaıyraq. Bul ekonomıkalyq turaqtylyqqa yqpal etedi. Sheteldik kompanıalarda qashyqtan jumys isteý múmkindigi joǵary jalaqy alýǵa múmkindik beredi, bul otandyq ekonomıkaǵa oń áser etedi. Alaıda, keıbir sheteldik kompanıalar jumys isteý úshin basqa elge kóshý talap etedi, bul mıdyń aǵylýyna ákeledi.

Frılans naryǵynyń bolashaǵy

Frılans arqyly oryndalmaıtyn operasıalyq tapsyrmalar men rólder turaqty jumyspen qamtýdy qajet etedi. Degenmen, turaqty jumyspen qamtýdy qajet etpeıtin kóptegen jumystar men tapsyrmalar bar, olar frılans arqyly oryndalady. Frılanstyń ósýin memleket qoldaýy kerek, bul qaýipsiz frılans pen eńbek naryǵynyń ıkemdiligine jaǵdaı jasaıdy.

Frılans Qazaqstan ekonomıkasynda mańyzdy ról atqarady. Jumyssyzdyq deńgeıin tómendetip, sheteldik tabystardy el ishinde jumsaýǵa múmkindik beredi. Alaıda, memleket frılansty qoldaýǵa jáne damytýǵa baǵyttalǵan sharalar qabyldaýy qajet.