Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 saǵat buryn)
Ketbuǵa

Ketbuǵa (shamamen 1150-1225 j.), jyraý, kúıshi-kompozıtor, ańyz keıipkeri. 14 ǵasyrda jazylǵan «Shadjarat ál-atrak» («Túrik shejiresi») atty kitaptaǵy derekter men el aýzyndaǵy ańyzdar boıynsha, Deshti Qypshak ámiri — Joshy han ań aýlap júrip qaza tapqanda, Shyńǵyshanǵa qaraly habardy jetkizýge eshkim batpaıdy. Sonda Ketbuǵa bas keter aýyr mindetti óz moınyna alady. Áýeli: «Teńiz bastan bylǵandy, kim tundyrar, a, hanym, Terek túpten jyǵyldy, kim turǵyzar, ýa, hanym», — dep Shyńǵyshandy qaraly habarǵa ázirlep alady da, balasy Joshynyń ólimin kúımen estirtedi. «Aqsaq qulan — Joshy han» kúıi osylaı týyptymys.

Bizge Ketbuǵanyń osy kúıi jáne kúı shyǵarar aldynda aıtqan birneshe jol óleńi ǵana jetti. Basqa ádebı ne mýzykalyq shyǵarmasy saqtalmaǵan. Alaıda urpak aýzynan Ulyǵ (uly) jyrshy degen ataq alǵan Ketbuǵanyn óz kezinde shyǵarmalary halyq arasyna keń taraǵan, kóshpeliler arasynda sóz óneriniń damýyna erekshe yqpal etken kórnekti tulǵa bolǵandyǵy baıqalady. 15 ǵasyr aıaǵy men 16 ǵasyrdyń alǵashqy shıreginde jasaǵan Dospambet jyraý Ketbuǵa bıdi kurmetpen aýzyna alady, onyń sózderimen ózinin tanystyǵyn bildiredi. Halyq ólenderi men ańyz áńgimelerde de Ketbuǵa el qamqory, dana aqsaqal retinde beınelengen. Ol týraly ańyzdar qyrǵyz fólklorynda da bar.

Oqýǵa keńes beremiz:

Aqsaq qulan, Joshy han

Aqsaq qulan (İ nusqa)

Aqsaq qulan (İİ nusqa)

Aqsaq qulan (İII nusqa)

Aqsaq qulan (İV nusqa)

Aqsaq qulan — Joshy han (V nusqa)

Joshy hıkaıasy (İİ nusqa)

Alasha han hám onyń balasy Joshy han týrasynan qazaq arasynda bar sóz


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama