InfoHub Logo

Daqpyrtqa senýge bolmaıdy. Biraq buny kishi Nılsen — Edýardtyń ózi Moran okrýginde myńda segiz júz toqsan birdemesinshi jyly óz ajalynan kóz jumǵan aǵasy Krıstıannyń tabytyn kúzetý kezinde bolǵan oqıǵa esebinde áńgimelep beripti. Bir nárse belgili. Ony áldekim sol bir qorqynyshty tósekte uzaqqa sozylyp, bitpeı qoıǵan túnde estıdi de Santágo Dabovege jetkizedi. Oqıǵany maǵan aıtyp bergen de — osy Santágo. Araǵa jyldar salyp men bul oqıǵany júzege asqan jeri — Týrderde taǵy da bir márte estidim. Ekinshi nusqa birshama naqtylaý. Jalpy alǵanda Santágonyń aıtqanyna sáıkesedi. Ras, biraz qosymshalary men sheginister bar. Biraq ol da zańdy qubylys. Endi bul oqıǵany jazý sebebine keleıik. Eger men qatelespesem, odan astana tóńireginiń burynǵy turǵyndarynyń tragedıalyq ári ashyq minez-qulqy aıqyn kórinis beredi. Qajet emes oqıǵalarǵa da toqtalatyn ádebı turǵydaǵy qyzyǵýshylyqqa erip ketetinimdi qazirdiń ózinde-aq sezip otyrsam da naqty baıandaýǵa tyryspaq oıym bar.

Týrderde olardy Nılsender, dep ataıtyn. Prıhod sváshennıgi maǵan óziniń aldyndaǵy dinı qyzmetkerdiń osy adamdardyń úıinen gotıkalyq qariptermen basylǵan qara tysy bar, alba-julba injil kórip tańǵalypty, degendi aıtty. Álgi dindar injildiń sońǵy betterinde adam attary men kúnder jazylǵanyn da baıqapty. İnjil — ol úıdegi birden-bir kitap-tuǵyn. Nılsenderdiń byt-shyt tarıhy aıaqtalǵan. Óıtkeni bitpeıtin qubylys bolmaıdy. Qazir izi de qalmaǵan eki bólmeli úı balshyqtan soǵylǵan-dy. Biriniń edenine qyzyl plıta tóselgen, al ekinshisi jer edendi-tuǵyn. Jalpy, munda bóten adam sırek keletin. Nılsender ońashalyqty unatatyn. Jabdyqqa jutań bólmede, aǵash kereýette uıyqtaıtyn. Qumar isteri — at pen ábzelder, selebe pyshaqtar, senbi saıyn ishimdikti sýsha sapyryp, toılaý boldy. Olar jıren shashty eńsegeı jigitter edi. Bul eki kreolda ózderi kórmek túgil estip te kórmegen Danıa men Irlandıanyń qany bar tuǵyn. Okrýgtegiler Jırenderden qorqatyn. Áldebireýdi óltirýleri de múmkin ǵoı. Endi birde aǵaıyndylar birigip alyp, polısıamen de tóbelesipti. Tipti, kishisi Hýan Iberranyń ózimen qaqtyǵysyp, esesin jibermepti. Biletin adamdardyń aıtýynsha osydan-aq kóp nárseni ańǵarýǵa bolatyn. Olar mal da aıdaǵan, teri de ılegen, mal soıyp, tabyndarǵa tańba da soqqan. Aqshanyń da qadirin bilipti. Kúshti ishimdikter men qumar oıyndarǵa ǵana tarylmapty. Olardyń qaıdan kelgeni, týysqandary týraly da eshkim estimegen, bilmegen. Jırenderdiń ógiz ábzelderi men arbasy bolypty.

Olar Esersoqtar jaǵalaýy men máshhúr osynaý mekenniń jergilikti turǵyndarynan bolmys-bitimimen de erekshelenetin. Taǵy da bir biletinimiz — aǵaıyndylardyń ózara dostyǵy. Olardyń bireýimen arazdasý — ekeýin de jaýyqtyrý degen sóz edi. Nılsenderdiń bozbalashylyǵy da boldy. Alaıda olardyń seriligi basqanyń tósegimen nemese jezóksheler úıimen ǵana shekteldi. Krıstıan úıine Hýlıana Býrgosty jetektep ákelgende lap etken ósek órtiniń de bir sebebi sonda jatyr. Oǵan keregi — aldymen qyzmetshi áıel tuǵyn. Biraq oǵan ádemi áshekeıler syılap, kóńil kóteretin jerlerge erte baratyny da rasty. Kórshi-kólemniń bas qosýynda basqanyń qyzyn qaratyp alýǵa jol joq. Ári bı jaryqtyqtyń da ázirge jan raqatyna aınala qoımaǵan kezi. Hýlıananyń kózderi — moıyldaı, terisi – qara qońyr tuǵyn; kóz toqtata qarasań boldy — kúle salatyn. Jumys pen qam-qareket áıelderdi tozdyryp jibergen kedeı kvartalda ol tartymdy bolyp esepteldi.

Edýardo alǵashynda olarmen birge júrdi. Sebebin kim bilgen, artynsha Arresıfeske attanyp, jolaı áldebir qyzdy ala qaıtty. Biraq birneshe kúnnen soń ony qýyp jibergen. Onan saıyn tomaǵa-tuıyqtanyp, bas kótermeı ishken, jurttan aýlaq bolýǵa tyrysqan. Ol Krıstıannyń áıeline ǵashyq edi. Muny onyń ózinen de burynyraq ańǵarǵan kvartal aǵaıyndylar arasyndaǵy bul básekelestiktiń nemen aıaqtalaryn tabalaı kútti.

Birde sharaphanadan tún ortasynda oralǵan Edýardo dińgekke baılaýly turǵan Krıstıannyń tor atyn kóredi. Saltanatty kıingen aǵasy ony patıodan kútip turǵan-dy. Áıel de tósegin ustaı kirip kelgen. Krıstıan Edýardoǵa:

— Farıstaǵy bas qosýǵa jalǵyz bara jatyrmyn. Hýlıana osynda qalady. Qalasań — paıdalan, — deıdi.

Aǵasynyń daýsy ámirli de meıirban edi. Ne isterin bilmegen Edýardo aǵasynan kózin aıyrmaı turyp qalady. Krıstıan ornynan turyp Edýardomen qoshtasady. Hýlıana jaqqa kóz de salmaıdy. Ol bar-joǵy múlik qana bolatyn. Atyna otyrady da shaba jóneledi.

Sol túnnen bastap ol ekeýine de ortaq áıel boldy. Osy aımaqtaǵy ımanı tártipti tas-talqan etken bul úshtik odaqtyń qalaı jalǵasqanyn da eshkim bilmeıdi. Úsh apta yń-shyńsyz ótken. Báribir bir ózgeris bolýǵa tıisti-tuǵyn. Aǵaıyndylar Hýlıananyń atyn da atamaıtyn boldy. Biraq qajetinde taýyp alyp jatty. Soǵan oraı ózara renishke dep sebep tabyla ketetin. Eger daý qandaı da bir terini satý týraly bolsa — sol teride turǵan eshteńe de bolmaıtyn. Másele basqada. Krıstıannyń daýsy óktem shyǵady, Edýardo úndemeı qutylady. Olardyń júrekterine óz erikterine baǵynbaıtyn qyzǵanysh uıalady. Kek alýdyń qatań qaǵıdasyna saı erkekke "bul áıelge degen tósek qatynasynan da basqa bir qumarlyǵym bar-aý osy" degen oı aýyr soǵatyn-dy. Olardyń ekeýi de áıelge ǵashyq edi. Soǵan oraı ekeýi de ózderin qorlanǵan adam sanady.

Birde keshkisin Lomas alańynda Edýardo Hýan Iberrany keziktiredi. Hýan oǵan "ana bıkeshtiń basyn aınaldyryp alǵanyńmen quttyqtaımyn" degen sıaqty sóz aıtady. Menińshe, Edýardonyń onyń jazasyn berýi de sol joly sıaqty. Onyń kózinshe eshkim de Krıstıannyń namysyna tıe almaıtyn.

 Áıel ekeýine de janýarǵa tán baǵynyshtylyqpen kyzmet etti. Alaıda óz qyzyǵynan bas tartpaıtyn, sondaı-aq bul úıdegi tártipke basymdyǵyn baıqatpaıtyn kishisin júregine jaqyn tutty.

Birde Hýlıanaǵa bas patıoǵa eki oryndyq qoıýǵa, sosyn óziniń jolamaýyna pármen beriledi. Aǵaıyndylardyń áldeneni aqyldasýy kerek tuǵyn. Ol áńgimeniń aqyryn kútip, aqyry demalý úshin bóstekke jantaıǵan. Sol kezde ony shaqyryp alady. Oǵan búkil boqtashaǵyn, tipti shyny taspıyǵy men anasynan qalǵan aıqyshyn da qapqa salýǵa buıyrady. Eshqandaı sóz aıtpastan ony aýyr da uzaq jolǵa alyp shyǵady. Joldy jańbyr búldirgen-di. Olar Moronaǵa tańǵy beste ǵana jetedi. Moronoda qyzdy jezóksheler úıiniń qojaıynyna satady. Aǵaıyndylar saýdany birlesip jasaıdy. Krıstıan alǵan aqshany qaqqa bólip, jartysyn inisine beredi.

Mahabbat daýynan (ózderiniń ajalyna aınalǵan) qutylǵan Nılsenderdiń Týrderge oralyp, baıyrǵy erkekter arasyndaǵy tirshiligin jalǵastyrmaqshy edi. Sóıtip, baıaǵy tóbeles, baıaǵy ishimdik pen daý qaıta qyzady. Shamasy, aǵaıyndylardyń qaterli daýdan ońaı qutylǵandaryna senbegen kezderi de bolǵan sıaqty. Alaıda árqaısysynyń ár túrli ótirikti-shyndy syltaýlarmen jol júretin kezderi de jıi bolyp turypty. Jańa jyl qarsańynda inisi Býenos-Aıreske baratynyn aıtady. Al Krıstıan Moronǵa attanady. Álgi ataqty úıdiń aldynan Edýard onyń atyn tanıdy. İshke enedi. Onda kezek kútip inisi otyr eken. Shamasy, Krıstıan oǵan:

— Eger bulaı bola berse — attardy zoryqtyramyz. Eń durysy — qyzdyń qasymyzda bolǵany, — degen sıaqty.

Qojaıynmen áńgimeden soń aqshalaryn tólep, aǵaıyndylar qyzdy ózderimen birge áketedi. Hýlıana Krıstıanǵa ilesken. Olardy kórmes úshin Edýard ta atyna taqym basady.

Bári de basynda baıandalǵan oqıǵaǵa qaıtyp oralǵan. Daýdan qutylý áreketi aqtalmady. Birin-biri aldaýdan ekeýi de qorlanady. Qabyldyń rýhy tym taqaýda júrgen-di. Alaıda aǵaıyndy Nılsenderdiń bir-birine degen baýyrmaldyǵy eresen tuǵyn. Bul ahýaldan olardyń qanshalyqty zardap shekkenin eshkim de tap basyp aıta almaıdy. Osydan bastap ekeýi de ashýlaryn basqalardan: ózge adamdardan, ıtterden, arazdyq ákelgen Hýlıanadan ala bastaıdy.

Naýryz aıy aıaqtalyp kele jatqan. Biraq aptap basylǵan joqty. Jeksenbi kúni (bul kúni adamdar úılerine jyldam tarqasady) almasennen oralǵan Edýardo Krıstıannyń ógiz jegip jatqanyn kóredi. Krıstıan oǵan:

— Munda kel Pardoǵa birneshe teri jetkizý qajet. Men artyp ta qoıdym. Salqyn kezde jetip alǵan jón, — deıdi.

 Pardonyń saýda qoımasy, menińshe, Ońtústikke qaraı bolsa kerek. Olar Lac-Tpopac jolymen shyǵady. Sosyn basqa baǵytqa burylady. Túnge qaraı jazıra dalaǵa shyǵady.

Óleń shóp ósken tomardyń qasynan ótedi. Krıstıan sónbegen sıgaretin jerge tastap, aspaı-saspaı bylaı deıdi:

— Al endi iske kiriselik, baýyrym. Odan keıingi sharýa — quzǵyndardyki. Men búgin ony óltirdim. Meıli, zattarmen osynda qala bersin. Endi bizge zalaly bolmaıdy.

Kóz jastaryn ázer tejep, ekeýi qushaqtasqan. Olar taǵy da bir ortaq tuzaqqa shyrmalǵandy. Ózderi qımaı turyp qurban etken áıeldi umyta qoıý da ońaı emes tuǵyn...

---