InfoHub Logo

Tý – memlekettiń egemendik pen birtutastyqty bildiretin basty rámizderiniń biri. «Flag» termıni «vlag» degen nıderland sózinen shyqqan jáne belgilengen kólem men tústegi, ádette eltańba nemese emblema túrinde beınelengen, dińgekke nemese baýǵa bekitilgen mata uǵymyn bildiredi. Tý ejelden eldiń halqyn biriktirý jáne ony belgili bir memlekettik qurylymǵa sáıkestendirý mindetin atqaryp keledi.  

Táýelsiz Qazaqstannyń Memlekettik týy resmı túrde 1992 jyly qabyldandy. Onyń avtory – belgili sýretshi Sháken Nıazbekov.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik týy – ortasynda shuǵylaly kún, onyń astynda qalyqtap ushqan qyran beınelengen tik buryshty kógildir tústi mata. Týdyń sabynyń tusynda tik jolaq túrinde ulttyq órnek naqyshtalǵan. Kún, onyń shuǵylasy, qyran jáne ulttyq órnek beınesi altyn tústes. Týdyń eni men uzyndyǵynyń araqatynasy – 1:2

Geraldıka dástúrinde árbir tús belgili bir uǵymdy tanytady. Máselen, aspandaı kók tús adam boıyndaǵy adaldyq, tazalyq, senimdilik, minsizdik sıaqty qasıetterdi bildiredi. Sonymen qatar, kók tús túrki mádenıetinde tereń sımvoldyq mánge ıe. Ejelgi túrkiler aspandy táńir-ataǵa balaǵan, al olardyń kók týy arǵy ata-babalarǵa degen adaldyqty beıneledi. Qazaqstannyń Memlekettik týynda ol ashyq aspandy, beıbitshilikti, ıgilikti bildirse, tústiń birkelkiligi elimizdiń tutastyǵyn meńzeıdi.

Geraldıka qaǵıdattaryna sáıkes, kún baılyq pen molshylyqty, ómirdi jáne kúsh-qýatty beıneleıdi. Sondyqtan elimizdiń týyndaǵy kún shapaǵy dáýlettilik pen baqýattylyqtyń sımvoly – altyn masaq pishininde berilgen. Qazaqstannyń memlekettik atrıbýtıkasynda kúnniń beınelenýi elimizdiń jalpyadamzattyq qundylyqtardy qasterleıtinin dáleldeıdi jáne jas memlekettiń jasampazdyq kúsh-qýatyn, seriktestik pen yntymaqtastyq úshin álemniń barlyq eline ashyq ekenin aıǵaqtaıdy..  

Qyran (búrkit) beınesi – kóptegen halyqtardyń eltańbalary men týlarynda erte kezden beri qoldanylyp kele jatqan basty geraldıkalyq atrıbýttardyń biri. Bul beıne ádette bıliktiń, qyraǵylyq pen márttiktiń sımvoly retinde qabyldanady. Kún astynda qalyqtaǵan búrkit memlekettiń qýat-kúshin, onyń egemendigi men táýelsizdigin, bıik maqsattar men jarqyn bolashaqqa degen umtylysyn tanytady. Búrkit beınesi eýrazıalyq kóshpendilerdiń dúnıetanymynda aıryqsha oryn alady jáne olardyń túsiniginde bostandyq pen adaldyq, órlik pen erlik, qýat pen nıet tazalyǵy tárizdi uǵymdarmen ushtasyp jatady. Altyn búrkit keskini jas egemen memlekettiń álemdik órkenıet bıigine degen umylysyn kórsetedi.

Memlekettik týdyń sabynyń tusyna tiginen uzyna boıyna keskindelgen ulttyq órnekter – onyń mańyzdy elementi. Qazaq oıý-órnekteri – dúnıeni kórkemdik turǵydan qabyldaýdyń halyqtyń estetıkalyq talǵamyna saı keletin erekshe bir túri. Túrli formalar men jeliler úılesimin tanytatyn órnekter halyqtyń ishki álemin ashyp kórsetetin mánerli kórkemdik qural bolyp sanalady. Týdyń sabyn jaǵalaı salynǵan ulttyq órnekter Qazaqstan halqynyń mádenıeti men dástúrin sımvoldyq turǵyda beıneleıdi.

---