InfoHub Logo

2024 jylǵy

Klımattyq málimetter boıynsha sáýir aıy Qazaqstannyń barlyq aýmaǵynda kóktemniń bastalatyn ýaqyty. Sáýir aıynda kún tez uzaryp, kún kókjıekten joǵary kóteriledi. Odan ári kún jylynady.

Sáýir aıynda Qazaqstannyń barlyq aýmaǵynda bir aıdaǵy ortasha aýa temperatýrasy normadan 1-2° joǵary bolady dep kútilýde.

Sáýir aıynda jaýyn – shashyn mólsheri respýblıka aýmaǵynyń basym bóliginde normadan kóp, Ulytaý, Qaraǵandy, Pavlodar oblystarynda, Soltústik Qazaqstan, Aqmola, Jambyl, Almaty, Jetisý jáne Abaı oblystarynyń basym bóliginde, Qyzylorda, Túrkistan oblystarynyń soltústik-shyǵysynda jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynyń soltústik-batysynda  norma shamasynda boljanady.

Bir aı ishinde Kaspııdiń ońtústiginen jáne Reseıdiń Eýropalyq aýmaǵynan sıklondardyń áserinen aýa-raıynyń turaqsyzdyǵy basym bolady. Jeldiń kúsheıýi 15-20 m/s, jekelegen kúnderi ekpini 23-28 m/s deıin (batysta jáne ońtústikte shańdy daýylmen), respýblıka boıynsha naızaǵaı, burshaq bolýy múmkin.

Sáýir aıynyń birinshi onkúndiginiń basynda jáne ekinshi jartysynda QR basym bóliginde jaýyn-shashyn kútiledi: túngi ýaqytta jańbyr men qar túrinde, kúndiz jańbyr túrinde kútiledi. 3, 10 sáýirde Abaı jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynda, onkúndiktiń sońynda 08-09 sáýirde ortalyq jáne ońtústik - shyǵysynda (Ulytaý, Qaraǵandy, Jambyl oblystary), 09 sáýirde Túrkistan, Almaty jáne Jetisý oblystarynda qatty jaýyn-shashyn bolady dep boljanýda. Respýblıka boıynsha tuman, eldiń soltústiginde, shyǵysynda, ortalyǵynda kóktaıǵaq bolady dep kútilýde. Jaýyn-shashynnyń toqtaýy eldiń batysynda onkúndiktiń basynda, respýblıkanyń basym bóliginde onkúndiktiń ortasynda kútiledi.

Onkúndiktiń alǵashqy kúnderinde respýblıkanyń basym bóliginde aýa temperatýrasynyń tómendeýi kútiledi: soltústik-batysta, soltústikte, shyǵysta, eldiń ortalyǵynda túnde -2-7°S deıin, kúndiz +3+8°S deıin, sodan keıin 4 sáýirden bastap aýa temperatýrasy túnde 0+5°S, kúndiz +12+20°S deıin joǵarylaıdy. Onkúndiktiń sońynda temperatýralyq fonnyń túnde -2-7°S deıin, kúndiz +5+12°S deıin qaıta tómendeýi boljanady.

Sáýir aıynyń basynda eldiń ońtústigi men ońtústik-shyǵysynda aýa temperatýrasy túnde -5+3°S deıin, kúndiz +5+15°S deıin tómendeıdi, sodan keıin túnde +3+10°S deıin, kúndiz +13+23°S deıin joǵarylaıdy dep boljanýda. Onkúndiktiń sońynda aýa temperatýrasy túnde -3+5°S deıin, kúndiz +7+15°S deıin tómendeýi boljanady.

Qazaqstannyń batysynda aýa temperatýrasynyń negizgi fony túnde +2+9°S, kúndiz +13+20°S quraıdy.

Sáýirdiń ekinshi jáne úshinshi onkúndiginde Iran men Orta Azıa aýdandarynan jyly aýa massalarynyń shyǵarylýymen temperatýralyq fon joǵarylaıdy:

eldiń soltústiginde, ortalyǵynda jáne shyǵysynda túnde +2+10°S deıin, kúndiz +15+25°S deıin;

ońtústik óńirlerde jáne QR batysynda túnde +7+13°S deıin, kúndiz +17 + 27°S deıin.

Alaıda, sýyq aýa raıynyń qaıtalanýy boljanady. Respýblıkanyń soltústik, ortalyq jáne shyǵys aımaqtaryndaǵy Reseı aýmaǵynan sýyq aýa massalarynyń aǵýy kezinde termometrlerdiń baǵandary túnde -2-7°S-qa deıin, kúndiz +6+11°S-qa deıin, ońtústik aımaqtarda jáne eldiń batysynda túnde -2+7°S-qa deıin, kúndiz +10+18°S -ge deıin tómendeýi múmkin.