Táýelsiz eldiń bilimdi urpaqtary (tanymdyq saıys)
Taqyryby:Táýelsiz eldiń bilimdi urpaqtary (tanymdyq saıys)
Maqsaty:Qazaqstan eli boıynsha jınaqtaǵan bilimderin, tanymdyq qabiletterin arttyrý. Saıyskerlerdiń oılaý, sóıleý daǵdysyn damytý, óz oıyn jetkize bilýge, izdenýge baýlý. Týǵan jerin, Otanyn qasterlep, súıýge tárbıeleý.
Saıystyń urany: «Halyqtyń kemeline kelip, órkendeýi úshin aldymen azattyq pen bilim qajet.» Sh. Ýálıhanov.
Kórnekilikteri: Slaıdtar, «Meniń Qazaqstanym», «Táýelsizdik tarıhnamasy» plakattar toptamasy, kúı dıskileri, sıtatalar.
Pánaralyq baılanys: matematıka, dúnıetaný, ádebıet, qazaq tili.
Saıystyń júrý barysy:
Gımn oryndalady.
1. Kirispe.
Táýelsizdik - qasıetti uǵym, sáýleli qubylys. Sandaǵan ǵasyrlar men zamandar boıy babalarymyzdyń asyl armany bolǵan. Táýelsizdik aq qanatty perishte sıpatynda halqymyzdyń basyna baq bop qondy. 1995 jyly 13 shilde kúni Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev Almaty qalasynda el táýelsizdiginiń belgisi retinde Táýelsizdik monýmentin ornatý týraly qaýly qabyldady.
Egemendik ıesi men degen sóz,
Kópten beri estilmegen eren sóz.
Eki tizgin, bir shylbyryn ózi alǵan,
Kórkem jigit bolyp ósse kórkem sóz.
Egemendik el bolýdyń belgisi,
Basqa jurtpen teń juldyzy, teń kúshi.
«Egemendik» degen sózden estiler,
Atajurttyń arǵysy men bergisi.
Eger táýelsizdikti aq suńqar qusqa teńesek, qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqyttyrmaı, mápelep, álpeshtep, qurmettep, ardaqtaıyq! Báıterekteı asqaqtap, aspan qushaǵyna órshelene qulshynyp óssin, Otanymyz kórkeısin!
2. Táýelsizdik tarıhnamasy.
El táýelsizdigine bıyl 21 jyl tolyp otyr. Olaı bolsa, saıysymyzdy bastamas buryn táýelsizdik tarıhnamasyna sholý jasaıyq.
1991 jyl – Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdik alǵan jyly. Osy jyly qazan aıynda tuńǵysh qazaq ǵaryshkeri Toqtar Áýbákirov ǵaryshqa ushty. QR Prezıdenti bolyp N. Á. Nazarbaev saılandy.
1992 jyl – Dúnıejúzi qazaqtarynyń quryltaıy ótti.
1993 jyl – QR tuńǵysh Konstıtýsıasy qabyldandy.
1994 jyl – Halyqaralyq otbasy jyly.
1995 jyl – Uly aqyn Abaı jyly
1996 jyl – Beıbitshilik pen rýhanı tatýlyq jyly.
1997 jyl - jalpy ulttyq tatýlyq pen saıası qýǵyn - súrgin qurbandaryn eske alý jyly.
1998 jyl – Halyq birligi men ulttyq tarıh jyly.
1999 jyl – Urpaqtar birligi men sabaqtastyǵy jyly.
2000 jyl – Mádenıetti qoldaý jyly.
2001 jyl – Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl.
2002 jyl – Densaýlyq saqtaý jyly
2003 jyl – Aýyldy qoldaý jyly.
2004 jyl – Qazaqstandaǵy Reseı jyly.
2005 jyl – Uly Jeńiske 60 jyl.
2006 jyl – Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdigine 15 jyl.
2007 jyl – Qazaq tilin qoldaý jyly
2008 jyl – Astana - elbasy erligi.
2009 jyl – Germanıadaǵy Qazaqstan jyly
2010 jyl – Qazaqstan Respýblıkasynyń EQYU - ǵa tóraǵalyq jyly.
2011 jyl – Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdigine 20 jyl.
2012 jyl - Tuńǵysh prezıdent kúni jarıalandy
«Jasa, Qazaqstanym» áni hormen oryndalady.
3. Saıysqa qatysýshy toptarmen tanystyrý.
Ádil qazylar alqasyn saılaý.
Baǵalaý paraǵyn berý.
Ár toptyń jeke tanystyrýy.
1. «Jas qyran» toby.
Urany: Bilim, ǵylym, ónerge talmaı qanat qaǵamyz,
Qazaqstandaı uly eldiń qyrandary bolamyz!
2. «Báıterek» toby.
Urany: Báıterek, shyq búgin saıysqa,
Bilimdi synaýda qalyspa.
Kók týyn qurmettep súıip te,
El dańqyn kóter sen bıikke.
4. Saıys sharttarymen tanystyrý.
1. Áripter sóıleıdi.
2. Sandar syry.
3. Pánder syry.
4. Shyǵarmashylyq tapsyrma.
Alǵashqy bólim «Áripter sóıleıdi». Bul bólimde ekrannan áripter kórsetiledi. Áripti tańdaǵannan keıin suraq qoıylady, al jaýap sol áripten bastalady nemese jaýaptyń ishinde tańdaǵan árip kezdesedi.
A Á B V G Ǵ
D E J Z I K
Q L M N O Ó
P R S T Ý F S
A - Elimizdiń ońtústik astanasy (Almaty)
Á – Abylaı hannyń shyn esimi (Ábilmansur)
B - Astana qalasynyń sımvoly (Báıterek)
V - 1993 jyl qarashada bolǵan tarıhı oqıǵa. (valúta engizildi)
G - Memlekettik rámiz (gımn)
Ǵ - Nursultan Nazarbaevqa berilgen ataq. (Ǵasyr adamy)
D - Alla tarapynan berilgen ámir, mindet pen tyıymdardyń jıyntyǵy (Din)
E - «Altyn adam» qaıdan tabyldy? (Esik qalasy mańynan)
J - «Men qazaqpyn» poemasynyń avtory (Juban Moldaǵalıev)
Z - Sıyrdyń piri (Zeńgi baba)
I - Elbasymyzdyń mamandyǵy (ınjener - metalýrg)
K - Qazaqtyń sońǵy hany (Kenesary)
Q - Qazaqtyń ınjener - geolog, akademık, ǵalym uly. (Q. Sátpaev)
L - Jeltoqsan oqıǵasynyń qurbany bolǵan qazaqtyń qaharman qyzy (Lázzat Asanova)
M - QR Mádenıet jáne aqparat mınıstri (Muhtar Qul - Muhammed Abraruly)
N - Kúıshi, sazger, dırıjer, dombyrashy (Nurǵısa Tilendıev)
O - Qazaqstannyń burynǵy astanasy (Orynbor)
Ó - Bes dushpannyń biri (Ósek, ótirik)
P - Joǵarǵy zań shyǵarýshy organ (Parlament)
R - Bes asyl istiń biri (Raqym)
S - 2010 jyly Astana qalasynda ótken EQUY - nyń jıyny.(samıt)
T - Qazaqstandy alǵash táýelsiz el dep tanyǵan el. (Túrkıa)
Ý - Maldyń tóldegennen keıingi alǵashqy súti (ýyz)
F -«Ekinshi ustaz» atanǵan ǵulama. (Farabı)
S - Astana qalasynyń burynǵy ataýy (Selınograd)
- Beıjiń olımpıadasynyń chempıony, aýyr atletıkadan birneshe dúrkin álem chempıony atanǵan sportshy.(Ilá Ilın)
Mýsalımova Dılnazdyń oryndaýynda «Qamajaı» áni.(fleıtada)
Kelesi bólim «Sandar syry». Bul bólimde ár top 3, 4, 5, 7 sandaryna baılanysty suraqtarǵa jaýap beredi. Suraqtar sol sandardyń qasıetterine baılanysty bolady.
3sany 10 - Úsh dana (Abaı, Shoqan, Ybyraı)
10 - Úsh arys
20 - Úsh baılyq (Densaýlyq, aq jaýlyq, on saýlyq)
20 - Úsh qadirli (Baq, yrys, dáýlet)
30 - Úsh tul (Qaıratsyz ashý, turlaýsyz ǵashyq, ákirtsiz ǵalym)
30 - Úsh alys (Kók pen jer arasy, kári men jas arasy, jaqsy men jaman arasy)
4 sany
10 - Tórt maýsym (qys, kóktem, jaz, kúz)
20 - Tórt tulǵa (ot, sý, jer, jel)
30 - Tórt kitap (Zábúr, Táýrat, İnjil, Quran)
30 - Tórt perishte (Jábireıil, Mekaıil, Ázireıil, Israfıl)
5 sany
10 - Bes paryz (Iman, namaz, oraza, zeket, qajylyq)
10 - Bes qarý(sadaq, myltyq, naıza, qylysh, aıbalta)
20 - Bes jaratylys (Kún, aı, juldyz, kúndiz, túndiz)
30 - Bes ósıet (Topasqa senbe, jaıǵa ıilme, árqashan saq júr, ash úıge qonba, jarlydan syı alma)
7 sany
10 - Jeti kún (Dúısenbi, seısenbi, sársenbi, juma, senbi, jeksenbi)
10 - Jeti ata (bala, áke, ata, arǵy ata, baba, tý ata, tek ata)
20 - jeti qazyna (Er jigit, sulý áıel, ilim - bilim, júırik at, qyran búrkit, beren myltyq, qumaı tazy)
30 - Jeti jut (Zilzala, jut, oba, órt, topan sý, qurǵaqshylyq, soǵys)
30 - Jeti joq (Allada baýyr, aspanda tireýish, jerde ólsheýish, tasta tamyr, tasbaqada talaq, aqqýda sút, jylqyda ót)
Karımjanova Aseldiń oryndaýynda arab bıi.
Úshinshi bólim «Pánder syry»
Qazaq tili
10 - Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqsha.
20 -«Bostandyq» sózine dybystyq taldaý jasa
30 - Sóılem músheleriniń baılanysy. erejesi. Sýretshi ásem tabıǵatty beıneledi.
Matematıka
10 - 7 kvadraty
20 - Uzyndyǵy 8sm, eni 5sm tiktórtburyshtyń perımetri men aýdanyn tap.(R - 26sm, S - 40sm/kv
30 - Satyp alynǵan zattyń qunyn qalaı tabamyz? (Zattyń baǵasyn onyń sanyna kóbeıtý kerek)
Ádebıet
10 - Táýke, Abylaı handardyń tusynda ómir súrgen uly oıshyl, jyraý. (Buqar jyraý)
20 - Batyrdyń urpaǵy áńgimesindegi jer - sý ataýlaryn ata.(Baıanaýyl, Qalmaq qyrǵan, Shiderti, Shúrshit qyrǵan, Omby, Shoıynkól, Jasybaı)
30 - Qobylandy batyr jyrynan úzindini jatqa aıt.
Dúnıetaný
10 - Granıt qandaı bólshekterden turady jáne ol oblysta óndiriledi? (dala shpaty, kvars, slúda. Jambyl oblysynda)
20 - Apat degenimiz ne? (Jer silkiný, sý tasqyny, daýyl, sel sıaqty tabıǵat qubylystary apat dep atalady. Apatta adamdar qaza tabady, janýarlar qyrylyp, qalalar men aýyldar qıraıdy. Apat qashanda qaıǵy - qasiret, qorqynysh ákeledi.)
30 - As qorytý júıesin ata (aýyz qýysy, jutqynshaq, óńesh, qaryn, asqazan, baýyr, ashshy ishek, toq ishek)
Shyǵarmashylyq tapsyrma
Berilgen uıqastar boıynsha óleń qurastyrý
Maqaldy jalǵastyr
Sońǵy sóz ádil qazylarda.
Saıysty qorytyndylaý, marapattaý.
Esimbek Imanǵalıdyń oryndaýynda «Atameken» áni.
ELİMİZ AMAN, JURTYMYZ TYNYSH BOLǴAI!
Maqsaty:Qazaqstan eli boıynsha jınaqtaǵan bilimderin, tanymdyq qabiletterin arttyrý. Saıyskerlerdiń oılaý, sóıleý daǵdysyn damytý, óz oıyn jetkize bilýge, izdenýge baýlý. Týǵan jerin, Otanyn qasterlep, súıýge tárbıeleý.
Saıystyń urany: «Halyqtyń kemeline kelip, órkendeýi úshin aldymen azattyq pen bilim qajet.» Sh. Ýálıhanov.
Kórnekilikteri: Slaıdtar, «Meniń Qazaqstanym», «Táýelsizdik tarıhnamasy» plakattar toptamasy, kúı dıskileri, sıtatalar.
Pánaralyq baılanys: matematıka, dúnıetaný, ádebıet, qazaq tili.
Saıystyń júrý barysy:
Gımn oryndalady.
1. Kirispe.
Táýelsizdik - qasıetti uǵym, sáýleli qubylys. Sandaǵan ǵasyrlar men zamandar boıy babalarymyzdyń asyl armany bolǵan. Táýelsizdik aq qanatty perishte sıpatynda halqymyzdyń basyna baq bop qondy. 1995 jyly 13 shilde kúni Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev Almaty qalasynda el táýelsizdiginiń belgisi retinde Táýelsizdik monýmentin ornatý týraly qaýly qabyldady.
Egemendik ıesi men degen sóz,
Kópten beri estilmegen eren sóz.
Eki tizgin, bir shylbyryn ózi alǵan,
Kórkem jigit bolyp ósse kórkem sóz.
Egemendik el bolýdyń belgisi,
Basqa jurtpen teń juldyzy, teń kúshi.
«Egemendik» degen sózden estiler,
Atajurttyń arǵysy men bergisi.
Eger táýelsizdikti aq suńqar qusqa teńesek, qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqyttyrmaı, mápelep, álpeshtep, qurmettep, ardaqtaıyq! Báıterekteı asqaqtap, aspan qushaǵyna órshelene qulshynyp óssin, Otanymyz kórkeısin!
2. Táýelsizdik tarıhnamasy.
El táýelsizdigine bıyl 21 jyl tolyp otyr. Olaı bolsa, saıysymyzdy bastamas buryn táýelsizdik tarıhnamasyna sholý jasaıyq.
1991 jyl – Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdik alǵan jyly. Osy jyly qazan aıynda tuńǵysh qazaq ǵaryshkeri Toqtar Áýbákirov ǵaryshqa ushty. QR Prezıdenti bolyp N. Á. Nazarbaev saılandy.
1992 jyl – Dúnıejúzi qazaqtarynyń quryltaıy ótti.
1993 jyl – QR tuńǵysh Konstıtýsıasy qabyldandy.
1994 jyl – Halyqaralyq otbasy jyly.
1995 jyl – Uly aqyn Abaı jyly
1996 jyl – Beıbitshilik pen rýhanı tatýlyq jyly.
1997 jyl - jalpy ulttyq tatýlyq pen saıası qýǵyn - súrgin qurbandaryn eske alý jyly.
1998 jyl – Halyq birligi men ulttyq tarıh jyly.
1999 jyl – Urpaqtar birligi men sabaqtastyǵy jyly.
2000 jyl – Mádenıetti qoldaý jyly.
2001 jyl – Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl.
2002 jyl – Densaýlyq saqtaý jyly
2003 jyl – Aýyldy qoldaý jyly.
2004 jyl – Qazaqstandaǵy Reseı jyly.
2005 jyl – Uly Jeńiske 60 jyl.
2006 jyl – Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdigine 15 jyl.
2007 jyl – Qazaq tilin qoldaý jyly
2008 jyl – Astana - elbasy erligi.
2009 jyl – Germanıadaǵy Qazaqstan jyly
2010 jyl – Qazaqstan Respýblıkasynyń EQYU - ǵa tóraǵalyq jyly.
2011 jyl – Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdigine 20 jyl.
2012 jyl - Tuńǵysh prezıdent kúni jarıalandy
«Jasa, Qazaqstanym» áni hormen oryndalady.
3. Saıysqa qatysýshy toptarmen tanystyrý.
Ádil qazylar alqasyn saılaý.
Baǵalaý paraǵyn berý.
Ár toptyń jeke tanystyrýy.
1. «Jas qyran» toby.
Urany: Bilim, ǵylym, ónerge talmaı qanat qaǵamyz,
Qazaqstandaı uly eldiń qyrandary bolamyz!
2. «Báıterek» toby.
Urany: Báıterek, shyq búgin saıysqa,
Bilimdi synaýda qalyspa.
Kók týyn qurmettep súıip te,
El dańqyn kóter sen bıikke.
4. Saıys sharttarymen tanystyrý.
1. Áripter sóıleıdi.
2. Sandar syry.
3. Pánder syry.
4. Shyǵarmashylyq tapsyrma.
Alǵashqy bólim «Áripter sóıleıdi». Bul bólimde ekrannan áripter kórsetiledi. Áripti tańdaǵannan keıin suraq qoıylady, al jaýap sol áripten bastalady nemese jaýaptyń ishinde tańdaǵan árip kezdesedi.
A Á B V G Ǵ
D E J Z I K
Q L M N O Ó
P R S T Ý F S
A - Elimizdiń ońtústik astanasy (Almaty)
Á – Abylaı hannyń shyn esimi (Ábilmansur)
B - Astana qalasynyń sımvoly (Báıterek)
V - 1993 jyl qarashada bolǵan tarıhı oqıǵa. (valúta engizildi)
G - Memlekettik rámiz (gımn)
Ǵ - Nursultan Nazarbaevqa berilgen ataq. (Ǵasyr adamy)
D - Alla tarapynan berilgen ámir, mindet pen tyıymdardyń jıyntyǵy (Din)
E - «Altyn adam» qaıdan tabyldy? (Esik qalasy mańynan)
J - «Men qazaqpyn» poemasynyń avtory (Juban Moldaǵalıev)
Z - Sıyrdyń piri (Zeńgi baba)
I - Elbasymyzdyń mamandyǵy (ınjener - metalýrg)
K - Qazaqtyń sońǵy hany (Kenesary)
Q - Qazaqtyń ınjener - geolog, akademık, ǵalym uly. (Q. Sátpaev)
L - Jeltoqsan oqıǵasynyń qurbany bolǵan qazaqtyń qaharman qyzy (Lázzat Asanova)
M - QR Mádenıet jáne aqparat mınıstri (Muhtar Qul - Muhammed Abraruly)
N - Kúıshi, sazger, dırıjer, dombyrashy (Nurǵısa Tilendıev)
O - Qazaqstannyń burynǵy astanasy (Orynbor)
Ó - Bes dushpannyń biri (Ósek, ótirik)
P - Joǵarǵy zań shyǵarýshy organ (Parlament)
R - Bes asyl istiń biri (Raqym)
S - 2010 jyly Astana qalasynda ótken EQUY - nyń jıyny.(samıt)
T - Qazaqstandy alǵash táýelsiz el dep tanyǵan el. (Túrkıa)
Ý - Maldyń tóldegennen keıingi alǵashqy súti (ýyz)
F -«Ekinshi ustaz» atanǵan ǵulama. (Farabı)
S - Astana qalasynyń burynǵy ataýy (Selınograd)
- Beıjiń olımpıadasynyń chempıony, aýyr atletıkadan birneshe dúrkin álem chempıony atanǵan sportshy.(Ilá Ilın)
Mýsalımova Dılnazdyń oryndaýynda «Qamajaı» áni.(fleıtada)
Kelesi bólim «Sandar syry». Bul bólimde ár top 3, 4, 5, 7 sandaryna baılanysty suraqtarǵa jaýap beredi. Suraqtar sol sandardyń qasıetterine baılanysty bolady.
3sany 10 - Úsh dana (Abaı, Shoqan, Ybyraı)
10 - Úsh arys
20 - Úsh baılyq (Densaýlyq, aq jaýlyq, on saýlyq)
20 - Úsh qadirli (Baq, yrys, dáýlet)
30 - Úsh tul (Qaıratsyz ashý, turlaýsyz ǵashyq, ákirtsiz ǵalym)
30 - Úsh alys (Kók pen jer arasy, kári men jas arasy, jaqsy men jaman arasy)
4 sany
10 - Tórt maýsym (qys, kóktem, jaz, kúz)
20 - Tórt tulǵa (ot, sý, jer, jel)
30 - Tórt kitap (Zábúr, Táýrat, İnjil, Quran)
30 - Tórt perishte (Jábireıil, Mekaıil, Ázireıil, Israfıl)
5 sany
10 - Bes paryz (Iman, namaz, oraza, zeket, qajylyq)
10 - Bes qarý(sadaq, myltyq, naıza, qylysh, aıbalta)
20 - Bes jaratylys (Kún, aı, juldyz, kúndiz, túndiz)
30 - Bes ósıet (Topasqa senbe, jaıǵa ıilme, árqashan saq júr, ash úıge qonba, jarlydan syı alma)
7 sany
10 - Jeti kún (Dúısenbi, seısenbi, sársenbi, juma, senbi, jeksenbi)
10 - Jeti ata (bala, áke, ata, arǵy ata, baba, tý ata, tek ata)
20 - jeti qazyna (Er jigit, sulý áıel, ilim - bilim, júırik at, qyran búrkit, beren myltyq, qumaı tazy)
30 - Jeti jut (Zilzala, jut, oba, órt, topan sý, qurǵaqshylyq, soǵys)
30 - Jeti joq (Allada baýyr, aspanda tireýish, jerde ólsheýish, tasta tamyr, tasbaqada talaq, aqqýda sút, jylqyda ót)
Karımjanova Aseldiń oryndaýynda arab bıi.
Úshinshi bólim «Pánder syry»
Qazaq tili
10 - Bastaýysh pen baıandaýyshtyń arasyna qoıylatyn syzyqsha.
20 -«Bostandyq» sózine dybystyq taldaý jasa
30 - Sóılem músheleriniń baılanysy. erejesi. Sýretshi ásem tabıǵatty beıneledi.
Matematıka
10 - 7 kvadraty
20 - Uzyndyǵy 8sm, eni 5sm tiktórtburyshtyń perımetri men aýdanyn tap.(R - 26sm, S - 40sm/kv
30 - Satyp alynǵan zattyń qunyn qalaı tabamyz? (Zattyń baǵasyn onyń sanyna kóbeıtý kerek)
Ádebıet
10 - Táýke, Abylaı handardyń tusynda ómir súrgen uly oıshyl, jyraý. (Buqar jyraý)
20 - Batyrdyń urpaǵy áńgimesindegi jer - sý ataýlaryn ata.(Baıanaýyl, Qalmaq qyrǵan, Shiderti, Shúrshit qyrǵan, Omby, Shoıynkól, Jasybaı)
30 - Qobylandy batyr jyrynan úzindini jatqa aıt.
Dúnıetaný
10 - Granıt qandaı bólshekterden turady jáne ol oblysta óndiriledi? (dala shpaty, kvars, slúda. Jambyl oblysynda)
20 - Apat degenimiz ne? (Jer silkiný, sý tasqyny, daýyl, sel sıaqty tabıǵat qubylystary apat dep atalady. Apatta adamdar qaza tabady, janýarlar qyrylyp, qalalar men aýyldar qıraıdy. Apat qashanda qaıǵy - qasiret, qorqynysh ákeledi.)
30 - As qorytý júıesin ata (aýyz qýysy, jutqynshaq, óńesh, qaryn, asqazan, baýyr, ashshy ishek, toq ishek)
Shyǵarmashylyq tapsyrma
Berilgen uıqastar boıynsha óleń qurastyrý
Maqaldy jalǵastyr
Sońǵy sóz ádil qazylarda.
Saıysty qorytyndylaý, marapattaý.
Esimbek Imanǵalıdyń oryndaýynda «Atameken» áni.
ELİMİZ AMAN, JURTYMYZ TYNYSH BOLǴAI!
You Might Also Like
-
Jalpy bilim beretin jáne arnaıy pánderge arnalǵan qazirgi sabaqty jobalaýdyń úlgilik qurylymy
