احمەت بايتۇرسىن ۇلى اۋدارمالارى - ءتالىم - تاربيە مەكتەبى
تاقىرىبى: احمەت بايتۇرسىن ۇلى اۋدارمالارى - ءتالىم - تاربيە مەكتەبى
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ كوركەم ادەبيەت وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ اۋدارمالارىن اتا - انالارىمەن بىرلەسە وقۋ ارقىلى تاربيەلىك ءمانىن ءتۇسىندىرۋ، ومىرمەن بايلانىستىرۋ.
كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا دايىندالعان سلايدتار جيىنتىعى، وقۋشىلاردىڭ شىعارعان گازەتتەرى.
كۇي «بالبىراۋىن»
جۇرگىزۋشى: بيىلعى جىل – حالقىمىزدىڭ قوعام قايراتكەرى، كەشەگى اباي، ىبىراي، شوقان سالعان اعارتۋشىلىق، دەموكراتتىق باعىتتى ىلگەرى جالعاستىرۋشى ءىرى عالىم، كوسەمسوز شەبەرى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، دارىندى اقىن – اۋدارماشى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۋعانىنا 140 جىل.
ەل بولامىز دەسەك، احمەت بايتۇرسىن ۇلى قالدىرعان رۋحاني مۇرانى تولىق يگەرىپ، ول شىققان ۇلتتىق يدەيا بيىگىنەن كورىنۋىمىز كەرەك. احمەت بايتۇرسىن ۇلى مىسالدارىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن، ومىرمەن بايلانىسىن، بۇگىنگى ادەبيەت تورىندەگى ورنىن كورسەتۋ ماقساتىندا وتكىزگەلى وتىرعان «احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ اۋدارمالارى – ءتالىم – تاربيە مەكتەبى» تاقىرىبىنداعى وقۋ كۇنىنە قوش كەلدىڭىزدەر.
ادامدىق ديقانشىسى قىرعا شىقتىم،
كول جوق، كوگالى جوق – قورعا شىقتىم.
تۇقىمىن ادامدىقتىڭ شاشتىم، ەكتىم،
كوڭىلىن كوتەرۋگە قۇل حالىقتىڭ، - دەگەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى قالاي دا حالىقتى وياتۋ، ونىڭ ساناسىنا، جۇرەگىنە، سەزىمىنە اسەر ەتۋ جولدارىن ىزدەگەن اقىن اباي تاپقان سوقپاق ورىس ادەبيەتى ۇلگىلەرىن پايدالانۋ، اۋدارما جاساۋ داستۇرىنە مويىنسۇنادى. يۆان اندرەيەۆيچ كرىلوۆ تۋىندارىن اۋدارىپ، «قىرىق مىسال» دەگەن اتپەن 1909 جىلى پەتەربۋرگتە باستىرىپ شىعاردى. بۇل جيناق «زامانداستارىما» دەگەن كىرىسپەمەن باستالادى. وندا احمەت اۋدارمانىڭ ءمان – ماقساتى، ءداۋىر دۇبىرىنە ىلەسۋ نيەتى، قيىندىق جاعدايلاردا ورىنداعانى تۋرالى ايتادى. مىسالداردا ءار ءتۇرلى اڭدار ءار ءتۇرلى ادامدار كەيپىنەن حابار بەرىپ، يشارا تۇجىرىم جاسالادى. كىسىلەردىڭ مىنەزى، ءومىر اعىسى تاعدىر ساباعى، زامان قاباعىنا قاتىستى كوپتەگەن جايتتاردى اسىرەسە پاتشا وتارشىلارىنىڭ زورلىق – زومبىلىعى، جۋانداردىڭ، بايلاردىڭ تەپكىسى، ەلدىڭ ازىپ – توزۋىنا بايلانىستا سارىنداردى احمەت بايتۇرسىن ۇلى جۇمباقتاپ، تۇسپالداپ جەتكىزەدى. كەيدە اشىق، ءدال ايتىلاتىن ويلاردا بار.
بۇگىنگى وقۋ كۇنىنە قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلار اتا - انالارىمەن بىرىگىپ، الدىن - الا بەرىلگەن مىسالداردىڭ مازمۇنىن، تاربيەلىك ءمانىن ايتىپ، ومىرمەن بايلانىستىرۋى كەرەك.
شاراعا قاتىسۋشىلار:
سۇلتان - اجەسىمەن «ەگىننىڭ باستارى»، «وگىز بەن باقا»
بانۋرا - اناسىمەن «قارعا مەن تۇلكى»، «اققۋ، شورتان ءھام شايان»
3. 1 - توپ وقۋشىلارى – اسەل ماديقىزىمەن «قارتايعان ارىستان»، «كىسى مەن ايۋ»
4. ءايشابيبى - نۇرجان قابىلجانۇلىمەن «ەسەك پەن ۇكى»
5. ايتحان - اناسىمەن «قاسقىر مەن تىرنا»
6. 2 - توپ وقۋشىلارى - ارداق بەكتەمىسقىزىمەن «قايىرىمدى تۇلكى»، «شال مەن جۇمىسكەر»
7. قايىرحان - اناسىمەن «بالىقشى مەن بالىق»
جۇرگىزۋشى:
بۇل ءسوزدى بىرەۋ الماس، بىرەۋ الار،
قۇلاعىن بىرەۋ سالماس، بىرەۋ سالار.
تەپ - تەگىس كوپكە ۇناۋ وڭاي ەمەس،
كەيىنە جاراماسا، كەيىن جارار.
قايسىسى ىقىلاسىن سالىپ تىڭداپ،
جاراتپاي ءقايسىبىرى تەرىس قارار.
دۇنيەدە سۇيگەنىم بار، كۇيگەنىم بار،
سولاردان از دا بولسا بەلگى قالار.
ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى:
بۇگىنگى شارا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ارتىندا قالعان مول مۇراسىنا زور قۇرمەتپەن قاراپ، باعالاي بىلگەن ادەبيەت بىلگىرلەرىنە رۋحاني ازىق، كوڭىلدەرىنە قۋانىش سىيلادى دەگەن سەنىمدەمىز. قاتىسقان اتا - انالارعا، ۇستازدارعا، وقۋشىلارعا ريزاشىلىعىمىزدى ءبىلدىرىپ، بۇگىنگى وقۋ كۇنىنەن ەستەلىك سىيلىقتارىن تابىس ەتەمىز.
جۇرگىزۋشى:
قازاق قوعامىنا رۋحاني تاربيە بەرۋدە ءرولى ولشەۋسىز جانە بۇگىنگى كۇنى دە وسى قۋاتىنان ايرىلماعان اۋدارمالارىن اتا - انالارمەن بىرلەسە وقۋ ارقىلى ومىرىمىزگە ازىق بولار بولاشاقتا ەستە ساقتاي جۇرەر ءتالىم - تاربيەلىك ءمانى زور شارا بولدى دەگەن ويدامىز،
وسىمەن «احمەت بايتۇرسىن ۇلى اۋدارمالارى - ءتالىم - تاربيە مەكتەبى» تاقىرىبىنداعى شارامىز اياقتالدى. نازارلارىڭىزعا كوپ-كوپ راقمەت!
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ كوركەم ادەبيەت وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ اۋدارمالارىن اتا - انالارىمەن بىرلەسە وقۋ ارقىلى تاربيەلىك ءمانىن ءتۇسىندىرۋ، ومىرمەن بايلانىستىرۋ.
كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا دايىندالعان سلايدتار جيىنتىعى، وقۋشىلاردىڭ شىعارعان گازەتتەرى.
كۇي «بالبىراۋىن»
جۇرگىزۋشى: بيىلعى جىل – حالقىمىزدىڭ قوعام قايراتكەرى، كەشەگى اباي، ىبىراي، شوقان سالعان اعارتۋشىلىق، دەموكراتتىق باعىتتى ىلگەرى جالعاستىرۋشى ءىرى عالىم، كوسەمسوز شەبەرى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، دارىندى اقىن – اۋدارماشى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۋعانىنا 140 جىل.
ەل بولامىز دەسەك، احمەت بايتۇرسىن ۇلى قالدىرعان رۋحاني مۇرانى تولىق يگەرىپ، ول شىققان ۇلتتىق يدەيا بيىگىنەن كورىنۋىمىز كەرەك. احمەت بايتۇرسىن ۇلى مىسالدارىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن، ومىرمەن بايلانىسىن، بۇگىنگى ادەبيەت تورىندەگى ورنىن كورسەتۋ ماقساتىندا وتكىزگەلى وتىرعان «احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ اۋدارمالارى – ءتالىم – تاربيە مەكتەبى» تاقىرىبىنداعى وقۋ كۇنىنە قوش كەلدىڭىزدەر.
ادامدىق ديقانشىسى قىرعا شىقتىم،
كول جوق، كوگالى جوق – قورعا شىقتىم.
تۇقىمىن ادامدىقتىڭ شاشتىم، ەكتىم،
كوڭىلىن كوتەرۋگە قۇل حالىقتىڭ، - دەگەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى قالاي دا حالىقتى وياتۋ، ونىڭ ساناسىنا، جۇرەگىنە، سەزىمىنە اسەر ەتۋ جولدارىن ىزدەگەن اقىن اباي تاپقان سوقپاق ورىس ادەبيەتى ۇلگىلەرىن پايدالانۋ، اۋدارما جاساۋ داستۇرىنە مويىنسۇنادى. يۆان اندرەيەۆيچ كرىلوۆ تۋىندارىن اۋدارىپ، «قىرىق مىسال» دەگەن اتپەن 1909 جىلى پەتەربۋرگتە باستىرىپ شىعاردى. بۇل جيناق «زامانداستارىما» دەگەن كىرىسپەمەن باستالادى. وندا احمەت اۋدارمانىڭ ءمان – ماقساتى، ءداۋىر دۇبىرىنە ىلەسۋ نيەتى، قيىندىق جاعدايلاردا ورىنداعانى تۋرالى ايتادى. مىسالداردا ءار ءتۇرلى اڭدار ءار ءتۇرلى ادامدار كەيپىنەن حابار بەرىپ، يشارا تۇجىرىم جاسالادى. كىسىلەردىڭ مىنەزى، ءومىر اعىسى تاعدىر ساباعى، زامان قاباعىنا قاتىستى كوپتەگەن جايتتاردى اسىرەسە پاتشا وتارشىلارىنىڭ زورلىق – زومبىلىعى، جۋانداردىڭ، بايلاردىڭ تەپكىسى، ەلدىڭ ازىپ – توزۋىنا بايلانىستا سارىنداردى احمەت بايتۇرسىن ۇلى جۇمباقتاپ، تۇسپالداپ جەتكىزەدى. كەيدە اشىق، ءدال ايتىلاتىن ويلاردا بار.
بۇگىنگى وقۋ كۇنىنە قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلار اتا - انالارىمەن بىرىگىپ، الدىن - الا بەرىلگەن مىسالداردىڭ مازمۇنىن، تاربيەلىك ءمانىن ايتىپ، ومىرمەن بايلانىستىرۋى كەرەك.
شاراعا قاتىسۋشىلار:
سۇلتان - اجەسىمەن «ەگىننىڭ باستارى»، «وگىز بەن باقا»
بانۋرا - اناسىمەن «قارعا مەن تۇلكى»، «اققۋ، شورتان ءھام شايان»
3. 1 - توپ وقۋشىلارى – اسەل ماديقىزىمەن «قارتايعان ارىستان»، «كىسى مەن ايۋ»
4. ءايشابيبى - نۇرجان قابىلجانۇلىمەن «ەسەك پەن ۇكى»
5. ايتحان - اناسىمەن «قاسقىر مەن تىرنا»
6. 2 - توپ وقۋشىلارى - ارداق بەكتەمىسقىزىمەن «قايىرىمدى تۇلكى»، «شال مەن جۇمىسكەر»
7. قايىرحان - اناسىمەن «بالىقشى مەن بالىق»
جۇرگىزۋشى:
بۇل ءسوزدى بىرەۋ الماس، بىرەۋ الار،
قۇلاعىن بىرەۋ سالماس، بىرەۋ سالار.
تەپ - تەگىس كوپكە ۇناۋ وڭاي ەمەس،
كەيىنە جاراماسا، كەيىن جارار.
قايسىسى ىقىلاسىن سالىپ تىڭداپ،
جاراتپاي ءقايسىبىرى تەرىس قارار.
دۇنيەدە سۇيگەنىم بار، كۇيگەنىم بار،
سولاردان از دا بولسا بەلگى قالار.
ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى:
بۇگىنگى شارا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ارتىندا قالعان مول مۇراسىنا زور قۇرمەتپەن قاراپ، باعالاي بىلگەن ادەبيەت بىلگىرلەرىنە رۋحاني ازىق، كوڭىلدەرىنە قۋانىش سىيلادى دەگەن سەنىمدەمىز. قاتىسقان اتا - انالارعا، ۇستازدارعا، وقۋشىلارعا ريزاشىلىعىمىزدى ءبىلدىرىپ، بۇگىنگى وقۋ كۇنىنەن ەستەلىك سىيلىقتارىن تابىس ەتەمىز.
جۇرگىزۋشى:
قازاق قوعامىنا رۋحاني تاربيە بەرۋدە ءرولى ولشەۋسىز جانە بۇگىنگى كۇنى دە وسى قۋاتىنان ايرىلماعان اۋدارمالارىن اتا - انالارمەن بىرلەسە وقۋ ارقىلى ومىرىمىزگە ازىق بولار بولاشاقتا ەستە ساقتاي جۇرەر ءتالىم - تاربيەلىك ءمانى زور شارا بولدى دەگەن ويدامىز،
وسىمەن «احمەت بايتۇرسىن ۇلى اۋدارمالارى - ءتالىم - تاربيە مەكتەبى» تاقىرىبىنداعى شارامىز اياقتالدى. نازارلارىڭىزعا كوپ-كوپ راقمەت!
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇراقتى تىگىپ دايىنداۋ جانە قولدانۋ.
