جۇك ماشينەسى
تاقىرىبى: جۇك ماشينەسى.
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: تانىم
بولىمدەرى: قۇراستىرۋ
ماقساتى:
- بالالارعا جالپى كولىكتەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
- كولىكتەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي توپتاستىرىپ (جەردە، سۋدا، اۋەدە) اتقاراتىن قىزمەتىنە قاراي سالىستىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، ماڭىزدىلىعى تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ.
- ءارتۇرلى بولشەكتەردەن جۇك ماشينەسىن قۇراستىرۋعا ۇيرەتۋ، قۇرىلىس ماتەريالدارىمەن جۇمىس ىستەۋگە جاتتىقتىرۋ.
- قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ اتاۋىن بەكىتۋ.
- ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
قاجەتتى قۇرالدار: ات اربا، تۇيە اربا، قۇرىلىس ماتەريالدارى، جەر، سۋ، اۋە ماشينەلەرىنىڭ سۋرەتى، سلايد.
ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ادىستەرى: وي قوزعاۋ، ويىن، ساۋساق سەرۋەنى جاتتىعۋى.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: ماشينا - كولىك.
سوزدىك جۇمىس: جەر، سۋ، اۋە كولىكتەرى، سيليندر.
1 - كەزەڭ
ۋاجدىك - تۇرتكى بولۋ
«وي قوزعاۋ»:
- بالالار، ەرتە زاماندا كولىك تۇرلەرى بولماعان كەزدە ادامدار الىس جەرلەرگە قالاي بارعان؟ اۋىر جۇكتەردى ءبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە قالاي جەتكىزگەن؟
بالالار ەرتە زاماندا كولىك تۇرلەرى بولماعان كەزدە ادامدار كولىك رەتىندە جانە جۇك تاسۋ ءۇشىن ءۇي جانۋارلارىن پايدالانعان. ات، تۇيەگە اربا جەگىپ ادام، جۇك تاسىمالداعان. الىس جەرلەرگە جەتۋ ءۇشىن ايلاپ، جىلداپ ءجۇرىپ بارعان.
- ات اربا، تۇيە اربا پايدالانعان.
2 - كەزەڭ
پروبلەمالىق - ىزدەنىستىك
لوگوريتميكالىق جاتتىعۋ:
ماشينا «بيپ - بيپ» - دەيدى،
جولدان بىلاي كەت - دەيدى.
كۇشىكتى باسۋعا،
بولمايدى ماشينا.
بالالار قوسىلىپ ايتادى.
سۋرەتپەن جۇمىس:
- ال، بالالار بۇگىن ءبىز كولىكتەر تۋرالى اڭگىمەلەيمىز.
- بالالار قازىرگى عىلىم مەن تەحنيكا دامىعان زاماندا كولىك تۇرلەرى وتە كوپ. كولىكتەر اۋە، سۋ جانە جەر كولىكتەرى بولىپ ۇشكە بولىنەدى.
سۋرەتتەردى تاماشالاپ، سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
- اۋە كولىكتەرىنە ۇشاق، تىكۇشاق، جاتادى.
بالالار تاربيەشىمەن بىرگە قايتالايدى:
ۇشاق، تىكۇشاق،
- سۋ كولىكتەرىنە كەمە، قايىق، جەلكەندى قايىق جاتادى.
كەمە، قايىق، جەلكەندى قايىق
- جەر كولىكتەرىنە ءماشينا، موتوسيكل، اۆتوبۋس، ۆەلوسيپەد، پوەزد ت. ب جاتادى.
- ءماشينا، موتوسيكل، اۆتوبۋس، ۆەلوسيپەد، پوەزد جاتادى.
- اۋىر زاتتاردى، جۇكتەردى ۇلكەن جۇك ماشينالارمەن تاسىمالدايدى.
بيلينگۆالدى كومپونەنت:
ماشينا - كولىك.
سەرگىتۋ: «باعدارشام» ويىنى.
شارتى:
ءۇش ءتۇستى دوڭگەلەكتەردى: قىزىل، جاسىل، سارى باعدارشام تۇستەرىن كەزەك - كەزەك كورسەتەدى. ولەڭ وقىلادى:
اشسا كەزەك ءۇش كوزىن،
ايتتى دەپ ۇق ءۇش ءسوزىن:
قىزىل جانعاندا ورنىندا تۇرادى،
سارى جانعاندا قيمىل جاسايدى،
جاسىل جانعاندا جۇرەدى.
بالالار ورىندارىنان تۇرىپ، قىزىل جانعاندا قيمىلداماي تۇرادى، جاسىل جانعاندا ورىندارىندا جۇرەدى، سارى جانعاندا قولدارىن
قوزعالتىپ، دايىندىق جاسايتىندارىن قيمىل - قوزعالىسپەن كورسەتەدى.
ديداكتيكالىق ويىن:
«سۋرەتتەگى پىشىندەردى اتا»
تاقتادا پىشىندەر بەينەلەنگەن. تاربيەشى بالالاردان پىشىندەردىن اتاۋىن سۇرايدى.
- تىكتورتبۇرىش، شارشى، سوپاقشا، دوڭگەلەك،
ءۇشبۇرىش، سيليندر.
تانگرام ويىنى:
ۇستەل ۇستىندەگى قاعاز قيىندىلارىنان كولىك جاساۋدى سۇرايدى.
بالالار تاپسىرمانى ورىندايدى.
توسىن سىي:
- بالالار، بۇل كىم بولدى ەكەن؟
(كولىك جوندەۋشى كەلەدى)
- سالاماتسىزدار ما؟
بالالار امانداسادى.
- مەن كولىك جوندەۋشىمىن.
- مەن «تولاعاي» توبىندا كولىكتەر قۇراستىرىپ جاتىر دەگەندى ەستىپ كومەكتەسكەلى كەلدىم.
- وي، راحمەت! ءيا، ءدال ۋاقىتىندا كەلدىڭىز. بالالار، كولىك جوندەۋشىمەن بىرگە كولىگىمىزدى قۇراستىرايىق.
ساۋساقتار سەرۋەنى:
تاربيەشى بالالارمەن بىرگە كابيناسى، شاناعى، دوڭعالاقتارى بار جۇك تاسيتىن كولىكتى قۇراستىرا باستايدى:
تاربيەشىنىڭ باسشىلىعىمەن قۇرىلىس ماتەريالدارىنان جۇك كولىگىن قۇراستىرادى.
- ەكى ءسيليندردى قويامىز، ونىڭ ۇستىنە تىكتورتبۇرىشتى ورناتامىز.
- سوسىن تىكتورتبۇرىشتىڭ ۇستىنە شارشىنى قويامىز؛
جۇك كولىگىن ورنىنان قوزعاپ كورەدى.
3 - كەزەڭ
رەفلەكستى - تۇزەتىمدەۋشى
ديداكتيكالىق ويىن: «نە قايدا جۇرەدى؟».
شارتى: كولەمدى بەينەلى سۋرەت ارقىلى كولىكتەردىڭ ءجۇرۋ جولدارىن تاۋىپ، كولىكتەردى ورنالاستىرۋ.
تاپسىرمالاردى ورىندايدى.
سۇراقتار قويىپ، تاقىرىپتى قورىتادى:
- بالالار، قانداي قۇرىلىس جاسادىق؟
- جۇك كولىگى.
- قۇراستىرعان كولىككە قانداي ماتەريالداردى الدىڭدار؟ - تىكتورتبۇرىش، شارشى، سيليندر.
بالالاردى جاقسى جۇمىس جاساعاندارى ءۇشىن ماداقتايدى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
بىلەدى: كولىك تۇرلەرىن ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي توپتاستىرا ءبىلۋى.
مەڭگەرەدى: قۇرىلىس ماتەريالدارىمەن جۇمىس جاساۋدا ونى كولەمى، پىشىنىنە سايكەس كەڭىستىكتە دۇرىس ورنالاستىرا بىلۋگە داعدىلانادى.
يگەرەدى: قۇرىلىس بارىسىندا بولشەكتەردى دۇرىس پايدالانۋدى.
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: تانىم
بولىمدەرى: قۇراستىرۋ
ماقساتى:
- بالالارعا جالپى كولىكتەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
- كولىكتەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي توپتاستىرىپ (جەردە، سۋدا، اۋەدە) اتقاراتىن قىزمەتىنە قاراي سالىستىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، ماڭىزدىلىعى تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ.
- ءارتۇرلى بولشەكتەردەن جۇك ماشينەسىن قۇراستىرۋعا ۇيرەتۋ، قۇرىلىس ماتەريالدارىمەن جۇمىس ىستەۋگە جاتتىقتىرۋ.
- قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ اتاۋىن بەكىتۋ.
- ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
قاجەتتى قۇرالدار: ات اربا، تۇيە اربا، قۇرىلىس ماتەريالدارى، جەر، سۋ، اۋە ماشينەلەرىنىڭ سۋرەتى، سلايد.
ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ادىستەرى: وي قوزعاۋ، ويىن، ساۋساق سەرۋەنى جاتتىعۋى.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: ماشينا - كولىك.
سوزدىك جۇمىس: جەر، سۋ، اۋە كولىكتەرى، سيليندر.
1 - كەزەڭ
ۋاجدىك - تۇرتكى بولۋ
«وي قوزعاۋ»:
- بالالار، ەرتە زاماندا كولىك تۇرلەرى بولماعان كەزدە ادامدار الىس جەرلەرگە قالاي بارعان؟ اۋىر جۇكتەردى ءبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە قالاي جەتكىزگەن؟
بالالار ەرتە زاماندا كولىك تۇرلەرى بولماعان كەزدە ادامدار كولىك رەتىندە جانە جۇك تاسۋ ءۇشىن ءۇي جانۋارلارىن پايدالانعان. ات، تۇيەگە اربا جەگىپ ادام، جۇك تاسىمالداعان. الىس جەرلەرگە جەتۋ ءۇشىن ايلاپ، جىلداپ ءجۇرىپ بارعان.
- ات اربا، تۇيە اربا پايدالانعان.
2 - كەزەڭ
پروبلەمالىق - ىزدەنىستىك
لوگوريتميكالىق جاتتىعۋ:
ماشينا «بيپ - بيپ» - دەيدى،
جولدان بىلاي كەت - دەيدى.
كۇشىكتى باسۋعا،
بولمايدى ماشينا.
بالالار قوسىلىپ ايتادى.
سۋرەتپەن جۇمىس:
- ال، بالالار بۇگىن ءبىز كولىكتەر تۋرالى اڭگىمەلەيمىز.
- بالالار قازىرگى عىلىم مەن تەحنيكا دامىعان زاماندا كولىك تۇرلەرى وتە كوپ. كولىكتەر اۋە، سۋ جانە جەر كولىكتەرى بولىپ ۇشكە بولىنەدى.
سۋرەتتەردى تاماشالاپ، سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
- اۋە كولىكتەرىنە ۇشاق، تىكۇشاق، جاتادى.
بالالار تاربيەشىمەن بىرگە قايتالايدى:
ۇشاق، تىكۇشاق،
- سۋ كولىكتەرىنە كەمە، قايىق، جەلكەندى قايىق جاتادى.
كەمە، قايىق، جەلكەندى قايىق
- جەر كولىكتەرىنە ءماشينا، موتوسيكل، اۆتوبۋس، ۆەلوسيپەد، پوەزد ت. ب جاتادى.
- ءماشينا، موتوسيكل، اۆتوبۋس، ۆەلوسيپەد، پوەزد جاتادى.
- اۋىر زاتتاردى، جۇكتەردى ۇلكەن جۇك ماشينالارمەن تاسىمالدايدى.
بيلينگۆالدى كومپونەنت:
ماشينا - كولىك.
سەرگىتۋ: «باعدارشام» ويىنى.
شارتى:
ءۇش ءتۇستى دوڭگەلەكتەردى: قىزىل، جاسىل، سارى باعدارشام تۇستەرىن كەزەك - كەزەك كورسەتەدى. ولەڭ وقىلادى:
اشسا كەزەك ءۇش كوزىن،
ايتتى دەپ ۇق ءۇش ءسوزىن:
قىزىل جانعاندا ورنىندا تۇرادى،
سارى جانعاندا قيمىل جاسايدى،
جاسىل جانعاندا جۇرەدى.
بالالار ورىندارىنان تۇرىپ، قىزىل جانعاندا قيمىلداماي تۇرادى، جاسىل جانعاندا ورىندارىندا جۇرەدى، سارى جانعاندا قولدارىن
قوزعالتىپ، دايىندىق جاسايتىندارىن قيمىل - قوزعالىسپەن كورسەتەدى.
ديداكتيكالىق ويىن:
«سۋرەتتەگى پىشىندەردى اتا»
تاقتادا پىشىندەر بەينەلەنگەن. تاربيەشى بالالاردان پىشىندەردىن اتاۋىن سۇرايدى.
- تىكتورتبۇرىش، شارشى، سوپاقشا، دوڭگەلەك،
ءۇشبۇرىش، سيليندر.
تانگرام ويىنى:
ۇستەل ۇستىندەگى قاعاز قيىندىلارىنان كولىك جاساۋدى سۇرايدى.
بالالار تاپسىرمانى ورىندايدى.
توسىن سىي:
- بالالار، بۇل كىم بولدى ەكەن؟
(كولىك جوندەۋشى كەلەدى)
- سالاماتسىزدار ما؟
بالالار امانداسادى.
- مەن كولىك جوندەۋشىمىن.
- مەن «تولاعاي» توبىندا كولىكتەر قۇراستىرىپ جاتىر دەگەندى ەستىپ كومەكتەسكەلى كەلدىم.
- وي، راحمەت! ءيا، ءدال ۋاقىتىندا كەلدىڭىز. بالالار، كولىك جوندەۋشىمەن بىرگە كولىگىمىزدى قۇراستىرايىق.
ساۋساقتار سەرۋەنى:
تاربيەشى بالالارمەن بىرگە كابيناسى، شاناعى، دوڭعالاقتارى بار جۇك تاسيتىن كولىكتى قۇراستىرا باستايدى:
تاربيەشىنىڭ باسشىلىعىمەن قۇرىلىس ماتەريالدارىنان جۇك كولىگىن قۇراستىرادى.
- ەكى ءسيليندردى قويامىز، ونىڭ ۇستىنە تىكتورتبۇرىشتى ورناتامىز.
- سوسىن تىكتورتبۇرىشتىڭ ۇستىنە شارشىنى قويامىز؛
جۇك كولىگىن ورنىنان قوزعاپ كورەدى.
3 - كەزەڭ
رەفلەكستى - تۇزەتىمدەۋشى
ديداكتيكالىق ويىن: «نە قايدا جۇرەدى؟».
شارتى: كولەمدى بەينەلى سۋرەت ارقىلى كولىكتەردىڭ ءجۇرۋ جولدارىن تاۋىپ، كولىكتەردى ورنالاستىرۋ.
تاپسىرمالاردى ورىندايدى.
سۇراقتار قويىپ، تاقىرىپتى قورىتادى:
- بالالار، قانداي قۇرىلىس جاسادىق؟
- جۇك كولىگى.
- قۇراستىرعان كولىككە قانداي ماتەريالداردى الدىڭدار؟ - تىكتورتبۇرىش، شارشى، سيليندر.
بالالاردى جاقسى جۇمىس جاساعاندارى ءۇشىن ماداقتايدى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
بىلەدى: كولىك تۇرلەرىن ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي توپتاستىرا ءبىلۋى.
مەڭگەرەدى: قۇرىلىس ماتەريالدارىمەن جۇمىس جاساۋدا ونى كولەمى، پىشىنىنە سايكەس كەڭىستىكتە دۇرىس ورنالاستىرا بىلۋگە داعدىلانادى.
يگەرەدى: قۇرىلىس بارىسىندا بولشەكتەردى دۇرىس پايدالانۋدى.