ماشاعا كومەك كەرەك بالالار
«ماشاعا كومەك كەرەك بالالار»
بىلىمدىلىك: بالالاردىڭ ءبىر جىلدىق بىلىمدەرىن قورىتىندىلاي وتىرىپ بەكىتۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن، وي – ورىستەرىن جەتىلدىرۋ. ءتىل بايلىقتارىن، سويلەۋ مانەرىن شىڭداۋ.
دامىتۋشىلىق: بالا ساناسىنا تابيعات اياسىندا ءوزىن – ءوزى ۇستاۋدىڭ قاراپايىم جولدارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، وسى داعدىلاردى جۇيەلى تۇردە قولدانۋ ارەكەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تاربيەشىنى زەيىن قويىپ تىڭداپ، وعان ساۋاتتى تۇردە جاۋاپ بەرۋگە، سونداي – اق تابيعات الەمىنە قامقورلىقپەن قاراۋعا تاربيەلەۋ.
الدىن – الا جۇمىس: ورىس حالقىنىڭ «ماشا مەن ايۋ» ەرتەگىسىن كورسەتىلىپ، ءتۇسىندىرىلدى.
كورنەكىلىگى: ەرتەگى جەلىسىمەن دايىندالعان كورنەكىلىكتەر، سيۋجەتتى سۋرەتتەر، ديداكتيكالىق ويىندار، باعدارشام، ەرتەگى كەيىپكەرلەر.
ساباق بارىسى:
- كەلگەن قوناقتارمەن سالەمدەسۋ.
- شاتتىق شەڭبەر.
- بالالار ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم.
- ەندەشە، بالالار كوكتەم قانداي كانە، ءوز ويىمىزدى ورتاعا سالىپ كورەيىكشى؟
- كوكتەم شۋاقتى، جىلى، نۇرلى، كۇمىس جاڭبىرلى، ادەمى، ارايلى.
- ولاي بولسا وسى جىلى لەبىزدەرىمىزدى قوناقتارعا سىيلايىقشى/سىيقىرلى دىبىس بويىنشا بالالار الاقانعا جيعان لەبىزدەرىن قوناقتارعا ۇرلەۋ ارقىلى سىيلايدى.
وتىرۋ. ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسىن كورسەتۋ. سۇراقتار قويۋ.
سول مەزەتتە قوڭىراۋ شىلدىرلاپ، ورماننان ماشا ءوزىنىڭ ايۋدىڭ ۇيىندە قامالىپ قالعانىڭ جانە بالالاردان ءوزىن قۇتقارۋدى وتىنەتىنىڭ حابارلايدى.
- بالالار ماشانى قۇتقارۋعا بارامىز با، ونى قۇتقارۋ كەرەك پە قالاي ويلايسىڭدار؟ – يا.
- ارينە، قيىن كەزدە دوستارعا قول ۇشىن بەرۋ كەرەك.
- ولاي بولسا جولعا اتتانايىق، ورمان جاقىن با، الىس پا؟
- الىس.
- الىس جەرگە نەمەن بارۋعا بولادى؟
- كولىكپەن. / بالالار كولىك تۇرلەرىن ايتىپ شىعادى /.
- ەندەشە ءبىز كوپپىز عوي، اۆتوبۋسپەن بارايىق.
زۋىلدايمىز، زۋلايمىز
ساپار شەگىپ الىسقا
دوستاردى ءبىز قولدايمىز
قيىن شاقتا قورعايمىز. / انمەن ايتۋ /
سول مەزەتتە جول پوليسياسىنىڭ ىسقىرىعى ەستىلىپ، الدان باعدارشام كورىنەدى.
- بالالار باعدارشامنىڭ قاي كوزى جانىپ تۇر؟
- قىزىل.
- نە ىستەيمىز؟
- توقتايمىز.
- ال سارى جانسا نە ىستەيمىز؟
- دايىندالامىز.
- ال، جاسىل جانسا شە؟
- جۇرەمىز.
- ولاي بولسا جاسىل كوزى جانعانشا باعدارشام تۋرالى تاقپاق ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى. / بىرنەشە بالا باعدارشام تۋرالى تاقپاقتار ايتىپ بەرەدى./
- مىنە جاسىل كوزى دە جاندى. جولعا ءارى قاراي اتتانايىق.
بالالاردىڭ الدىنان ادەمى بەزەندىرىلگەن ورمان شىعادى.
- مىنە ورمانعا دا كەلدىك. ايۋدىڭ ءۇيىن قالاي تاپساق ەكەن. / شوپتەردىڭ اراسىنان كىرپى كورىنەدى.
- كىرپى سەن بىزگە ايۋدىڭ ءۇيىن كورسەتىپ جىبەرمەيسىڭ بە؟
كىرپى: - بالالار ماعان مىنا تاپسىرمانى ورىنداپ بەرسەڭدەر، مەن جولدى كورسەتىپ جىبەرەمىن. مىنا كوكونىستەر مەن جەمىستەردى اجىراتىپ بەرسەڭدەر مەن ايۋدىڭ ءۇيىن كورسەتەمىن.
د/و «كوكونىستەر مەن جەمىستەردى اجىرات»
ماقساتى: بالالاردىڭ زاتتاردى ساپاسىنا قاراي اجىراتا ءبىلۋ بىلىكتىلىكتەرىن بەكىتۋ.
سەرگىتۋ ءساتى:
اياقپەنەن توپ – توپ – توپ
اقىلمەنەن حلوپ – حلوپ – حلوپ
ءبىر وڭعا، ءبىر سولعا
اينالايىق كەل، مۇندا / انمەن ورىندالادى /
كەلەسى كەزەكتە الدان تۇلكى كەزدەسەدى. ول جولدى ايتىپ جىبەرۋ ءۇشىن، بالالاردان ءوزىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداپ بەرۋىن سۇرايدى.
د/ و «نە ارتىق «سۋرەت بويىنشا.
ءارى قاراي جولدا ايۋدىڭ ءۇيى كورىنەدى دە، ايۋ شىعادى. ول دا ماشانى بوساتۋ ءۇشىن ءوزى تۋرالى قانداي ەرتەگىلەر، تاقپاقتار بىلەتىنىڭ بالالاردان ايتىپ بەرۋىن وتىنەدى. سوندا ماشانى بوساتامىن – دەپ ۋادە بەرەدى.
بالالار ەرتەگىلەردى اتاي وتىرىپ ونىڭ ىشىندە «ءۇش ايۋ» ەرتەگىسىندەگى كەيىپكەرلەردى، ىدىستاردى، جيھازداردى تاۋىپ، جالپى تىلمەن قالاي اتايتىنىڭ ايتىپ بەرۋدى سۇرايدى. ايۋ ۋادەسىندە تۇرىپ، ماشانى بوساتادى.
- ماشا: بالالار، سەندەرگە كوپ – كوپ راحمەت. / سىيلىقتارىن تاراتادى. /
بالالار اۆتوبۋسقا ءمىنىپ توپتارىنا قايتادى. تاربيەشى بالالاردان قايدا جانە وندا كىمدى قۇتقارۋ ءۇشىن بارعاندارىن سۇراپ. كەلگەن قوناقتارمەن قوشتاسا وتىرىپ قورىتىندىلاۋ.
قاراعاندى وبلىسى، ۇلىتاۋ اۋدانى،
قارساقباي كەنتى، «بالداۋرەن» بالاباقشاسى كمقك
تاربيەشى قاراجيگيتوۆا راۋشان امانكۋلوۆنا
بىلىمدىلىك: بالالاردىڭ ءبىر جىلدىق بىلىمدەرىن قورىتىندىلاي وتىرىپ بەكىتۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن، وي – ورىستەرىن جەتىلدىرۋ. ءتىل بايلىقتارىن، سويلەۋ مانەرىن شىڭداۋ.
دامىتۋشىلىق: بالا ساناسىنا تابيعات اياسىندا ءوزىن – ءوزى ۇستاۋدىڭ قاراپايىم جولدارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، وسى داعدىلاردى جۇيەلى تۇردە قولدانۋ ارەكەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تاربيەشىنى زەيىن قويىپ تىڭداپ، وعان ساۋاتتى تۇردە جاۋاپ بەرۋگە، سونداي – اق تابيعات الەمىنە قامقورلىقپەن قاراۋعا تاربيەلەۋ.
الدىن – الا جۇمىس: ورىس حالقىنىڭ «ماشا مەن ايۋ» ەرتەگىسىن كورسەتىلىپ، ءتۇسىندىرىلدى.
كورنەكىلىگى: ەرتەگى جەلىسىمەن دايىندالعان كورنەكىلىكتەر، سيۋجەتتى سۋرەتتەر، ديداكتيكالىق ويىندار، باعدارشام، ەرتەگى كەيىپكەرلەر.
ساباق بارىسى:
- كەلگەن قوناقتارمەن سالەمدەسۋ.
- شاتتىق شەڭبەر.
- بالالار ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم.
- ەندەشە، بالالار كوكتەم قانداي كانە، ءوز ويىمىزدى ورتاعا سالىپ كورەيىكشى؟
- كوكتەم شۋاقتى، جىلى، نۇرلى، كۇمىس جاڭبىرلى، ادەمى، ارايلى.
- ولاي بولسا وسى جىلى لەبىزدەرىمىزدى قوناقتارعا سىيلايىقشى/سىيقىرلى دىبىس بويىنشا بالالار الاقانعا جيعان لەبىزدەرىن قوناقتارعا ۇرلەۋ ارقىلى سىيلايدى.
وتىرۋ. ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسىن كورسەتۋ. سۇراقتار قويۋ.
سول مەزەتتە قوڭىراۋ شىلدىرلاپ، ورماننان ماشا ءوزىنىڭ ايۋدىڭ ۇيىندە قامالىپ قالعانىڭ جانە بالالاردان ءوزىن قۇتقارۋدى وتىنەتىنىڭ حابارلايدى.
- بالالار ماشانى قۇتقارۋعا بارامىز با، ونى قۇتقارۋ كەرەك پە قالاي ويلايسىڭدار؟ – يا.
- ارينە، قيىن كەزدە دوستارعا قول ۇشىن بەرۋ كەرەك.
- ولاي بولسا جولعا اتتانايىق، ورمان جاقىن با، الىس پا؟
- الىس.
- الىس جەرگە نەمەن بارۋعا بولادى؟
- كولىكپەن. / بالالار كولىك تۇرلەرىن ايتىپ شىعادى /.
- ەندەشە ءبىز كوپپىز عوي، اۆتوبۋسپەن بارايىق.
زۋىلدايمىز، زۋلايمىز
ساپار شەگىپ الىسقا
دوستاردى ءبىز قولدايمىز
قيىن شاقتا قورعايمىز. / انمەن ايتۋ /
سول مەزەتتە جول پوليسياسىنىڭ ىسقىرىعى ەستىلىپ، الدان باعدارشام كورىنەدى.
- بالالار باعدارشامنىڭ قاي كوزى جانىپ تۇر؟
- قىزىل.
- نە ىستەيمىز؟
- توقتايمىز.
- ال سارى جانسا نە ىستەيمىز؟
- دايىندالامىز.
- ال، جاسىل جانسا شە؟
- جۇرەمىز.
- ولاي بولسا جاسىل كوزى جانعانشا باعدارشام تۋرالى تاقپاق ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى. / بىرنەشە بالا باعدارشام تۋرالى تاقپاقتار ايتىپ بەرەدى./
- مىنە جاسىل كوزى دە جاندى. جولعا ءارى قاراي اتتانايىق.
بالالاردىڭ الدىنان ادەمى بەزەندىرىلگەن ورمان شىعادى.
- مىنە ورمانعا دا كەلدىك. ايۋدىڭ ءۇيىن قالاي تاپساق ەكەن. / شوپتەردىڭ اراسىنان كىرپى كورىنەدى.
- كىرپى سەن بىزگە ايۋدىڭ ءۇيىن كورسەتىپ جىبەرمەيسىڭ بە؟
كىرپى: - بالالار ماعان مىنا تاپسىرمانى ورىنداپ بەرسەڭدەر، مەن جولدى كورسەتىپ جىبەرەمىن. مىنا كوكونىستەر مەن جەمىستەردى اجىراتىپ بەرسەڭدەر مەن ايۋدىڭ ءۇيىن كورسەتەمىن.
د/و «كوكونىستەر مەن جەمىستەردى اجىرات»
ماقساتى: بالالاردىڭ زاتتاردى ساپاسىنا قاراي اجىراتا ءبىلۋ بىلىكتىلىكتەرىن بەكىتۋ.
سەرگىتۋ ءساتى:
اياقپەنەن توپ – توپ – توپ
اقىلمەنەن حلوپ – حلوپ – حلوپ
ءبىر وڭعا، ءبىر سولعا
اينالايىق كەل، مۇندا / انمەن ورىندالادى /
كەلەسى كەزەكتە الدان تۇلكى كەزدەسەدى. ول جولدى ايتىپ جىبەرۋ ءۇشىن، بالالاردان ءوزىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداپ بەرۋىن سۇرايدى.
د/ و «نە ارتىق «سۋرەت بويىنشا.
ءارى قاراي جولدا ايۋدىڭ ءۇيى كورىنەدى دە، ايۋ شىعادى. ول دا ماشانى بوساتۋ ءۇشىن ءوزى تۋرالى قانداي ەرتەگىلەر، تاقپاقتار بىلەتىنىڭ بالالاردان ايتىپ بەرۋىن وتىنەدى. سوندا ماشانى بوساتامىن – دەپ ۋادە بەرەدى.
بالالار ەرتەگىلەردى اتاي وتىرىپ ونىڭ ىشىندە «ءۇش ايۋ» ەرتەگىسىندەگى كەيىپكەرلەردى، ىدىستاردى، جيھازداردى تاۋىپ، جالپى تىلمەن قالاي اتايتىنىڭ ايتىپ بەرۋدى سۇرايدى. ايۋ ۋادەسىندە تۇرىپ، ماشانى بوساتادى.
- ماشا: بالالار، سەندەرگە كوپ – كوپ راحمەت. / سىيلىقتارىن تاراتادى. /
بالالار اۆتوبۋسقا ءمىنىپ توپتارىنا قايتادى. تاربيەشى بالالاردان قايدا جانە وندا كىمدى قۇتقارۋ ءۇشىن بارعاندارىن سۇراپ. كەلگەن قوناقتارمەن قوشتاسا وتىرىپ قورىتىندىلاۋ.
قاراعاندى وبلىسى، ۇلىتاۋ اۋدانى،
قارساقباي كەنتى، «بالداۋرەن» بالاباقشاسى كمقك
تاربيەشى قاراجيگيتوۆا راۋشان امانكۋلوۆنا