InfoHub Logo

ەرتەدە ءبىر بەس اعايىندى جىگىت بار ەكەن. بەسەۋى ءبىر بايتەرەكتىڭ قاسىنا جارتى جەر سالعان ەكەن. ەگىنى پىسكەن سوڭ، تۇندە كەلىپ بىرەۋ جەپ كەتەدى ەكەن. سونان سوڭ ولار ەگىنىن كۇزەتىپتى. اۋەلى ۇلكەن اعاسى كۇزەتىپتى، ءبىراق ەشكىمدى كورمەپتى. سولايشا ءتورت اعاسى - ءتورت كۇن كۇزەتىپتى. بەسىنشى كۇنى ەڭ كىشىسى كۇزەتىپتى، اتى قاراعىلىش ەكەن، قاراعىلىش كۇزەتكەن كۇنى كوكتەن ءبىر قارا بيە كەلىپتى؛ ەگىندى جەپ جاتقاندا قاراعىلىش ونى ۇستاپ الىپتى. سوندا الگى قارا بيە ايتىپتى:

- ەي بالا، مەنى جىبەر دەدى؛ مەنىڭ بەس قۇلىنىم بار، بەسەۋىن بەسەۋىڭە بەرەيىن - دەدى. قاراعىلىش ونى قويا بەردى. سونان سوڭ قارا بيە قۇلىندارىن الىپ كەلىپ، ەڭ كىشىسىن قاراعىلىشقا بەردى، بوتەن تورتەۋىن ءتورت اعاسىنا بەردى. سوندا ءبارى جارىسقاندا قاراعىلىش وزادى ەكەن. ءبىر كۇنى قاراعىلىش جۇلىنداي جەردەن ءتۇتىن كورىپتى؛ كورگەن سوڭ سوعان بارىپتى، بارسا - ءبىر جالماۋىز كەمپىردىڭ ءۇيى ەكەن. ول كەمپىردىڭ بەس قىزى بار ەكەن؛ قىزدارىنىڭ وينايتىن، جاتاتىن، تاماق ىشەتىن ۇيلەرى بولەك-بولەك ەكەن. سوندا قاراعىلىش قىزداردىڭ وينايتىن ۇيىنە بارىپ، كىلەمنىڭ استىنا جاتىپتى. قىزدار كەلە بەرگەندە كىلەمدى كوتەرىپ قالىپتى. سوندا قىزدار ويبايلاپ، شەشەسىنە بارىپتى. شەشەسى ۇرىسىپ جىبەرىپتى. سونان سوڭ قىزدار كەلىپ ويناپ وتىرعاندا، قاراعىلىش قىزداردى ۇستاپ الىپ، تورتەۋىن ەكى قولتىعىنا تىعىپ، بىرەۋىن يىنىنە تىعىپ، اتىنا ءمىنىپ قاشىپتى؛ قاشقاندا كەمپىر قاراعىلىشقا جىلاپ ايتىپتى:

- قىزدارىمدى ەرتەڭ ۇزاتايىن، بۇگىن ءوزىڭ قون! -دەپتى. سونان سوڭ قاراعىلىش قىزدارىن وزىنە بەرىپ، ءوزى قونىپتى. كەش بولعان سوڭ قاراعىلىشقا ۇيىقتا دەپ، توسەك سالىپ بەرىپتى. قاراعىلىش تىسقا شىقسا، اتى ءبىر كوزىنەن قان، ءبىر كوزىنەن جاس اعىپ تۇر ەكەن. سوندا اتى ايتىپتى:

-سەن بۇگىن ۇيىقتاما، ۇيىقتاساڭ سەنى ولتىرەدى، جالماۋىز كەمپىر تەمىر ءتىس سوقتىرىپ جاتىر - دەدى. قاراعىلىش ۇيگە كەلىپ ۇيىقتاماي جاتىپتى. سوندا كەمپىر كەلىپ، ەسىكتى قاراپ ايتىپتى ۇيىقتا شىراعىم!-دەپتى دە، كەتىپ قالىپتى. ءبىرازدان سوڭ تاعى كەلىپتى. ءسويتىپ جۇرگەندە تاڭ اتىپ قالىپتى. سونان سوڭ كەمپىر قىزدارىن ىرعاپ-جىرعاپ ۇزاتىپتى، سوندا ايتىپتى:

- وسى جەردە ءۇش بەل بار، ەكەۋىنە قونباڭدار، ەڭ شەتىكىسىنە قونىڭدار - دەپتى. كۇن كەش بولعان سون ءتورت اعاسى ەڭ ورتاداعىسىنا قونىپتى. قاراعىلىش جاڭعىز ءوزى ەڭ شەتكىسىنە بارىپ قونىپتى. قاراعىلىش ەرتەڭ تۇرعان سوڭ، ءتورت اعاسى جىلاپ جاتىر ەكەن، ەسىتىپتى ولارعا ءبىر كىسى ايتادى ەكەن:

-قاراعىلىشتى اكەپ بەرسەڭدەر، جىبەرەيىن - دەپ. سونى قاراعىلىش ەسىتىپتى دە، سوعان كەلىپتى؛ كەلسە ء-بىر ايداھار ەكەن. ول ايداھار بوتەن اعالارىن قويا بەرىپ، قاراعىلىشتى الىپ قالىپتى. سونان سوڭ قاراعىلىشقا ايتىپتى:

- بەرىمەس حاننىڭ ولىمەس قىزىن اكەپ بەر! -دەپتى. قاراعىلىش جارايدى دەپ كەتىپتى. كەلە جاتسا ءبىر تاۋدى ءبىر تاۋعا قوسىپ [جاتقان] كىسىگە جولىعادى. سوندا قاراعىلىش سۇراپتى:

- He عىلىپ ءجۇرسىن؟ - دەپ. ول كىسى ايتىپتى:

- قاراعىلىشقا جولداس بولايىن دەپ جۇرىمىن-دەپتى. سونىمەن جۇرگەندە قاراعىلىش تاعى ءبىر كولدى كولگە قوسىپ [جاتقان] كىسىنى جولداس قىلىپ الىپتى جانە ءبىر مەرگەندى جانە ءبىر شاپشاڭدى؛ شاپشاڭ سونشا اسقان ەكەن: ەكى وتىرعان ساۋىسقاننىڭ ءبىرىنىڭ قۇيرىعىن بىرىنە كەسىپ الىپ جالعايدى ەكەن. سولارمەن ءبىر اتقا ءمىنىسىپ كەلىپتى. كەلسە ءبىر ەكى تاۋ كورىپتى: سول تاۋدىڭ بۇيىرىنەن ءىرىڭ اعىپ جاتىر ەكەن. مۇنىڭ استىندا حانيىق اۋىلى بار ەكەن. قاراعىلىش حانعا بارىپ ايتىپتى:

- سەنىڭ كىزىڭدى الايىن دەپ كەلدىم - دەپتى. سونان سوڭ حان ايتىپتى:

- بەس ايلا قىلامىن، بەسەۋىن دە تاپساڭ قىزىمدى بەرەمىن، تابا الماساڭ ولتىرەمىن! -دەدى. اۋەلى ات جارىستىرامىز دەپ، ات جارىستىرىپتى. سوندا قاراعىلىشتىڭ اتى الدىمەن كەلىپتى. سونان سوڭ حان جاياۋ كىسى جاراستىرامىن دەپتى. سوندا قارالىعىش ماناعى جۇيرىكتى شىعارىپتى؛ حان ءبىر كەمپىردى شىعارىپتى. ول كەمپىر ءبىر شەلەك بال الىپتى. جارىساردىڭ الدىندا ول كەمپىر جۇيرىگىنە بالدى بەرىپ-بەرىپ ماس قىلىپتى، ۇيىقتاتىپ تاستاپ ءوزى كەتىپ قالىپتى. سوندا جەر تىڭداۋشى دا ايتىپتى.

- سول بىرەۋ ادام كەلەدى - دەپتى. سوندا قارالىعىش مەرگەنگە:

- ات! - دەپتى. مەرگەن باسىنداعى شەلەكتى اتىپتى؛ شەلەكتىڭ دىڭعىرلاعان داۋىسىمەن [جۇيرىك] ويانىپ تۇرا سالىپ، ورنىنان ءبىىر ۋىس توپىراق الا سالىپ جۇگىرىپتى. كەمپىرگە جەتكەن سوڭ [ول]:

- شەشە! - دەپتى. سوندا كەم.ءپىر ارتقا قاراعاندا، كوزىنە توپىراق شاشىپ قالعاندا، كەمپىر ويبايلاپ قالىپتى. ءسويتىپ جۇيرىك الدىمەن كەلىپتى. سونان سوڭ حان بارلىعىن ءبىر تەمىر ۇيگە قاماپتى دا، جان-جاعىنان بەرىك باسىپتى. سوندا ماناعى كول ۇرتتاعىش ەكى ۇرتىنا ەكى كولدىڭ سۋىن ۇرتتاپ اكەلىپ، ۇيگە شاشىپتى. سونان سوڭ حان قىزىن ۇزاتىپتى. ماناعى قاراعىلىشتىڭ جولداستارى ورنىندا قالىپتى، ولارعا قاراعىلىش كيىم بەرگەن ەكەن، ولار الماپتى. سونان سوڭ قاراعىلىش قىزدى ايداھارعا اكەلىپ بەرىپتى دە، ءوزى كەتىپ، كەلە-كەلە جاتىپ، ءوزىنىڭ اعالارىن تاۋىپ الىپتى.

ىبىراي التىنسارين

سابيگە ءومىر سىيلاعان قۇدىرەت

ءولى مەن ءتىرىنىڭ دوستىعى تۋرالى اڭىز

---