"سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە" (قازاقشا 8 ناۋرىز سەناريي)
تاقىرىبى: «سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە» (8 ناۋرىز!)
ماقساتى: انا جايلى تاماشا سوزدەر، ولەڭدەر، اندەر ارقىلى ارداگەر، ۇستاز-انالار مەن ارۋلاردى مەرەكەمەن قۇتتىقتاۋ، وقۋشىلاردى مەيىرىمدىلىككە، ۇستامدىلىققا تاربيەلەۋ، ۇستازعا اتا-اناعا دەگەن قۇرمەت سىيىن ارتتىرۋ، انا ەڭبەگىن قادىرلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىگى: انالار جايلى ناقىل سوزدەر،ماقال-ماتەلدەر.
بارىسى:
كىرىسپە:
جۇرگىزۋشى: كەش جارىق، قىمباتتى ۇستاز-انالار، ارۋلار! كوڭىلدەرىڭىزگە كوكتەم شۋاعىنداي سەزىم مەن نۇر قۇيىپ،تاعى دا 8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى كەلدى.وسىناۋ كوركەم مەرەكەنىڭ قاي كەزدە دە ورنى بولەك.ولاي بولاتىنى،انالارعا دەگەن ىستىق سەزىم،العىس پەن قۇرمەت ەشقاشان سونبەك ەمەس.ءولار-ومىردىڭ گ ۇلى،كوڭىلدىڭ جىرى،ءار وتباسىنىڭ التىن دىڭگەگى.مىناۋ تىنىمسىز تىرشىلىك پەن كەڭ دۇنيەنىڭ ءوزى تەك انالارمەن اجارلى. بۇگىنگى ارايلاپ اتقان نۇرلى تاڭمەن بىرگە ءاربىر ءسابي جۇرەگى ءوزىڭ دەپ سوقسا،بۇگىنگى مەرەكەلىك كەشىمىز دە انالارعا ارنالادى.
ءبىز عانا ەمەس،ءقادىر تۇتقان بابالار.
انالاردان تۋعان نەبىر دانالار.
انا دەگەن تىرشىلىكتىڭ تىرەگى،
ارمىسىزدار،قاسيەتتى انالار!
قۇرمەتتى انالار،ءبىزدىڭ مەكتەپتىڭ ۇستازدارى،قىزدارى!8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!سىزدەرگە ءارقاشان سىر بەرمەس دەنساۋلىق،ءومىردىڭ شاپعاتىن تىلەيمىز! بۇل كۇنى وزدەرىڭىزگە باعىتتالعان تىلەكتەر پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىنسىن...ءاردايىم مەيىرىم شۋاعىن شاشىپ جۇرە بەرىڭىزدەر.
سىزدەردەن وسكەن بالالار
باتىرلار مەن دانالار.
قۇتتىقتايمىز مەيراممەن،
قۇرمەتتى ابزال انالار. – دەي كەلە قۇتتىقتاۋ ءسوز كەزەگى مەكتەپ ديرەكتورى ا.ا.تالپاحوۆقا بەرىلەدى.
ايەل-انا، ايەل-ومىر، ايەل-تىرشىلىك وزەگى. ءومىر بەسىگىندە ىڭگا تەربەتىپ، ادامزات بالاسىنا ۇرپاق سىيلار ۇلى قۇدىرەت يەسىنىڭ ەسىمى ءارقاشاندا قاستەرلى، سوزى-وسيەت، تۇعىرى بيىك. التىن قۇرساعىنان ادامزاتتىڭ الابى جاراتىلعان اسىل انانىڭ جۇرەگى ۇلكەن، ءجۇزى مەيىرىمدى، قولى قايىرىمدى. كوڭىل شۋاعىنا مەيىرىم توگىلگەن اياۋلى جاننىڭ ومىردەن الار نەسىبە جەمىسى-التىن بوساعاسى مەن سۇيكىمدى پەرزەنتى بولار. «اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارساڭ دا قارىزىڭنان قۇتىلا المايسىڭ» دەگەن ۇلى عۇلامالاردىڭ ءسوزى بار. شىنىمەن سولاي. ادامزات ءجۇرىپ وتكەن نەبىر اۋىر جول، الماعايىپ زاماننان ۇرپاعىن امان-ەسەن بۇگىنگى كۇنگە جەتكىزگەن ايەل-انا قۇدىرەتىن جىرمەن ورنەكتەپ، انمەن الپەشتەپ، سوزبەن ايتىپ تاۋىسۋ مۇمكىن ەمەس. انا-بولاشاقتىڭ دەمەۋشىسى،ۇلتتىڭ جەبەۋشىسى،سابيلەردىڭ باقىتى.
كوڭىلىڭ الاتاۋدىڭ اق قارىنداي،
مەيرىمىڭ كۇننىڭ شۋاق شاقتارىنداي.
قالايشا اياۋلى انا تىنا الارمىن،
ءان بولىپ ساعىنىشتان اقتارىلماي،-دەپ ابزال انالارىمىز بەن قىرمىزى قىزدارىمىزدىڭ قۇرمەتىنە راحمەتوۆا سايانىڭ ورىنداۋىنداعى «اناشىم» اتتى ءانىن قابىل الىڭىزدار.
مىڭ بۇرالىپ بيلەگەن
ارۋدى كىم سۇيمەگەن .
كۇمىس كومەي ارۋلارعا
كىمدەر باسىن يمەگەن-دەي وتىرىپ كەلەسى كەزەكتى شامۇراتوۆا جادىرانىڭ ورىنداۋىنداعى «شاتتىق» بيىنە بەرەمىز.
جانۇيانىڭ جىلۋىن سۋىتپاي، تال بەسىكتى تەربەي وتىرىپ، تەبىرەنە تولعار بەسىك جىرى ،اڭىز ەرتەگىلەرى مەن جاقۇت جىرلارى ارقىلى ۇرپاعىنىڭ بويىنا ادامدىق قاسيەتتەردى دارىتىپ وتىرعان انالاردىڭ قۇدىرەتتى سەزىمدەرىنە ارنالعان اسەم ءاندى قابىل الىڭىزدار. بەريكوۆا ايدانىڭ ورىنداۋىنداعى «اپاتايىم، اناشىم» ءانىن قابىل الىڭىزدار.
انالار ادامدى بەسىگىمەن باۋليدى... ءومىردىڭ ىرگەتاسى سولاردىڭ قولىمەن قالانادى. «ءجاننات-انالاردىڭ اياعىنىڭ استىندا» دەپ، يسلام ءدىنى ايەلدەردى ەرەكشە قۇرمەتتەيدى. ەگەر دە ءبىر ۇيدە قىز بالا دۇنيەگە كەلسە، بەرەكە، مولشىلىق، بەيبىتشىلىك بولادى، اتا-اناسىنا قۋانىش اكەلەدى دەپ جورىعان ەكەن.
تەڭىزدەي تەربەتىلىپ كول بەتىندە،
بيشىلەر بيلەپ كەتتى تەربەتىلە.
اققۋداي قالىقتاعان تەڭىزدەگى،
بيشىلەر ونەرلەرىن كورسەتۋدە،- الدارىڭىزدا قۇمار نازەركە مەن تولەگەنوۆا ايزانىڭ ورىنداۋىنداعى ؟
«وتباسى-شاعىن مەملەكەت» دەگەن ءسوز بار. ىنتىماعى كەلىسكەن، ءتۇتىنى ءتۇزۋ ۇشقان ءاربىر شاڭىراق مەملەكەتتىڭ قۇت بەرەكەسى. ايەل-انا وتباسى جىلۋىن ساقتاۋشى، قوعامنىڭ ەرتەڭى بولاشاق بالالاردى تاربيەلەۋشى. «اناسى بار ادامدار ەشقاشان قارتايمايدى» دەگەندەي، باقىتتى بۇلدىرشىندەرىڭىزدىڭ اسەم ءانىن قابىل الىڭىزدار.
ءان: «ۇستازىم »، ورىندايتىن: كابير اسەم.
تىرشىلىككە ءنار بەرگەن انا ءسۇتى قانداي قۇدىرەتتى. الەمدەگى جاقسىلىق كوزى، ادامدىق قاسيەت، اق تىلەك مەيىرباندىقتىڭ ءبارى انا دەگەن سوزبەن استاسىپ جاتىر.
اياۋلىسىڭ، اۋىلىمنىڭ اسىلدارى،
جايناسىن كوڭىلدەردىڭ جاسىل باعى.
سەندەر ءۇشىن ءان مەنەن كۇي، ولەڭ مەن بي،
سەندەر ءۇشىن مەرەكە شاشۋلارى،- دەگەندەي، الدارىڭىزدا 4ا-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ورىنداۋىنداعى «قارا جورعا» ءبيى. قابىل الىڭىزدار!
دەسەك تە ۋاقىتپەن جارىسپايدى،
قيالعا قيالمەنەن قارىشتايدى.
شاكىرتتەر شىن جۇرەكتەن تەبىرەنىپ،
جىرلارىن انالارعا باعىشتايدى. ولاي بولسا شاكىرتتەرىڭىزدىڭ انالار جايلى ولەڭ شۋماقتارىن تىڭدايىق. (5ا-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جىر شاشۋى)
وسى ايتىلعانداردىڭ ءبارى شىندىق، ءبارى شىن، انالار اجالدان كۇشتىرەك، جاپانعا ءبىر توقتامسىز دانىشپانداردى، اقىنداردى، ەرلەردى تاۋىپ بەرەتىن انالار. بارلىق جاقسىلىقتى سەبەتىن دە انالار. ەندەشە سول انالار الدىندا باس يەلىك!
انا –بارلىق قيىندىقتى جەڭەتىن سارقىلمايتىن كۇش،تىرشىلىكتىڭ قاينار بۇلاعى.قازاق ايەلىنىڭ داستارحانى توق،قوناعى ىرزا،دۇنيەسى تۇگەل.ولار ءۇشىن ءبىرىنشى ورىندا وتباسىنىڭ بەرەكەسى تۇرادى.بوبەگىن بەسىككە بولەپ،الديلەپ ايالاعان انا باقىت قۇشاعىندا ەمەس پە؟!
ءبىر وزىڭنەن باستاپ ءومىر جولدارىن،
جۇرەگىڭە،جۇرەگىمدى جالعادىم.
ءوزىڭ مىنا سىيعا بەرگەن ومىردە
اق ءسۇتىڭدى اقتاپ ءوتۋ-ارمانىم.
بارشا انا،قۇتتى بولسىن مەرەكەڭىز
ءارقاشاندا انا سىزبەن بەرەكەمىز.
اقتاساق اق ءسۇتىڭدى،اسىل انام.
سوندا ءبىز كىسىلىككە تەڭەسەمىز.
قۇرمەتتى قوناقتار ،ءبىزدىڭ «انا-تىرشىلىك تىرەگى» اتتى مەرەكەلىك كەشىمىزدى كوڭىل قويىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپ-كوپ راحمەت.
دەمەڭىز ءبىز ونەردى اياپ قالدى،
مەزگىل دە ءبىراز جەرگە تاياپ قالدى.
قوش بولىپ تۇرىڭىزدار كورىسكەنشە،
وسىمەن كونسەرتىمىز اياقتالدى.
ساۋ-سالاماتتا بولىڭىزدار!
وتەگەنوۆا نابيا تولەگەن قىزى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى جانە ءوزىن-وزى تانۋ ءپانى ءمۇعالىمى
بقو كازتالوۆ اۋدانى، كازتالوۆ اۋىلى، كازتالوۆكا وجببم
ماقساتى: انا جايلى تاماشا سوزدەر، ولەڭدەر، اندەر ارقىلى ارداگەر، ۇستاز-انالار مەن ارۋلاردى مەرەكەمەن قۇتتىقتاۋ، وقۋشىلاردى مەيىرىمدىلىككە، ۇستامدىلىققا تاربيەلەۋ، ۇستازعا اتا-اناعا دەگەن قۇرمەت سىيىن ارتتىرۋ، انا ەڭبەگىن قادىرلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىگى: انالار جايلى ناقىل سوزدەر،ماقال-ماتەلدەر.
بارىسى:
كىرىسپە:
جۇرگىزۋشى: كەش جارىق، قىمباتتى ۇستاز-انالار، ارۋلار! كوڭىلدەرىڭىزگە كوكتەم شۋاعىنداي سەزىم مەن نۇر قۇيىپ،تاعى دا 8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى كەلدى.وسىناۋ كوركەم مەرەكەنىڭ قاي كەزدە دە ورنى بولەك.ولاي بولاتىنى،انالارعا دەگەن ىستىق سەزىم،العىس پەن قۇرمەت ەشقاشان سونبەك ەمەس.ءولار-ومىردىڭ گ ۇلى،كوڭىلدىڭ جىرى،ءار وتباسىنىڭ التىن دىڭگەگى.مىناۋ تىنىمسىز تىرشىلىك پەن كەڭ دۇنيەنىڭ ءوزى تەك انالارمەن اجارلى. بۇگىنگى ارايلاپ اتقان نۇرلى تاڭمەن بىرگە ءاربىر ءسابي جۇرەگى ءوزىڭ دەپ سوقسا،بۇگىنگى مەرەكەلىك كەشىمىز دە انالارعا ارنالادى.
ءبىز عانا ەمەس،ءقادىر تۇتقان بابالار.
انالاردان تۋعان نەبىر دانالار.
انا دەگەن تىرشىلىكتىڭ تىرەگى،
ارمىسىزدار،قاسيەتتى انالار!
قۇرمەتتى انالار،ءبىزدىڭ مەكتەپتىڭ ۇستازدارى،قىزدارى!8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!سىزدەرگە ءارقاشان سىر بەرمەس دەنساۋلىق،ءومىردىڭ شاپعاتىن تىلەيمىز! بۇل كۇنى وزدەرىڭىزگە باعىتتالعان تىلەكتەر پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىنسىن...ءاردايىم مەيىرىم شۋاعىن شاشىپ جۇرە بەرىڭىزدەر.
سىزدەردەن وسكەن بالالار
باتىرلار مەن دانالار.
قۇتتىقتايمىز مەيراممەن،
قۇرمەتتى ابزال انالار. – دەي كەلە قۇتتىقتاۋ ءسوز كەزەگى مەكتەپ ديرەكتورى ا.ا.تالپاحوۆقا بەرىلەدى.
ايەل-انا، ايەل-ومىر، ايەل-تىرشىلىك وزەگى. ءومىر بەسىگىندە ىڭگا تەربەتىپ، ادامزات بالاسىنا ۇرپاق سىيلار ۇلى قۇدىرەت يەسىنىڭ ەسىمى ءارقاشاندا قاستەرلى، سوزى-وسيەت، تۇعىرى بيىك. التىن قۇرساعىنان ادامزاتتىڭ الابى جاراتىلعان اسىل انانىڭ جۇرەگى ۇلكەن، ءجۇزى مەيىرىمدى، قولى قايىرىمدى. كوڭىل شۋاعىنا مەيىرىم توگىلگەن اياۋلى جاننىڭ ومىردەن الار نەسىبە جەمىسى-التىن بوساعاسى مەن سۇيكىمدى پەرزەنتى بولار. «اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارساڭ دا قارىزىڭنان قۇتىلا المايسىڭ» دەگەن ۇلى عۇلامالاردىڭ ءسوزى بار. شىنىمەن سولاي. ادامزات ءجۇرىپ وتكەن نەبىر اۋىر جول، الماعايىپ زاماننان ۇرپاعىن امان-ەسەن بۇگىنگى كۇنگە جەتكىزگەن ايەل-انا قۇدىرەتىن جىرمەن ورنەكتەپ، انمەن الپەشتەپ، سوزبەن ايتىپ تاۋىسۋ مۇمكىن ەمەس. انا-بولاشاقتىڭ دەمەۋشىسى،ۇلتتىڭ جەبەۋشىسى،سابيلەردىڭ باقىتى.
كوڭىلىڭ الاتاۋدىڭ اق قارىنداي،
مەيرىمىڭ كۇننىڭ شۋاق شاقتارىنداي.
قالايشا اياۋلى انا تىنا الارمىن،
ءان بولىپ ساعىنىشتان اقتارىلماي،-دەپ ابزال انالارىمىز بەن قىرمىزى قىزدارىمىزدىڭ قۇرمەتىنە راحمەتوۆا سايانىڭ ورىنداۋىنداعى «اناشىم» اتتى ءانىن قابىل الىڭىزدار.
مىڭ بۇرالىپ بيلەگەن
ارۋدى كىم سۇيمەگەن .
كۇمىس كومەي ارۋلارعا
كىمدەر باسىن يمەگەن-دەي وتىرىپ كەلەسى كەزەكتى شامۇراتوۆا جادىرانىڭ ورىنداۋىنداعى «شاتتىق» بيىنە بەرەمىز.
جانۇيانىڭ جىلۋىن سۋىتپاي، تال بەسىكتى تەربەي وتىرىپ، تەبىرەنە تولعار بەسىك جىرى ،اڭىز ەرتەگىلەرى مەن جاقۇت جىرلارى ارقىلى ۇرپاعىنىڭ بويىنا ادامدىق قاسيەتتەردى دارىتىپ وتىرعان انالاردىڭ قۇدىرەتتى سەزىمدەرىنە ارنالعان اسەم ءاندى قابىل الىڭىزدار. بەريكوۆا ايدانىڭ ورىنداۋىنداعى «اپاتايىم، اناشىم» ءانىن قابىل الىڭىزدار.
انالار ادامدى بەسىگىمەن باۋليدى... ءومىردىڭ ىرگەتاسى سولاردىڭ قولىمەن قالانادى. «ءجاننات-انالاردىڭ اياعىنىڭ استىندا» دەپ، يسلام ءدىنى ايەلدەردى ەرەكشە قۇرمەتتەيدى. ەگەر دە ءبىر ۇيدە قىز بالا دۇنيەگە كەلسە، بەرەكە، مولشىلىق، بەيبىتشىلىك بولادى، اتا-اناسىنا قۋانىش اكەلەدى دەپ جورىعان ەكەن.
تەڭىزدەي تەربەتىلىپ كول بەتىندە،
بيشىلەر بيلەپ كەتتى تەربەتىلە.
اققۋداي قالىقتاعان تەڭىزدەگى،
بيشىلەر ونەرلەرىن كورسەتۋدە،- الدارىڭىزدا قۇمار نازەركە مەن تولەگەنوۆا ايزانىڭ ورىنداۋىنداعى ؟
«وتباسى-شاعىن مەملەكەت» دەگەن ءسوز بار. ىنتىماعى كەلىسكەن، ءتۇتىنى ءتۇزۋ ۇشقان ءاربىر شاڭىراق مەملەكەتتىڭ قۇت بەرەكەسى. ايەل-انا وتباسى جىلۋىن ساقتاۋشى، قوعامنىڭ ەرتەڭى بولاشاق بالالاردى تاربيەلەۋشى. «اناسى بار ادامدار ەشقاشان قارتايمايدى» دەگەندەي، باقىتتى بۇلدىرشىندەرىڭىزدىڭ اسەم ءانىن قابىل الىڭىزدار.
ءان: «ۇستازىم »، ورىندايتىن: كابير اسەم.
تىرشىلىككە ءنار بەرگەن انا ءسۇتى قانداي قۇدىرەتتى. الەمدەگى جاقسىلىق كوزى، ادامدىق قاسيەت، اق تىلەك مەيىرباندىقتىڭ ءبارى انا دەگەن سوزبەن استاسىپ جاتىر.
اياۋلىسىڭ، اۋىلىمنىڭ اسىلدارى،
جايناسىن كوڭىلدەردىڭ جاسىل باعى.
سەندەر ءۇشىن ءان مەنەن كۇي، ولەڭ مەن بي،
سەندەر ءۇشىن مەرەكە شاشۋلارى،- دەگەندەي، الدارىڭىزدا 4ا-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ورىنداۋىنداعى «قارا جورعا» ءبيى. قابىل الىڭىزدار!
دەسەك تە ۋاقىتپەن جارىسپايدى،
قيالعا قيالمەنەن قارىشتايدى.
شاكىرتتەر شىن جۇرەكتەن تەبىرەنىپ،
جىرلارىن انالارعا باعىشتايدى. ولاي بولسا شاكىرتتەرىڭىزدىڭ انالار جايلى ولەڭ شۋماقتارىن تىڭدايىق. (5ا-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جىر شاشۋى)
وسى ايتىلعانداردىڭ ءبارى شىندىق، ءبارى شىن، انالار اجالدان كۇشتىرەك، جاپانعا ءبىر توقتامسىز دانىشپانداردى، اقىنداردى، ەرلەردى تاۋىپ بەرەتىن انالار. بارلىق جاقسىلىقتى سەبەتىن دە انالار. ەندەشە سول انالار الدىندا باس يەلىك!
انا –بارلىق قيىندىقتى جەڭەتىن سارقىلمايتىن كۇش،تىرشىلىكتىڭ قاينار بۇلاعى.قازاق ايەلىنىڭ داستارحانى توق،قوناعى ىرزا،دۇنيەسى تۇگەل.ولار ءۇشىن ءبىرىنشى ورىندا وتباسىنىڭ بەرەكەسى تۇرادى.بوبەگىن بەسىككە بولەپ،الديلەپ ايالاعان انا باقىت قۇشاعىندا ەمەس پە؟!
ءبىر وزىڭنەن باستاپ ءومىر جولدارىن،
جۇرەگىڭە،جۇرەگىمدى جالعادىم.
ءوزىڭ مىنا سىيعا بەرگەن ومىردە
اق ءسۇتىڭدى اقتاپ ءوتۋ-ارمانىم.
بارشا انا،قۇتتى بولسىن مەرەكەڭىز
ءارقاشاندا انا سىزبەن بەرەكەمىز.
اقتاساق اق ءسۇتىڭدى،اسىل انام.
سوندا ءبىز كىسىلىككە تەڭەسەمىز.
قۇرمەتتى قوناقتار ،ءبىزدىڭ «انا-تىرشىلىك تىرەگى» اتتى مەرەكەلىك كەشىمىزدى كوڭىل قويىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپ-كوپ راحمەت.
دەمەڭىز ءبىز ونەردى اياپ قالدى،
مەزگىل دە ءبىراز جەرگە تاياپ قالدى.
قوش بولىپ تۇرىڭىزدار كورىسكەنشە،
وسىمەن كونسەرتىمىز اياقتالدى.
ساۋ-سالاماتتا بولىڭىزدار!
وتەگەنوۆا نابيا تولەگەن قىزى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى جانە ءوزىن-وزى تانۋ ءپانى ءمۇعالىمى
بقو كازتالوۆ اۋدانى، كازتالوۆ اۋىلى، كازتالوۆكا وجببم