
- 11 maý. 2015 00:00
- 386
Gúl-qol
Meksıka men Gvatemala taýlarynda «adam qoly ispettes aǵash» ósedi.
Grek tilinen bul ósimdik dál osylaı aýdarylady. Bes saýsaqty qol pishinine uqsas hırantodendron (Chiranthodendron pentadactylon) — óz tegindegi jalǵyz ókil. Bul «qol pishindes» aǵashtar 2-3 kılometr aımaqta, eń bıikte ósedi jáne iri, biraq tómen eki metrge jýyq dıametrli dińgekke ıe.
Gúldep turǵan aǵash alǵash kórgende úlken áser qaldyrady: qan tústi qyzyl gúlder adam qolynyń saýsaqtaryna qatty uqsaıdy: kón tárizdi tostaǵannan erbeńdegen «saýsaqtar» sozylyp shyǵyp turady, tipti «tyrnaqtary» da bolady, jáne eki aptadan keıin gúlder sola bastaıdy. Tostaǵan dámi qýyrylǵan nan men sýǵa uqsas shyrynǵa tolady.
Amerıkalyq botanık Djýlıan Alfred Steıermark hırantodendrondy bylaı sıpattaǵan: «Qolmen uqsastyǵy sonsha, muny baıqamaý múmkin emes. Bul aǵash qorqynysh pen súıispenshilik týdyratyny sózsiz. Uzaq ýaqyt boıy Mehıko alqabyn mekendeýshilerge Tolýkada ósetin bir ǵana osyndaı aǵash belgili bolyp kelgen, - onyń dánderi Mehıkonyń botanıkalyq baǵyna ıspandar basyp kirgenge deıin egilgen bolatyn. Biraq keıin taýlarda ońtústik-batys aımaqta bul aǵash kóp kólemde ósetini anyqtalǵan».