- 17 naý. 2015 00:00
- 302
Qara Qashqynbaı
Bir bala jasynan mal baǵyp, otyn-sý alýmen kúneltedi. Jazda butyna jarǵaq shalbar kıip, ylǵı jalańash júredi eken. Denesi kúnge kúıip, qap-qara bolypty.
Sondyqtan el ony alǵash «Qara bala» dep atapty. Balanyń elden erek bir ózgesheligi - óte qorqaq eken. Kúrkiregen kúnnen de, qarańǵy túnnen de, ań ataýlynyń bárinen qorqypty. Tipti tórt túlik maldan – túıeden de, jylqydan da, sıyrdan da shoshypty. Tek jalǵyz dosy qoı eken. Sonan qoıdy ǵana baǵypty.
Bala birdeńeden qoryqsa, qoı ishine qoıyp ketip jasyrynady eken. Bolmasa beti aýǵan jaqqa qashypty. Sóıtip el ony endi «Qara Qashqynbaı» dep atap ketipti.
Álgi bala dalada qoı baǵyp júrgende kún kúrkirep, nóser jaýypty. Qara Qashqynbaı qoı ishine kirip ketedi. Iirilgen qoıdyń ishine jasyrynyp jatqanda, bir qoı ústine qumalaqtap jiberedi. Qashqynbaı shoshyp, aıdalaǵa qaraı beze jóneledi. Dedektep júgirip kele jatsa, bir tyshqan jolyǵypty.
Tyshqan:
— O, Qara Qashqynbaı, qaıdan kelesiń? – depti.
— Jaýyrynymnan jaýdyń oǵy tıip, sodan qashyp kelemin, – deıdi Qashqynbaı.
— Men de saǵan joldaspyn, – dep, oǵan Tyshqan qosylypty. Olardyń aldynan Qoıan shyǵypty:
— O, Qara Qashqynbaı, qaıdan kelesiń?
— Jaýyrynymnan jaýdyń oǵy tıip, sodan qashyp kelemin, – deıdi.
— Men de saǵan joldaspyn, – deıdi Qoıan.
Úsheýi qosylyp jortyp keledi. Olardyń aldynan qarsaq, túlki, qasqyr, aıý, jolbarys, arystan qosylady. Bári de Qara Qashqynbaıdyń tobyna ilesedi. Bir kezde bári ashyǵady. Birin-biri jeýdiń qamyn oılaıdy. Arystan Qashqynbaıǵa bireýimizdi jeýimiz kerek degen emeýirin bildiredi.
Qashqynbaı jyrlaı jóneledi:
Arystan bizdiń atamyz, atamyzǵa kim tısin?!
Jolbarys bizdiń jákemiz, jákemizge kim tısin?!
Aıý bizdiń apamyz, apamyzǵa kim tısin?!
Qasqyr bizdiń qaban bı, qaban bıge kim tısin?!
Túlki bizdiń túmen bı, tumen bıge kim tısin?!
Qarsaq bizdiń qaryndas, qaryndasqa kim tısin?!
Qoıan bizdiń qoıyndas, qoıyndasqa kim tısin?!
Tyshqan bizdiń nemiz? tý-talaqaı qyp jeńiz...
Bas salyp, bári tyshqandy tútip jep alady. Birazdan keıin taǵy ashyǵady.
— Al, Qara Qashqynbaı, jyrla, – deıdi Arystan. Qashqynbaı jyrlaı jóneledi:
Arystan bizdiń atamyz, atamyzǵa kim tısin?!
Jolbarys bizdiń jákemiz, jákemizge kim tısin?!
Aıý bizdiń apamyz, apamyzǵa kim tısin?!
Qasqyr bizdiń qaban bı, qaban bıge kim tısin?!
Túlki bizdiń túmen bı, túmen bıge kim tısin?!
Qarsaq bizdiń qaryndas, qaryndasqa kim tısin?!
Qoıan bizdiń nemiz? tý-talaqaı qyp jeńiz ...
Sóıtip Qoıandy da jep alady. Sóıtip kezegimen jeı berip, eń artynda Arystan men Qara Qashqynbaı ǵana qalady.
— Al, Qashqynbaı, jyrla, – deıdi Arystan. Qashqynbaı jyrlaı jóneledi:
Arystan bizdiń atamyz, atamyzǵa kim tısin?!
Qashqynbaı bizdiń nemiz? tý-talaqaı qyp jeńiz... – deıdi de Qashqynbaı:
— Biraq, arystan atamyz, meniń sizge ótinishim bar!
— Aıt, qandaı ótinish?
– Myna bir tesik tastyń ar jaǵynda atamnyń saıy bar edi, meni sonda aparyp jeńiz, súıegim sonda qalsyn, – dep ótinedi Qashqynbaı. Arystan kónedi. Qara Qashqynbaı zyp etip tesik tastyń ar jaǵyna óte shyǵady. Artynan arystan ótpekshi bolady. Biraq tesikke ortan belinen keptelip, ne ári, ne beri shyǵa almaı qalady. Qashqynbaı arystannyń aldyn da, artyn da taspen bekitip, tunshyqtyryp ketedi.
Qara Qashqynbaı ań ataýlynyń bárin aılamen jeńip, elge qaıtady.
Muny halyq estıdi. «Qara Qashqynbaı batyr bolyp ketipti», – degen habar taraıdy.
Sodan bylaı qorqaq Qashqynbaı batyr Qashqynbaı atanyp ketipti.