InfoHub Logo

Qaýyn – ystyqqa tózimdi, jaryqsúıgish, shólge shydamdy, birjyldyq ósimdik. Qaýyn 25 – 300S temperatýrada jaqsy ósedi. Qaýynnyń quramynda: qant, A, R, S dárýmenderi, askorbın qyshqyldary, temirdiń mıneraldy tuzdary, kalıı, natrıı jáne frýktoza, saharoza, glúkoza kómirtekteri bar. Dárýmender men qant quramy boıynsha qaýyn tipti qarbyzdan da asyp ketedi. Jazdyń ystyq kúnderi shóldi jaqsy basady. Qazaqstanda qaýynnyń 22 aýdandastyrylǵan sorttary egiledi. Jemisteri qaıta óńdelgen kúıde keńinen qoldanylady. Qaýynnan bal, sýkattar, tosap, marmelad daıyndaıdy. Olardy keptiredi jáne qaqtaıdy. Qaqtalǵan qaýyndardy «qaýynqaq» dep ataıdy, olar uzaq ýaqyt boıy saqtalady. Dánderinen joǵary sapaly taǵamdyq maı óndiredi.

Qaýyn halyq medısınasynda belgili bir maǵynaǵa ıe:

- Qaýyn quramynda qant kóp. Ol asqazan aýrýlaryna em. Bettegi bezeýdi, sekpilderdi ketirýge kómektesedi. Et qaınap jatqanda qaýynnyń qabyǵyn salsa jumsaq bolady.

- Onyń quramynda folıı qyshqyly bolatyndyqtan, qan azdyq aýrýlarynda keńinen qoldanady.

- Jemisterin týberkýlez, bronhıt, revmatızm aýrýlarynda qoldanady jáne júrek-qan tamyr aýrýlarynda, búırek pen baýyrdyń dertterinde qoldaný usynylady.

- Ejelden-aq qaýyn shyrynyn  ishek qurttaryna qarsy em retinde, tamaq aýrýlary men sozylmaly jótelge qarsy qoldanady.

Qaýyndy qalaı tańdaý kerek?

Jaqsy qaýynnyń sabaǵy qalyń bolady. Al qaýynnyń piskendigin bilý úshin sabaǵyna qarama-qarsy bettegi qyrtysyn basyp kórý kerek, shala qaýynnyń sol tustaǵy qabyǵy – qatty, al pisken qaýynnyń qabyǵy – basqan kezde azdap basylyp, jumsaq ekendigi baıqalyp turady.

---