InfoHub Logo

Bir túlki jortyp kele jatyp, laǵyp bara jatqan bir túıege kezdesedi.

         — Túıem, qaıda barasyń? – deıdi túlki.

         Túıe:

         — Oty mol, sýy mol jer izdep baramyn, – deıdi.

         Túlki:

         — Endeshe, ekeýimiz joldas bolaıyq, – deıdi.

         Túıe:

         — Bolsaq bolaıyq, – deıdi.

         Ekeýi kele jatsa, bir qasqyr kelip jolyǵady.

         Qasqyr:

         — E, qaıda barasyńdar? – deıdi.

         Bular:

         — Oty mol, sýy mol jer izdep baramyz, – deıdi.

         — Endeshe úsheýimiz joldas bolaıyq, – deıdi.

         Qasqyr joldas bolyp júrip kele jatsa, bir arystan kelip kezdesedi. Úsheýi:

         — Oty mol, sýy mol jer izdep baramyz, – deıdi.

         Arystan:

         — Endeshe, tórteýimiz joldas bolaıyq, – deıdi.

         Tórteýi júrip otyryp, ózi nýly, ózi sýly, bıik taýly jerdi taýyp, meken qylyp júredi. Arystan, qasqyr, túlki ýaqan-tyshqan aýlap jep júredi. Túıe shúıgin jerdiń oty men sýyna jardaı bolyp semiredi. Qys bolyp, ýaq ań taýsylyp, arystan, qasqyr, túlki – úsheýi ashyǵady. Kózderine túıeden basqa eshteńe kórinbeıdi. Olar Túıeni jemek bolady. Túıe joldastyǵyn aıtyp, jylaıdy. Sonan soń túıege biraz tımeı júrip, ábden ashyqqan soń, úsheýi aqyldasyp, túıemen sóılesýge túlkini jiberedi.

         Túlki túıege kelip aıtady:

         — Qys bolsa mynaý: aq qar jaýyp, boran soǵyp tur. Jerdegi shóptiń bári qar astynda qaldy, endi az kúnde sen baıǵus ashtan ólip qalasyń ǵoı. Saǵan janym ashyǵannan, bir aqyl aıtqaly keldim, – deıdi.

         Túıe:

         — Aıta ǵoı, – deıdi.

         Túlki:

         — Sen qys ishinde búıtip ári ashtan, ári jyly qorań joq, sýyqtan ólgenshe, ózińdi bizge sat. Jaz shyǵyp, kóktem týǵanda, seni botaly ingen qylyp bereıik, – deıdi.

         Qý túlkiniń sózine ańqaý túıe kónip:

         — Jaraıdy, – deıdi.

         Osy sát qasyna kelgen arystanǵa túlki:

         — Al, Arseke! Nege qarap tursyz! Qımyldańyz, – dedi.

         Arystan túıeni á degenshe jaıratyp tastaıdy.

         Túlki turyp:

         — Arseke! Siz demińizdi alyp, jata turyńyz, biz munyńterisin soıyp bolǵan soń, habar etemiz, – deıdi.

         Arystan:

         — Sender jep qoıarsyńdar! – deıdi.

         Túlki:

         — Oıbaı, taqsyr, o ne degeniń! – deıdi.

         Arystan:

         — Olaı bolsa, jaqsy! – dep, bir jerge baryp jatyp qalady. Túlki men qasqyr ekeýi tisterimen terisin jyrtyp, túıeni soıýǵa kirisedi.

         Túlki turyp qasqyrǵa:

         — Al, Qaseke! Men bókse jaǵyn soıaıyn, siz bas jaǵyn soıyńyz,– deıdi.

         Qasqyr túıeniń basynyń parsha-parshasyn shyǵaryp, terisin jyrtyp, kóz maıyn shyǵaryp qoıady. Túlki muny kórip, qasqyrǵa aıtady:

         — Al, Qaseke! Siz endi bókse jaǵyn soıyńyz, men bas jaǵyn soıaıyn. Qasqyr baryp, bóksesin soıady.

         Túlki qasqyrǵa bildirmeı, túıeniń kóz maıyn oıyp jeıdi de qasqyrǵa:

         — Siz aldyńǵy aıaǵyn soıyńyz, men artqy jaǵyna baraıyn, – deıdi. Qasqyr aldyna aldanyp jatqanda, túlki ish maıyn sýyryp jep qoıady, taǵy da qasqyrǵa:

         —Siz soıa turyńyz! Men júgirip Arsekeńe baryp keleıin. Neǵyp jatyr eken? – dep júgirip ketedi.

         Arystan muny kórip, jatqan ornynan tura kelip:

         — Soıyp boldyńdar ma? – deıdi.

         Túlki:

         — Soıyp boldyq! Biraq men bir nárseden qorqyp keldim, – deıdi.

         Arystan:

         — Neden? – dep suraıdy.

         Túlki:

         — Qasqyr aıtqan shartta turmaı, túıeniń kóz maıy men ish maıyn jep  qoıdy. Men osyny sizge aıtaıyn dep kelip edim, – deıdi.

         Arystan ashýlanyp, aqyryp, qasqyrǵa keledi. Qasqyr qoryqqanynan qasha jóneledi. Arystan qýyp ketedi. Qasqyr men arystan bir qyrdan asyp, kórinbeı ketkende, túlki túıeniń bar etin bir shuńqyrǵa súırelep aparyp qoıady da ózi arystannyń artynan júgire jóneledi. Arystan qasqyrdy qýalap, sharshap kele jatqanda, túlki oǵan qarsy jolyǵady.

         Arystan túlkige:

         — Qaıda barasyń? – dedi.

         Túlki:

         — Qasqyrdyń kesiri bárimizge tıdi! – deıdi.

         Arystan jón suraıdy:

         — Nege?

         Túlki aıtady:

         — Sender ketken soń túıe tura kelip: «Men senderge satylmaımyn, myna qylyqtaryńa qaraǵanda, túbinde meni tólemeıdi ekensińder!» – dep, terisin jalbyratyp, ishegin súıretip, ketip qaldy.

         Arystan:

         — Qaı jaqqa qaraı ketti? – dep suraıdy.

         Túlki aıtady:

         — Osy qyrdan asyp ketti.

         Arystan:

         — Qap! – dep, nusqaǵan jaqqa qaraı tartady.

         Túlki tamaǵyn toıdyryp alyp, jortyp kele jatsa, bir jerde qasqyr sharshap jatyr eken, túlki qasyna jetip keledi.

         Qasqyr túlkige:

         — Meni arystanǵa shaǵystyryp júrgen sensiń ǵoı! – dep, ashýlanady.

         Túlki aıtady:

         —  Meni de qýyp jiberdi. Meni kim shaǵystyrdy sonda?

         Qasqyr buǵan nanyp qalady:

         — Endi qaıda baryp turamyz?

         Túlki:

         — Júre bereıik, bir nárse tabarmyz, – deıdi.

         Sóıtip, ekeýi kele jatsa, aldarynda bir jarty quıryq jatyr. Qasqyr:

         — Munyń bir bálesi bar shyǵar? – dep, jeýden qorqady.

         — Sen qoryqsań, ózim jeımin! Búgin bazar, munyń ne bálesi bar deısiń! Jurt bazarǵa barǵanda, quıryq arzan bolǵan-dy, arzan quıryqty kóbirek alǵan-dy, al, qanjyǵasyna bos baılap, úıine shaýyp bara jatqanda túsip qalǵan shyǵar. Jeımin! – dep, túlki qýlyqpen umtylǵanda, qasqyr:

— Ózim jeımin! – dep, quıryqty asap qalǵanda, astynda qaqpan bar eken, qaqpanǵa qasqyr túsedi de qalady.

         Sonda túlki:

         — Al, Qaseke, shamasy sizdiń etińizdi men jeıtin boldym ǵoı! – deıdi.

         — Qalaı jeısiń?

         Túlki:

         — Erteń qaqpannyń ıesi kelse, seni kórip, terińdi soıyp alady, etińdi tastap ketedi. Sosyn ony men jemeı, kim jeıdi? – deıdi de bir shuńqyrǵa baryp, tyǵylyp jata beredi. Erteńine ańshy kelip, qasqyrdy kórip, terisin soıyp alady da etin tastap ketedi. Ol ketkesin túlki qasqyrdyń etin jep, toıyp alady. Túlki onan qaıtyp kele jatqanda, arystanǵa jolyǵady.

         Túlki ony kórip:

         — Arseke, qaıdan kelesiz? – deıdi.

         Arystan:

         — Men túıeni taba almadym, – deıdi.

         Túlki aıtady:

         — Taqsyr! Sizdiń atańyzdy kórip edim, osy taýda ań aýlap júretin edi. Ańdardy qarǵyp basyp alyp jeıtuǵyn edi.

         Sonda arystan aıtady:

         — Qalaısha qarǵýshy edi, sen kórset, men qarǵyp kóreıin. Túlki aıtyp beredi.

         Túlki áńgimesin odan ári jalǵap:

         — Sizdiń tulǵańyz atańyzdan kem emes eken! – deıdi. Sonda arystan keıin sheginip, alǵa júgirse de jardyń basyna jetkende kilt toqtaıdy.

         Túlki taǵy da:

         — Áı, Arseke! Eger qarǵı alsańyz, nusqańyz atańyzǵa uqsap tur, – deıdi.

         Sol ýaqytta jardyń astyna bir kıik kelip qalady, Arystan onyń ústine qarǵyp túskende, súıekteri kúl-parsha bolady.

         Sonda túlki kelip:

         — Arseke, bir jerińiz aýyryp qaldy ma? – dep suraıdy.

         Arystan:

         — Synbaǵan súıegim joq, – deıdi.

         Túlki munyń qımyldaýǵa shamasynyń kelmeıtinin bilip, qoń etin oıyp jeı bastaıdy.

         Sonda arystan:

         — Áı, túlki, áýeli kóz maıymdy jeshi, – deıdi.

         Túlki:

         — Arseke, nesine asyǵasyń! Buıyrsa, seniń san maıyńdy da jeıtuǵyn boldym ǵoı, – deıdi.

         Arystandy jáne jep alady. Sóıtip, qý túlki qystan toq shyǵypty desedi.

---