InfoHub Logo

Өткен аптада қазақстандық денсаулық сақтау саласында күтпеген жаңалық болды. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының (МӘМС) төрағасы Айдын Құлсейітов қызметінен кетті. Ол бұл орында небәрі 8 ай ғана отырды. Бұл соңғы 5 жылдағы бесінші басшының ауысуы. Мұндай тұрақсыздық халықтың денсаулығы мен ауруханалардың жұмысына қалай әсер етеді?

Бұл сұраққа бұрынғы Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртанов жауап берді. Оның айтуынша, басшылықтың жиі ауысуы жүйенің тұрақтылығына нұқсан келтіріп, онсыз да сыни пікір көп айтылатын қордың беделін түсіреді.

Жағдайды ушықтырып тұрған тағы бір мәселе – қаржылық тапшылық. Қыркүйек айындағы дерек бойынша, мемлекет жеңілдігі бар азаматтар үшін қорға жарна аудару жағынан қомақты қарыз жинап алған. Қарыз сомасы әртүрлі бағалануда: қор 151 миллиард теңгені мойындаса, кей деректерде бұл сома 800 миллиардқа жуықтайтыны айтылады.

Қаржылық "тесік" және жыл соңындағы қауіп

Жыл соңы – кез келген қаржылық ұйым үшін ең жауапты кезең. Дәл осы уақытта ауруханалар мен емханалар қызметкерлеріне жалақы, сыйақы төлеп, дәрі-дәрмек пен азық-түлік жеткізушілерімен есептесуі тиіс.

«Басшының дәл осы уақытта кетуі таңқаларлық. Дегенмен, бұл қордың жұмысын тоқтатпайды. Қазіргі уақытта Қаржы министрлігі қажетті транштарды аударып жатыр, қарыздар біртіндеп жабылуда», – дейді Елжан Біртанов.

Алайда, мәселе тек ақшада емес. Сарапшының пікірінше, қор мен Денсаулық сақтау министрлігі арасында түсініспеушілік бар.

Қаржыгерлер мен дәрігерлер текетіресі

Соңғы жылдары қорды басқаруға негізінен қаржы-экономикалық блоктың өкілдері тағайындалды. Үкіметтің ойынша, қор – бұл үлкен қаржылық институт, сондықтан оны мықты қаржыгер басқаруы керек. Олардың басты мақсаты – жарна жинауды реттеу, шығындарды азайту және "артық төлемдермен" күресу болды.

Бірақ Біртановтың пайымдауынша, дәл осы жерде қателік бар.

• Қаржыгердің көзқарасы: Ауруханаларды тексеру, айыппұл салу, шығынды үнемдеу.

• Денсаулық сақтау жүйесінің мақсаты: Халықты емдеу, аурудың алдын алу және сапалы қызмет көрсету.

Қор өзін медициналық ұйымдарға қарсы қойып, оларды "жемқор", "менеджменті нашар" деп айыптай бастаған. Ал шын мәнінде, "припискалар" (жалған жазбалар) жалпы бюджеттің 1 пайызына да жетпейді.

Жүйені кім басқаруы керек?

Қор басшысы міндетті түрде дәрігер болуы шарт емес. Ең бастысы – ол МӘМС жүйесінің әлеуметтік миссиясын түсінуі қажет.

Қор – жазалаушы орган емес, емханаларға пациенттерді емдеуге көмектесетін серіктес болуы тиіс. Тарифтер шығынды жауып, төлемдер уақытылы түскенде ғана дәрігерлер алаңсыз жұмыс істей алады.

Елжан Біртанов кадрлық шешімдерді Үкімет емес, тікелей Денсаулық сақтау министрі қабылдауы керек деп есептейді. Себебі салаға жауап беретін – министр.