InfoHub Logo

اقتوبە وبلىستىق مامانداندىرىلعان
فيزيكا - ماتەماتيكالىق مەكتەپ - ينتەرناتى
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى
عۇبايدۋللينا ۆەنەرا نۇرتاي قىزى

تاقىرىبى: «ءبىلىم تارلانى»
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن ودان ءارى تەرەڭدەتۋ، شاپشاڭ ويلاۋعا، ءار ىسكە لوگيكاسى مىقتى بولۋعا بەيىمدەۋ.
سايىستىڭ بارىسى:
ارمىسىزدار، قىمباتتى وقۋشىلار مەن ۇستازدار! ءبىزدىڭ مەكتەبىمىزدە جاراتىلىستانۋ پاندەر بىرلەستىگىنىڭ اپتالىعى اياسىندا، 11 كلاسس وقۋشىلارىنىڭ اراسىندا وتكىزىلىپ وتىرعان «ءبىلىم تارلانى» اتتى ينتەللەكتۋالدىق ويىنىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر. وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن شىندايتىن، مەكتەبىمىزدەگى ءبىلىمدى جاستاردى انىقتايتىن، وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە، سونىڭ ىشىندە ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا وتكىزىلىپ وتىر،
ءبىلىمدى ادام ەش نارسەدەن قورىقپايدى، مازاسىزدانبايدى، ءار ۋاقىتتا دا باتىمدى. ەندەشە ورتادا ءبىلىم سايىسىنا تۇسەتىن 11 سىنىپ وقۋشىلارىن قوشامەتتەيىك.
ويىن بارىسىن قاداعالاپ وتىراتىن، ءادىل باعاسىن بەرەتىن ءادىلقازى القاسىمەن تانىستىرايىق:
1.
2.
شەبەرلىكتى، ءبىلىمدى
ساراپتاپ سىزدەر كورىڭدەر.
ءادىل قازى القاسى
ءادىل باعا بەرىڭىزدەر دەگىم كەلەدى
جۇرگىزۋشى:
سىزدەردى سايىسقا شاقىرامىز،
ەسەپپەن باستارىڭىزدى قاتىرامىز.
ماتەماتيكامەن ۇعىندىرىپ،
از دا بولسا، بىلىمدەرىڭىزدى تولتىرامىز.

سايىستىڭ شارتتارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن. ويىن 5 تۋردان وتەدى.
تانىمدىق دەڭگەي – سەن بىلەسىڭ بە؟
(سۇراقتار)
الگوريتمدىك دەڭگەي – فورمۋلالاردى جالعاستىر
ەۆريستيكالىق دەڭگەي – كىم جىلدام؟
(جەدەل - تەست)
لوگيكالىق تاپسىرمالار دەڭگەيى – ءازىل ەسەپتەر
شىعارماشىلىق دەڭگەي – جوبا قورعاۋ.
ءى تۋر
ءىى تۋر
1) تىكبۇرىشتى ءۇشبۇرىشتىڭ اۋدانى ونىڭ...
ا) تابانى مەن سايكەس بيىكتىگى كوبەيتىندىسىنىڭ جارتىسىنا تەڭ؛
ۆ) تاباندارىنىڭ جارتى قوسىندىسى مەن بيىكتىگىنىڭ كوبەيتىندىسىنە تەڭ؛
س) كاتەتتەرى كوبەيتىندىسىنىڭ جارتىسىنا تەڭ؛
د) ىرگەلەس جاتقان ەكى قابىرعاسىنىڭ كوبەيتىندىسىنە تەڭ؛
ە) تابانى مەن بيىكتىگىنىڭ كوبەيتىندىسىنە تەڭ؛

2) پيفاگور ورنەكتەيتىن تەورەما...
ا) تىكبۇرىشتى ءۇشبۇرىشتىڭ بۇرىشتارىن؛
ۆ) تىكبۇرىشتى ءۇشبۇرىشتىڭ قابىرعالارىنىڭ اراسىنداعى قاتىناستى؛
س) تىكبۇرىشتى ءۇشبۇرىشتىڭ گيپوتەنۋزاسىن؛
د) كەز – كەلگەن ءۇشبۇرىشتىڭ قابىرعالارىن؛
ە) تەڭ ءبۇيىرلى ءۇشبۇرىشتىڭ بۇرىشتارىن.

3) y = ax + b فۋنكسياسىنىڭ گرافيگى
ا) ءتۇزۋ ۆ) شەڭبەر س) پارابولا د) گيپەربولا ە) كۋبتىق پارابولا

4) y = ax + bx + c كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ انىقتالۋ وبلىسى
ا) بارلىق ناقتى ساندار (R) جيىنى د) ناتۋرال ساندار جيىنى
ۆ) راسيونال ساندار (Q) جيىنى ە) يرراسيونال ساندار جيىنى
س) ءبۇتىن ساندار (Z) جيىنى

5) ماتەماتيكاعا كوورديناتتار ءادىسىن ەنگىزگەن فرانسۋز ماتەماتيگى:
ا) ەۆكليد ۆ) رەنە دەكارت س) ارحيمەد د) لوباچيەۆسكيي ە) فالەس

ءىىى تۋر
4 - تۋر
(ءازىل ەسەپ) “ تۇلكى مەن قاسقىر”.
ەكەۋى تەگىن بالىققا تاپ بولادى. قاسقىر ايتادى “مەن ماتەماتيكاعا ناشارمىن، بالىقتى سەن ءبول” دەيدى تۇلكىگە. سوندا تۇلكى ساعان بىرەۋ، ماعان ەكەۋ، ساعان ۇشەۋ، ماعان تورتەۋ ت. س. س. ەڭ سوڭىندا جيىرما بالىقتى وزىنە سالادى. كىم كوپ الدى جانە قانشاعا ارتىق الدى؟
قاسقىر - 100
ج: ەڭ كوپ بالىقتى تۇلكى الدى - 110، 10 بالىققا ارتىق.
(ءازىل ەسەپ) «قۋ تۇلكى»
شال بالىقتاردى كوپ اۋلاپ اندەتىپ كەلە جاتسا، جولدا ءبىر تۇلكى سۇلاپ جاتادى، شال قۋانىپ كەمپىرىمە جاعا بولادى دەپ تۇلكىنى شاناعا سالىپ الادى. ال تۇلكى جولدا 1 مينۋتتا 1 بالىق، 2 مينۋتتا 2 بالىق، ت. س. س. ءبىر لاقتىرعاندا الدىڭعى لاقتىرعاننان 2 ەسە ارتىق لاقتىرا بەرەدى. 7 مينۋتتا بارلىعى نەشە بالىق لاقتىرعان.
ج: 127

5 - تۋر
جوبا قورعاۋ
1. پيراميدا تابانى – قابىرعالارى 6سم جانە 8سم بولاتىن تىك ءتورتبۇرىش. پيراميدا بيىكتىگى 12سم. بارلىق ءبۇيىر قىرلارى تەڭ. ءبۇيىر قىرلارىن تابىڭىز.
جاۋابى: 13سم

1. تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىشتىڭ گيپوتەنۋزاسى 41 سم - گە، ال ونىڭ اۋدانى 180 سم – گە تەڭ. وسى ءۇشبۇرىشتىڭ كاتەتتەرىن تابىڭىز.
جاۋابى: 9سم جانە 40 سم
قۇرمەتەتتى ۇستار مەن وقۋشىلار! وسىمەن سايىسىمىز ءوز مارەسىنە جەتىپ قالدى كەلەسى كەزەكتە ءسوز كەزەگىن ءادىل قازىلارعا بەرەمىز.
جەڭىمپازدار ماراپاتتالادى.

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ