دوستىق تۋرالى ماقال-ماتەلدەر جيناعى
دوستىق تۋرالى قازاق ماقال-ماتەلدەرى ءوز ارا سەنىم، بەرىك دوس بولۋ، بىرلىك پەن تاتۋلىقتىڭ ماڭىزىن اشىپ كورسەتەدى. مىنە، وسى تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە ماقال-ماتەلدەر:
دوسىڭا سىر ايتساڭ، الدىمەن ونىڭ سىرىڭدى ساقتاي الاتىنىنا كوز جەتكىز.
دوستىقتا ادالدىق – باستى قازىنا.
اقىلدى دوس التىننان دا قىمبات.
جاقسى دوس – جانعا داۋا.
دوسىڭدى سىناۋ ءۇشىن قيىندىققا ءتۇس.
دوسىڭ جوق بولسا، جالعىزسىڭ؛ ءبىر دوسىڭ بولسا، جارتىسىڭ؛ كوپ دوسىڭ بولسا، ءبۇتىنسىڭ.
شىنايى دوستىق ومىردەن كۇشتى.
دوستىڭ ءقادىرىن الىستا ءجۇرىپ بىلەرسىڭ.
دوس كوپتىك ەمەس، ساپا ماڭىزدى.
بىرلىكتە – كۇش، دوستىقتا – ىنتىماق.
ناعىز دوس قيىن كەزدە تانىلادى.
دوس جىلاتىپ ايتادى، دۋشپان كۇلدىرتىپ ايتادى.
جامان دوستان مىڭ ساقتان.
جامان جولداستان جاقسى دۇشپان ارتىق.
دوس باسقا، دۇشپان اياققا قارايدى.
دوس تا دوس، دۇشپان دا دوس مال بارىندا.
اعاش تامىرىمەن مىقتى، ادام دوس-جارىمەن مىقتى.
دوس ەگىز، دۇشپان سەگىز.
دوس ەمەس دوستىڭ ءسوزىن بوتەن دەسە،
دوستىقتان ءبىر وكپەمەن كەتەم دەسە
(سەرالى).
دوس ەمەس دوستى سىرتتان جامانداسا،
كىسى ەمەس ءبىر قاتەنى جابا الماسا
(اقمولدا).
دوس جىلاتىپ ايتادى،
دۇشپان كۇلدىرىپ ايتادى.
دوس كوبەيسە دۇشپان اياق استىندا.
دوس كوڭىلىڭدى سۋىتىپ ايتادى،
قاسىڭ ويىڭدى جىلىتىپ ايتادى.
دوس كورگەننەن تۇڭىلمە.
دوس كوتەرەر كوڭىلدى،
مال كوتەرەر ءولىمدى.
دوسقا ات بەرمە،
ات بەرسەڭ «جاي ءجۇر» دەمە.
دوسقا اۋىرلىعىڭدى سالما،
دوستان قارىز الما.
دوسقا كەلسەڭ بوسقا كەلمە.
دوس قۇشاعى — جاز.
دوسپەن دوس بولعانشا شاتتان،
دۇشپانمەن دوس بولعاننان ساقتان.
كۇلمە دوسىڭا، كەلەر باسىڭا.
دوسىڭمەن كوپ سويلەسپە،
جولىنان قالتىراسىڭ.
دۇشپانىڭمەن كوپ سولەسپە،
سىرىڭدى الدىرارسىڭ.
دوس سىرتىڭنان ماقتار،
دۇشپان كوزىڭە ماقتار.
دەنىڭ ساۋ بولسا،
جارلىمىن دەمە.
جولداسىڭ كوپ بولسا،
جالعىزبىن دەمە.
از قايعىنى اس باسادى،
كوپ قايعىنى دوس باسادى.
جامان جولداستان،
جاقسى دۇشپان ارتىق.
اكەسى قۇرداستىڭ بالاسى دا قۇرداس.
دوسىڭا وتىرىك ايتپا،
دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا.
دوس جىلاتىپ ايتار،
دۇشپان كۇلدىرىپ ايتار.
قاجىمالى مىڭ جولداس، جوقپەن تەڭ،
جانىن قيعان ءبىر جولداس، كوپپەن تەڭ.
دوسى كوپتى جاۋ المايدى،
اقىلى كوپتى داۋ المايدى.
جامان تۋعانىڭ بولعانشا،
جاقسى جولداسىڭ بولسىن.
قۇرداستاردىڭ قۇدايى ءبىر.
تەكتىمەن دوستاس، تەكسىز دوسپەن قوشتاس.
دوسىڭنىڭ دوسىن، دوسىڭ ەت.
دوسى كوپتى جاۋ الماس.
جاقسى دوسقا جاقسى مال بەر.
دوسىڭ ۇرسا اڭقىلدا.
دوسىڭنىڭ پىشاعىمەن ءمۇيىز كەس.
ناعىز دوس دۇشپان بولماس.
دوس ايىرعان بوق جەيدى.
ەسەپتى دوس ايرىلماس.
دوسىڭنىڭ اتىن الما، تايىن ال.
اس بار كۇندە دوس جالىقپاس.
دوس سۇيگەننىڭ تۇسىنە قاراما.
دوس تابىلسا اس تابىلمايدى،
اس تابىلسا دوس تابىلمايدى.
ايتۋلى دوستىڭ مالى ءبىر.
دوس بولىپ، قاتاسقاننان ساقتا قۇداي.
قاسقىردا جولداسىنا جات قاس قىلمايدى.
اي كورمەسەڭ تۋىسىڭ جات،
جىل كورمەسەڭ جولداسىڭ جات.
توبەلەسكە بەرگىسىز اراشا بار،
اعايىنعا بەرگىسىز جاناسا بار.
دوس تا دوس، دۇشپان دا دوس مال بارىندا.
جالعان جولداس كوزىنە ماقتار،
سىرت اينالىپ، سويىلىن باپتار.
ايىرىلماس دوسىڭا قايىرىلماس ءسوز ايتپا.
تىستەم ناننىڭ ءقادىرىن تارىققاندا بىلەرسىڭ،
انىق دوستىڭ ءقادىرىن زارىققاندا بىلەرسىڭ.
جاقسى كورشى تاپقانىڭ،
مول ولجاعا باتقانىڭ.
اتالاستان اۋىلداس جاقىن.
جالعان دوستان جاۋ ارتىق.
ءوز باسىڭدى داۋعا بەرسەڭ دە،
جولداسىڭدى جاۋعا بەرمە.
دوس تۇتقاندى قادىرلە.
جاقسىنىڭ كۇندە ءبىر ءۇيى كەڭيدى.
جاماننىڭ كۇندە ءبىر ءۇيى كەميدى.
دوسى كوپتىڭ جانى سەمىرەدى،
اسى كوپتىڭ ءتانى سەمىرەدى.
جاقسىمەن جۇرسەڭ،
جاقسى بولارسىڭ.
جامانمەن جۇرسەڭ
جىن ۇرىپ، باقسى بولارسىڭ.
شوشقاعا ەرگەن بالشىققا اۋنار.
پايدانىڭ زورى – دوس ءۇشىن شەككەن زيان.
جولداسىن تاستاعان جولدا قالار.
بىرەۋ جانىڭا جولداس،
بىرەۋ مالىڭا جولداس.
زاتتىڭ جاڭاسى جاقسى،
دوستىڭ ەسكىسى جاقسى.
جارتىنى جارىپ جەگەن –
تاتۋلىقتىڭ بەلگىسى.
جاڭا دوس كەلگەندە،
ەسكى دوستىڭ كوزىنەن جاس شىعادى.
دوستىڭ ورنى — ءتور،
دۇشپاننىڭ ورنى – كور.
جامان دوس جاۋىڭمەن بىرگە شابادى.
دوسى جوق ادام —
تۇزى جوق تاعام.
دوسىڭا ات بەرمە،
ات بەرسەڭ، اقىرىن ءجۇر دەمە.
جولداسىڭ سوقىر بولسا،
سەن دە ءبىر كوزىڭدى قىسىپ قوي.
تار جەردە تابىسقان،
كەڭ جەردە كەلىسەدى.
ەلسىزدە يت تە جولداس.
ءقادىرىڭدى بىلگىڭ كەلسە،
كورشىڭنەن قارىز سۇرا.
جولداسىڭ جاقسى بولسا،
جولىم ۇزىن دەمە.
جولداسىڭ جامان بولسا،
قولىم ۇزىن دەمە.
كورشىڭ قولايلى بولسا، قوراڭ كەڭ.
دوس تاپپاي كوڭىل تىنىم تاپپاس.
ەكى جاقسى قوسىلسا،
ولگەنىنشە دوس بولادى.
ەكى جامان قوسىلسا،
ولگەنىنشە قاس بولادى.
دوسى كوپپەن سىيلاس،
دوسى ازبەن سىرلاس.
ەرەگەسكەن ەل بولمايدى،
ەسەپتەسكەن دوس بولمايدى.
اۋىل ءيتىنىڭ دوستىعى
سۇيەك تاستاعانشا.
قاسىڭ مەنەن دوسىڭدى
قاس-قاباعىڭ تانىتار.
جولداستى جول ايىرادى.
جامان جولداستان مىقتى تاياق.
ۇرىستىڭ مەرەيى – ەرلىك،
ىرىستىڭ مەرەيى – بىرلىك.
اعاش تامىرىمەن،
ادام دوسىمەن مىقتى.
دوسىڭدى ماقتاعانىڭ — ءوزىڭدى جاقتاعانىڭ.
تاتۋلىق تابىلماس باقىت.
ايىرىلار دوس ەردىڭ الدىڭعى قاسىن سۇرايدى.
جامان دوس – كولەڭكە: باسىڭدا كۇن باردا قاشىپ قۇتىلا المايسىڭ، بۇلت تونسە، ىزدەپ تابا المايسىڭ.
دوستىق پەن جولداستىق
تاتۋ ءۇيدىڭ باقىتى تاسىر،
ۇرىس-كەرىس ءۇيدىڭ ىرىسى قاشار.
جولداسى كوپتىڭ – ولجاسى كوپ.
قيماس دوسىڭ سۇراسا قيماسىڭدى بەرەسىڭ.
دوس — اجارىڭ، جولداس — بازارىڭ.
ازاماتپەن دوس بول، ءقادىرىڭدى بىلەدى.
ايرىلعىسى كەلگەن دوس اياۋلىڭدى سۇرايدى.
ايرىلار دوس ەردىڭ ارتقى قاسىن سۇرايدى.
ايرىلماستاي دوسىڭا قايرىلماستاي ءسوز ايتپا.
ايتۋلى دوستىڭ مالى ءبىر،
كەمەدەگىنىڭ جانى ءبىر.
الىستاعى دوسىڭا
ات بەرسەڭ دە جاراسار —
ۇيىنە ءمىنىپ بارسىن دەپ.
جاقىنداعى دوسىڭا
حات بەرسەڭ دە جاراسار —
ۇمىتسا ەسىنە السىن دەپ.
اۋىر ءسوز ايتقان دوس ەمەس.
بوسقا بەرگەنشە دوسقا بەر.
ءبىر پايدادان كەشكەن مىڭ كىسىمەن دوس بولادى.
ءدامدى بولسا — دوستىق قىمبات،
ءماندى بولسا — جاستىق قىمبات.
دوس — اجارىڭ، جولداس — بازارىڭ.
دوس باسقا قارايدى، دۇشپان اياققا قارايدى.
دوس بەرگەننىڭ تۇسىنە قاراما.
دوس بولماس سىرتتا ءجۇرىپ ماقتاماسا، ءبىرىن-بىرى جاماڭدىقتان ساقتاماسا
(ابۋباكىر).
دوس بولساڭ بەرىك بول، دوسىڭا سەرىك بول.
«دوس» دەپ سىناماي سىر ايتپا، دوستىڭ دا دوسى بار.
دوس دوسقا جالىنسا، دوستىڭ كوڭىلى الىنادى.
دوس دوسقا زيانكەر ەمەس، زيانكەر بولسا دوس ەمەس.
دوس تۋرالى ماقال - ماتەلدەر
- دوس - اجارىڭ، جولداس - بازارىڭ.
- الىستاعى دوسىڭا ات بەرسەڭ دە جاراسار - ۇيىنە ءمىنىپ بارسىن دەپ.
جاقىنداعى دوسىڭا حات بەرسەڭ دە جاراسار - ۇمىتسا ەسىنە السىن دەپ.
- جولداسىڭ كوپ بولسا، جالعىزبىن دەمە
- دوس سىرتىڭنان ماقتار، دۇشپان كوزىڭە ماقتار
- جاڭا دوسىڭ جانىڭدا بولسا، ەسكى دوسىڭ ەسىڭدە بولسىن.
ول ءارقاشاندا سەنىمدى.
- دوسىڭ دوس بولعانعا شاتتان، دۇشپانمەن دوس بولۋدان ساقتان
- دوس ى كوپتى جاۋ المايدى، اقىلى كوپتى داۋ المايدى
- جامان جولداستان تاياعىم ارتىق
- كۇلمە دوسىڭا – كەلەر باسىڭا
- دوسى كوپپەن سىيلاس،
دوسى ازبەن سىرلاس.
- زاتتىڭ جاڭاسى جاقسى،
دوستىڭ ەسكىسى جاقسى.
- جاقسىمەن جولداس بولساڭ – جەتەرسىڭ مۇراتقا.
جامانمەن جولداس بولساڭ - قالارسىڭ ۇياتقا.
جامان دوس - كولەڭكە: باسىڭدى كۇن شالسا - قاشىپ قۇتىلا المايسىڭ، باسىڭدى بۇلت السا - ىزدەپ تابا المايسىڭ.
دوسى جوقپەن - سىرلاس، دوسى كوپپەن - سىيلاس.
كوپ كىسى دوسىم جەتىلسە ەكەن دەمەيدى، ەگەردە ءبىرى جەتىلسە باعاناعى دوسىنا ءبىتىمى جوق دۇشپانى سول بولاتۇعىنى قالاي؟
كەي قۇربى بۇگىن - تاتۋ، ەرتەڭ - قاتۋ،
تىلەۋى، جاقىندىعى - ءبارى ساتۋ.
ءبىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس،
كورمەسەڭ - ءىستىڭ ءبارى بوس.
جاس كۇندە كىمدى كورسەڭ - ءبارى دوس.
جاقسى دوس - بىلگەن سىرىن سىرتقا جايماس.
جاۋ قوجانداپ بۇرتيىپ،
دوس قۇبىلىپ اۋرە ەتەر.
جاۋعا - مىلتىق، دوسقا - ىنتىق.
دوسقا - جاز، جاۋعا - اياز.
جاۋعا - جالىنبا، دوسقا - تارىلما.
دوس تاپپاعان ەر ازار - باسشى باقپاعان ەل ازار.
ادامزاتتا نە ءتاتتى: استا - تۇز ءتاتتى، ادامدا - دوس ءتاتتى.
ەكى جاقسى دوس بولماس - سىرنە ۇستىندە حاتى بار،
ەجەلگى دۇشپان ەل بولماس - كوڭىلىندە كىر، داتى بار.
كۇنىڭدە ءوزىم بولدىم دەپ - كەڭ پەيىلگە تالاسپا،
ارتىق ءۇشىن ايتىسىپ - دوستارىڭمەن ساناسپا.
جاقسى جولداس سىر شاشپاس.
قانداستىقتان - جولداستىقتى جوعارى قويۋدى قاشان ۇيرەنەر ەكەنبىز؟!
دوس كوڭىلى ءبىر اتىم ناسىبايدان قالادى.
ايىرىلىسار دوس ەردىڭ ارتقى قاسىن سۇرايدى.
دوستىققا دوستىق - قارىز ءىس.
دوس - جىلاتىپ ايتادى، دۇشپان - كۇلدىرىپ ايتادى.
كۇلمە دوسقا - كەلەر باسقا.
دوس - باسقا، دۇشپان - اياققا قارايدى.
دوس ەسەبى - كوڭىلدەن.
اعايىن جات تا بولسا كوزگە ءتاۋىر،
وكپەم جوق، كەۋدەمدەگى ءبارى - باۋىر.
جاۋىمنىڭ دالدەپ سالعان نايزاسىنان،
دوسىمنىڭ ساۋساعىمەن شەرتكەنى اۋىر.
جاقسىمەنەن دوس بولساڭ - كۇندە بازار،
جامانمەنەن دوس بولساڭ - كوڭىلىڭ ازار.
ايەلىڭمەن دوس بول - ۇيىڭە بەرەكە كىرەدى،
ازاماتپەن دوس بول - ادامشىلىعىڭدى بىلەدى،
بىلىمدىمەن دوس بول - ساسقانىندا اقىل بەرەدى.
اقىلسىز دوستان - اقىماق دۇشپان ارتىق.
كۇلە كىرىپ، كۇڭىرەنىپ شىققان دوستان ساقتاسىن.
جامان دوستان جاقسى دۇشپان ارتىق.
جەڭىلسە دۇشپان - دوستىق قىل.
الىستاعى دۇشپاننان، اڭدىپ جۇرگەن دوس جامان.
قيىندىقتا قول بەرگەننەن اسقان بەرىك دوستىق جوق.
دوستىق تۋرالى كوپ سوزدەن دوستىق پەيىلدى ءبىر ءىس ارتىق.
سكيفتەر ءۇشىن دوستىققا ادال ادامدارعا قۇرمەت كورسەتۋدەن اسقان ابىروي جوق.
قيىندىقتا قول بەرگەننەن اسقان بەرىك دوستىق جوق.
دوسىن ساتقان - قاسىن ساتقانمەن بىردەي.
قۇدالىق تا - دوستىقتىڭ دانەكەرى.
دوس كوپ بولمايدى.
دۇنيەدە دوستىق زاڭىنان اسقان زاڭ جوق.
دوسقا ادالدىق - رۋحقا ادالدىقپەن بىردەي.
قانمەن بەكىتىلگەن دوستىقتى جاننان بەزگەن جامان بۇزادى.
كوزىڭدى ويىپ بەرسەڭ دە - دوس كوڭىلىن قالدىرما.
بايلىقتان ارتىق دوستىق بار، دوستىقتان ارتىق بايلىق جوق.
تابىن - تابىن مالىڭمەن ەمەس، قاتار - قاتار قوسىڭمەن ەمەس - اق ادال دوسىڭمەن ماقتان.
دوسىڭنىڭ ارىنا تيگەنى - ءوزىڭنىڭ ارىڭا تيگەنى.
جامان جولداس بەلگىسى - كوكقۇتانداي كەكيىپ شەكەسىنەن قارايدى.
الدىندا تۇرساڭ - جۋاس قويداي: سەنى «دوس» دەپ بىلەدى،
ارتىندا تۇرساڭ - اش بورىدەي تەرىڭدى تىلەدى.
امالى تاۋسىلعان دۇشپان شىن دوستىققا كوشەدى.
قيىن كۇندە قول ۇشىن بەرگەن - ناعىز دوس،
جايشىلىقتا دوسپىن دەگەن - جاي ءسوز.
دوس - زىنداندا جاتقاندا كەرەك،
داستارحان ۇستىندە - دۇشپان دا دوس.
دوس ەمەس دوس سىرتىنان جامانداعان.
دوس ادام ماڭايىندى جۇماق ەتەر.
ورگە جۇزگەن ونەگەلى ىسىمەن،
تاڭدا ادال دوس ءوز تەڭىڭنىڭ ىشىنەن.
دوس تابۋ وڭاي - ساقتاۋى قيىن، جاۋلاسۋ وڭاي - توقتاۋى قيىن.
كوڭىلىڭە قاراي - دوس تاڭدا، كۇشىڭە قاراي - جۇك تاڭدا.
دوس دوستىڭ كەمشىلىگىن كەشىرە بىلەر
دوس تۋرالى ماكال ماتەل كازاكشا، دوستىك تۋرالى ماكال ماتەل كازاكشا، دوس تۋرالى ماقال ماتەلدەر، دوستىق تۋرالى ماقال-ماتەلدەر، دوستىك تۋرالى ماكال