ماتەريانىڭ قۇرىلىمى
جاسۋشا، ادام، سۋ، دۇنيە، عارىش، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار سياقتى ماتەريانىڭ قۇرىلىمى دا ءبىر الەم بولىپ تابىلادى. وسى كەڭ ءبىلىم الەمىنىڭ تۇبىنە بويلاعان سايىن اللاھ تاعالانىڭ قۇدىرەتى مەن ۇلىلىعىنىڭ الدىندا اقىل وتە ۇساق نارسە بولىپ قالىپ، مىندەتىن جۇرەككە تاپسىرادى. بەرىلۋ مەن ويلانۋ قاناتتارى ارقىلى عيبادات لاززاتىمەن كوكجيەكتەن اسىپ ارى قاراي ۇشادى.
اتوم: الەمنىڭ ەڭ كىشكەنتاي قۇرىلىمى. اتومنىڭ ورتاسىن قۇرايتىن پروتوننىڭ اينالاسىندا بەلگىلى وربيتاسى بولادى. وسى وربيتالاردا ەلەكتروندار ارەكەت ەتەدى. بۇل ەلەكترونداردىڭ سانى اتومعا قاراي وزگەرەدى. سۋتەگىندە بىرەۋ، قالعاندارىندا جۇزدەپ كەزدەسەدى. ەلەكترون ءبىر سەكۋنتتا 2،5 ميلليارد رەت يادرونى اينالادى. سەكۋنتىنا 1000 كم جول جۇرەدى. جاراتىلىسىنان بەرى ميللياردتاعان جىل وسىلاي جالعاسىپ كەلەدى. ەلەكترونداردىڭ ەشقايسىسى باسقالارمەن قيىلىسپايدى، سوعىسپايدى جانە بۇزىلمايدى. اتومدا ەلەكترلىك تەڭدىك بار. ەلەكترلىك رازرياد تەڭ بولماسا، بارلىق اتوم ءبىر-بىرىن تەبەر ەدى. الەمنىڭ جوق بولۋى وسى تەڭدىكتەگى ميلليارد ەسە ميللياردتان ءبىر اۋىتقۋمەن پايدا بولادى. ياعني، الەمنىڭ جانە جاندى نارسەلەردىڭ بولمىسى وتە مۇقيات تەڭدىكتەرمەن جۇزەگە اسقان.
بىردەي رازريادتى ەلەمەنتتەر بىر-بىرىمەن تەبىسەدى. ءبىر-بىرىن يتەرۋى كەرەكتى پروتوندار مەن اتوم يادروسى ءبىر جەردە قالاي بىرگە بولادى؟ اتوم فيزيگى عالىم ۆ. حەيسەنبەرگتىڭ ايتۋىنشا «پروتونعا كورشى بولعان نەيتروننان نەگاتيۆتى ەلەمەنت شىعادى. بۇل ەلەمەنت - مەزون. نەگاتيۆ رازرياد العان پروتون نەيترون بولادى. نەگاتيۆتى رازرياد جوعالتقان نەيترون پروتونعا اينالادى. بۇل قۇبىلىس اتوم يادروسىنداعى بارلىق پروتوندارمەن كورشى نەيتروندار اراسىندا سەكۋنتىنا ميللياردتاعان رەت قايتالانادى. وسىلايشا، ءبىر پروتوننىڭ جانىنداعى پروتوندى يتەرۋگە ۋاقىتى بولمايدى. اتوم يادروسىنداعى پروتوندار مەن نەيتروندار اراسىنداعى مەزون اۋىسىمى ءبىر ءسات توقتاسا الەم سول ساتتە، سەكۋنتتىڭ ميللياردتان ءبىر بولىگىندەي از ۋاقىت ىشىندە جوق بولادى».
You Might Also Like
-
ۇيرەنشىكتى ۇعىمىمىزدا جەردەن وسەتىن كوكونىس-جەمىس بىتكەننىڭ ەڭ ۇلكەنى دەپ قاۋىن-قاربىزدى ويلايمىز. نەگىزىندە سالماعى مەن كولەمى جاعىنان ۇلكەن جەمىس سەيشەل ارالىندارىندا وسەتىن پالمانىڭ جاڭعاعى ەكەن.
