ساعىنادى مۇقاڭدى سىزداپ جۇرەك...
كەش تاقىرىبى: «ساعىنادى مۇقاڭدى سىزداپ جۇرەك...»
كەشتىڭ ماقساتى: اقيىق اقىن م. ماقاتايەۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنان مالىمەت بەرە وتىرىپ، اقىننىڭ ولەڭدەرى مەن اندەرىن وقۋشىلار نازارىنا ۇسىنۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پوەزياعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ، ءتىل مادەنيەتىنە باۋلۋ، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىگى: پوەزيا الەمىمەن وقۋشىلاردىڭ جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلۋ، ونەر ادامىنا پاتريوتتىق سەزىمدى وياتۋ، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: م. ماقاتايەۆتىڭ پورترەتى، كىتاپتار قويىلعان بۇرىش، دومبىرا، اقىن - جازۋشىلاردىڭ مۇقاعالي تۋرالى ايتىلعان ەستەلىكتەرى.
كەشتىڭ باستالۋى: دومبىرادا باياۋ كۇي وينايدى. دومبىرامەن ىلەسە ساحنا ىشىندە ولەڭ وقىلادى:
ويلى جاس! ولەڭ مەنىڭ سىرلاسىمداي،
سىرلاسسام دا قۇمارىم ءبىر باسىلماي،
ايتىپ وتكەن اقىندا ارمان بار ما؟
جۇرەگىنىڭ تۇبىنە كىر جاسىرماي، - دەپ اقىن ءوزى ايتقانداي، ول ارتىنا كوپتەگەن وتتى جىلدار مەن مۇڭدى ولەڭدەر قالدىردى.
ورتادا جۇرگىزۋشىلەر:
كەش جوسپارى:
1. «پوەزيا، مەنىمەن ەگىز بە ەدىڭ؟...»
2. «شەتىنەن ولەڭ جىرى شۇعىلالى،
ءبىز ءتۇسىنىپ بولعان جوقپىز ۇعىپ ءالى».
3. جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى...
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! مەكتەبىمىزدە ءار جىلدىڭ اقپان ايىنىڭ قارساڭىندا م. ماقاتايەۆتىڭ تۋعان كۇنىنە وراي ادەبي شارالار وتكىزۋ داستۇرگە اينالعان. مىنە، وسىنداي ادەبي تاقىرىپتاعى وتىلگەلى وتىرعان «ساعىنادى مۇقاڭدى سىزداپ جۇرەك...» اتتى ادەبي كەشىمىزدى اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
اقپان ايى اقيىق اقىن م. ماقاتايەۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەن ايى، ياعني
9 اقپان. بيىل اقىن 83 جاسقا تولىپ وتىر. تۋما تالانت بۇل كۇندە ومىردەن وتسە دە بارشا قازاقتىڭ جۇرەگىندە بەرىك ورنىققان. ول جالىنداپ وتكەن 45 جىل عۇمىرىندا انا ءتىلى ءۇشىن كۇرەسىپ وتكەن اقىن. ول انا ءتىلىن تۋعان حالقى مەن وتانىن استە كەم ساناماي، وسى ومىردەگى بىرەگەي ءۇش باقىتىنىڭ بىرىنە سانايدى.
جۇرگىزۋشى: اقىن شىعارمالارىنىڭ تاقىرىبى ءار الۋان، ءبىراق ونىڭ ەرەكشەلىكتەرى وزگەگە ۇقساماس سىرى مەن قىرىندا جاتىر. دۇنيەدەگى بار قۇبىلىستى ادامزات ساناسىنداعى سان قىرلى سەزىمدى ءسوز ارقىلى جەتكىزۋگە بولادى. سوندىقتان دا ءسوز قۇدىرەتىنىڭ ءمان ماعىناسىنا تەرەڭ بويلاپ، مىڭ سوزدەن ءبىر ءسوز تاڭداپ، ءسوز مارجانىن بەينەلى ورنەكپەن كەستەلەيتىن مۇقاعاليداي اقىن قازاقتىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىزدارىنىڭ ءبىرى. ەندىگى كەزەكتى بەينەلى - سلايدقا بەرەمىز.
تانىستىراتىن: انۋاربەكوۆ ناۋرىزباي. م. ماقاتايەۆ ءومىرى، شىعارماشىلىعىن تانىستىرادى.
«مەنىڭ انكەتام» ولەڭى. وقيتىن: -----------------------------
تۋعان جەرىڭ؟
ۇلانىمىن قاراساز دەپ اتالاتىن اۋىلدىڭ.
تۋعان جىلىڭ؟
1931. قۇرداسىمىن ءشامىلدىڭ.
جىنىسىڭ كىم؟
ەركەكپىن عوي، ەركەكپىن!
جانە داعى ءتاۋىرمىن...
پارتيادا بارسىڭ با؟
جوقپىن.
شىققان تەگىڭ؟
شارۋامىن.
بار تىرلىكتەن باعالى ونى سانايمىن.
ءبىلىمىڭ شە؟
ورتاشا عوي.
الايدا ءوزىم جوعارىعا بالايمىن.
مەكەن ءجايىڭ؟
مەكەن ءجايىم جەر مەنىڭ.
جەردە جۇرگەن اقىن دەگەن پەندەمىن.
قالام، قاعاز، ۋاقىت بەر تەك ازداعان
مەن ءومىردىڭ جىرلاۋ ءۇشىن كەلگەنمىن!
جۇرگىزۋشى: بۇگىندە م. ماقاتايەۆتىڭ 35 000 جولعا جۋىق ولەڭى پوەزيا سۇيەر قاۋىمنىڭ ىزدەپ ءجۇرىپ وقيتىن جىرىنا اينالدى.
«پوەزيا، مەنىمەن ەگىز بە ەدىڭ» وقيتىن: ---------------------------
«ءۇش باقىتىم» وقيتىن: ---------------------------
مۇقاعاليدى اقىن ەتكەن دە، مارتەبەسىن بيىكتەتكەن دە، اقىندىق عارىشقا سامعاتقان دا – وسى قازاقتىڭ قارا ولەڭى. اقىن وسى قارا ولەڭدى باعالايدى، باس يەدى، تاعزىم جاسايدى، ءيا، بايىرعى بابالار دارحان دالامىزدىڭ قاس جاۋىنا قارسى اتتانعاندا جازىلعان قارا ولەڭ، سوعىستا قانمەن جازىلعان قارا ولەڭ، اق جۇرەكتى انالار دۇنيەگە ءسابي اكەلگەندە، اق سۇتىمەن جازىلعان قارا ولەڭ اقىندى بارشا باۋراپ العان دا. ول شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەندە بەسىك جىرىمەن، انا الديىمەن كوزىن اشقان -دى. سول بەسىكتەن جازىلعان جىر ونى اقىرى اقىنعا اينالدىردى.
«قارا ولەڭ». وقيتىن: --------------------------
ءان: «سارىجايلاۋ». ورىندايتىن: مۋزىكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى -------------------------------
جۇرگىزۋشى: بالالار، مۇقاعالي اقىن جىلدىڭ قاي مەزگىلىن ۇناتقان؟ كۇز
جارى لاشىن ەستەلىگىنەن:
«ول كۇز مەزگىلىن ايرىقشا ۇناتاتىن. جاپىراق ءتۇسىپ، جاۋىن قۇيىپ تۇرعان تۇندەردە قولىنان قالامىن تاستامايتىن، كوكتەمدە سايراندادىق، جاساردىق،
كۇز – ەندى جازاتىن مەزگىل دەپ ازىلدەيتىن».
«ساپ - سارى جاپىراقتار». وقيتىن: -------------------------
جۇرگىزۋشى: مۇقاعالي – ماحاببات جىرشىسى. ول ماحاباتتى اسقاقتاتا جىرلايدى. ماحابباتتى سوزبەن ەمەس، جۇرەكپەن جازدى. ونىڭ شىعارمالارىن وقىپ وتىرىپ بىرەۋگە عاشىق بولعاندايسىڭ، ارماندايسىڭ.
كەشتىڭ ماقساتى: اقيىق اقىن م. ماقاتايەۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنان مالىمەت بەرە وتىرىپ، اقىننىڭ ولەڭدەرى مەن اندەرىن وقۋشىلار نازارىنا ۇسىنۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پوەزياعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ، ءتىل مادەنيەتىنە باۋلۋ، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىگى: پوەزيا الەمىمەن وقۋشىلاردىڭ جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلۋ، ونەر ادامىنا پاتريوتتىق سەزىمدى وياتۋ، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: م. ماقاتايەۆتىڭ پورترەتى، كىتاپتار قويىلعان بۇرىش، دومبىرا، اقىن - جازۋشىلاردىڭ مۇقاعالي تۋرالى ايتىلعان ەستەلىكتەرى.
كەشتىڭ باستالۋى: دومبىرادا باياۋ كۇي وينايدى. دومبىرامەن ىلەسە ساحنا ىشىندە ولەڭ وقىلادى:
ويلى جاس! ولەڭ مەنىڭ سىرلاسىمداي،
سىرلاسسام دا قۇمارىم ءبىر باسىلماي،
ايتىپ وتكەن اقىندا ارمان بار ما؟
جۇرەگىنىڭ تۇبىنە كىر جاسىرماي، - دەپ اقىن ءوزى ايتقانداي، ول ارتىنا كوپتەگەن وتتى جىلدار مەن مۇڭدى ولەڭدەر قالدىردى.
ورتادا جۇرگىزۋشىلەر:
كەش جوسپارى:
1. «پوەزيا، مەنىمەن ەگىز بە ەدىڭ؟...»
2. «شەتىنەن ولەڭ جىرى شۇعىلالى،
ءبىز ءتۇسىنىپ بولعان جوقپىز ۇعىپ ءالى».
3. جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى...
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! مەكتەبىمىزدە ءار جىلدىڭ اقپان ايىنىڭ قارساڭىندا م. ماقاتايەۆتىڭ تۋعان كۇنىنە وراي ادەبي شارالار وتكىزۋ داستۇرگە اينالعان. مىنە، وسىنداي ادەبي تاقىرىپتاعى وتىلگەلى وتىرعان «ساعىنادى مۇقاڭدى سىزداپ جۇرەك...» اتتى ادەبي كەشىمىزدى اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
اقپان ايى اقيىق اقىن م. ماقاتايەۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەن ايى، ياعني
9 اقپان. بيىل اقىن 83 جاسقا تولىپ وتىر. تۋما تالانت بۇل كۇندە ومىردەن وتسە دە بارشا قازاقتىڭ جۇرەگىندە بەرىك ورنىققان. ول جالىنداپ وتكەن 45 جىل عۇمىرىندا انا ءتىلى ءۇشىن كۇرەسىپ وتكەن اقىن. ول انا ءتىلىن تۋعان حالقى مەن وتانىن استە كەم ساناماي، وسى ومىردەگى بىرەگەي ءۇش باقىتىنىڭ بىرىنە سانايدى.
جۇرگىزۋشى: اقىن شىعارمالارىنىڭ تاقىرىبى ءار الۋان، ءبىراق ونىڭ ەرەكشەلىكتەرى وزگەگە ۇقساماس سىرى مەن قىرىندا جاتىر. دۇنيەدەگى بار قۇبىلىستى ادامزات ساناسىنداعى سان قىرلى سەزىمدى ءسوز ارقىلى جەتكىزۋگە بولادى. سوندىقتان دا ءسوز قۇدىرەتىنىڭ ءمان ماعىناسىنا تەرەڭ بويلاپ، مىڭ سوزدەن ءبىر ءسوز تاڭداپ، ءسوز مارجانىن بەينەلى ورنەكپەن كەستەلەيتىن مۇقاعاليداي اقىن قازاقتىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىزدارىنىڭ ءبىرى. ەندىگى كەزەكتى بەينەلى - سلايدقا بەرەمىز.
تانىستىراتىن: انۋاربەكوۆ ناۋرىزباي. م. ماقاتايەۆ ءومىرى، شىعارماشىلىعىن تانىستىرادى.
«مەنىڭ انكەتام» ولەڭى. وقيتىن: -----------------------------
تۋعان جەرىڭ؟
ۇلانىمىن قاراساز دەپ اتالاتىن اۋىلدىڭ.
تۋعان جىلىڭ؟
1931. قۇرداسىمىن ءشامىلدىڭ.
جىنىسىڭ كىم؟
ەركەكپىن عوي، ەركەكپىن!
جانە داعى ءتاۋىرمىن...
پارتيادا بارسىڭ با؟
جوقپىن.
شىققان تەگىڭ؟
شارۋامىن.
بار تىرلىكتەن باعالى ونى سانايمىن.
ءبىلىمىڭ شە؟
ورتاشا عوي.
الايدا ءوزىم جوعارىعا بالايمىن.
مەكەن ءجايىڭ؟
مەكەن ءجايىم جەر مەنىڭ.
جەردە جۇرگەن اقىن دەگەن پەندەمىن.
قالام، قاعاز، ۋاقىت بەر تەك ازداعان
مەن ءومىردىڭ جىرلاۋ ءۇشىن كەلگەنمىن!
جۇرگىزۋشى: بۇگىندە م. ماقاتايەۆتىڭ 35 000 جولعا جۋىق ولەڭى پوەزيا سۇيەر قاۋىمنىڭ ىزدەپ ءجۇرىپ وقيتىن جىرىنا اينالدى.
«پوەزيا، مەنىمەن ەگىز بە ەدىڭ» وقيتىن: ---------------------------
«ءۇش باقىتىم» وقيتىن: ---------------------------
مۇقاعاليدى اقىن ەتكەن دە، مارتەبەسىن بيىكتەتكەن دە، اقىندىق عارىشقا سامعاتقان دا – وسى قازاقتىڭ قارا ولەڭى. اقىن وسى قارا ولەڭدى باعالايدى، باس يەدى، تاعزىم جاسايدى، ءيا، بايىرعى بابالار دارحان دالامىزدىڭ قاس جاۋىنا قارسى اتتانعاندا جازىلعان قارا ولەڭ، سوعىستا قانمەن جازىلعان قارا ولەڭ، اق جۇرەكتى انالار دۇنيەگە ءسابي اكەلگەندە، اق سۇتىمەن جازىلعان قارا ولەڭ اقىندى بارشا باۋراپ العان دا. ول شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەندە بەسىك جىرىمەن، انا الديىمەن كوزىن اشقان -دى. سول بەسىكتەن جازىلعان جىر ونى اقىرى اقىنعا اينالدىردى.
«قارا ولەڭ». وقيتىن: --------------------------
ءان: «سارىجايلاۋ». ورىندايتىن: مۋزىكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى -------------------------------
جۇرگىزۋشى: بالالار، مۇقاعالي اقىن جىلدىڭ قاي مەزگىلىن ۇناتقان؟ كۇز
جارى لاشىن ەستەلىگىنەن:
«ول كۇز مەزگىلىن ايرىقشا ۇناتاتىن. جاپىراق ءتۇسىپ، جاۋىن قۇيىپ تۇرعان تۇندەردە قولىنان قالامىن تاستامايتىن، كوكتەمدە سايراندادىق، جاساردىق،
كۇز – ەندى جازاتىن مەزگىل دەپ ازىلدەيتىن».
«ساپ - سارى جاپىراقتار». وقيتىن: -------------------------
جۇرگىزۋشى: مۇقاعالي – ماحاببات جىرشىسى. ول ماحاباتتى اسقاقتاتا جىرلايدى. ماحابباتتى سوزبەن ەمەس، جۇرەكپەن جازدى. ونىڭ شىعارمالارىن وقىپ وتىرىپ بىرەۋگە عاشىق بولعاندايسىڭ، ارماندايسىڭ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساقتالۋ زاڭدارى تاقىرىبىنان وتكەندى قايتالاۋ
-
تاقىرىبى: ارالار مەن قۇمىرسقالار – قوعامدىق بۋناقدەنەلىلەر.
