I
جاس ورنىنا كوزىمىزدەن قان كەتىپ،
قولىمىزدان اتا ميراس زاڭ كەتىپ.
حۇكىم شاريعاتتىڭ ەمەس قولدا،
عادىلدىكپەن حالىق بيلەگەن حان كەتىپ.
اياق استى بولىپ قازاق قالدى عوي،
كۇر انشەيىن رۋحى قالىپ جان كەتىپ.
شاھبازلار باسشى بولعان ميللاتكە
اياعىنا قان ءتۇستى عوي ءمان كەتىپ.
كىم جازالى وزىمىزدەن كورمەسەك،
توبەمىزگە شىعاردىق قوي داندەتىپ.
سۇلىك بولىپ قازاق قانىن شاققان سوق،
اۋىزىنا سالماي ءقايتسىن اڭداتىپ.
ءالى دە بولسا ويانالىق اللالاپ،
جالىنالىق جاراتقان حاققا باندە ەتىپ.
مەزگىلىندە قارۋ قىلماي قيمىلداپ،
بۇل ۋاقىتتا تۇرمىز ەندى ءحال كەتىپ.

II
ۇيقىدا جاتىر قازاق، كوزىن اشپاي،
كەتتىك عوي وتقا كۇيىپ ورتتەن قاشپاي.
ءھار حالىق ايعا كەتىپ جاتساداعى
ءبىزدىڭ جۇرت شەگىنەدى قادام باسپاي.
Caxpa، caxpa دەپ قالدىق نادان
ھۇنەرلى حالىقتارمەن ارالاسپاي.
باسقا جۇرت التىن، كۇمىس مىسالىندا
پروستوي ءبىزدىڭ قازاق قارا تاستاي.
بارىنا اركىم ساراڭ بولىپ كەتتى،
باي مالىن، ھۇنەرپازدار عىلىم شاشپاي.
قازاعىم قىرىق اۋىزدى بولا قالار،
شىقسا ەگەر فايدالى ىسكە بىرەۋ باستاي.
يتتيفاك جۇزدەن ءبىرى ەتەر بولسا
بىتىراپ توقسان توعىز كەتەر تاستاي.
حۇرريات ينسانيات، حاققا نيەت،
تۇرمايدى وسى ءۇشىن ءسوزدى ماحكام ۇستاي.
باي، مىرزا، حالىق بيلەگەن ۇلىعىمىز.
فايداسىز جەمىسى جوق قۋ اعاشتاي.

III
اھ، دەسە ىشتەن قايناپ شىعار جالىن،
حالىقتىڭ كىم تۇزەتەر مۇشكىل ءحالىنى
دالادا كوشىپ قونعان ساحراۋي
حالىق ەدى ءبىزدىڭ قازاق باققان مالىن.
فايداسىز زارارىنا جۇمساۋشى ەدى
سارف ەتىپ مال مەن مۇلىك، ءحايلا امالىن.
الدانىپ كوزى جەتپەي قالعان جوق پا،
ماحۇرىم سىباعادان جاي قالارىن؟
بيحابار الداعى ىستەن عافيل بولىپ،
قاقپانىڭ بىلمەۋشى ەدى قۇرىلعانىن.
جيىرمانشى عاسىرعا قارسى تۇرعان
شىقپاسا شاھبازلار ءبىرلى جارىم.
تالاپتى ھۇنەر ىزدەپ جاستار شىعىپ،
كوڭىلدىڭ شىعارماسا ءحاستالارىن.
ەۆروپا عىلىمىنان ورنەك الىپ،
قازاقتىڭ قۋانامىز جاناسقانىن.
ماقسۇتقا مۋافيقلى عىلىم تاۋىپ،
تۇقىمىن ماللاتكە اكەپ شاشقاي انىق،
تۇماندا مۇنار ھاۋا جول تاپپاعان،
حالىقتىڭ جولعا سالسا اداسقانىن.
بيحابار ماعريفاتتان ساڭىراۋ قازاق،
ءماز بولىپ جۇرگەنىنە ساقتاپ جانىن.
كوزىنەن قان اعىزىپ قويعان جوق پا،
قازاق ۇعلى ۇرانى الاش بارىن؟

IV
قازاقتىڭ ءوز تىلىندە جوق ماتبۋعات،
جاھيللىك پەن جالقاۋلىق كوپ، جوق ءاھميات.
دارتكە ءدارمان تابيب قايدان تابىلار -
كۇننەن كۇنگە اۋىرلادى ماعيشات.
كۇن كورەمىز قايدا بارىپ الاشىم؟
بىلگىشتەرىڭ ءحال مۇشكىلىن قاراسىن.
سۇيەگى جوق، تىسكە جۇمساق بولعان سوڭ
ءھار كىم جەيدى ءبىزدىڭ قازاق بالاسىن.
از ەمەسپىز التى ميلليون حالىقپىز،
ءالحامدۋليللا ناداندىققا عارىقپىز.
جايىمىز جوق ونان باسقا ماقتانار،
ساحرادا ديكار بولىپ قالىپپىز.
ءبىزدىڭ جۇرتتىڭ زاررادەي جوق نامىسى.
عايرىلاردىڭ ھۇنارمەنەن جارىسى.
ءماعريفلى وزىپ كەتىپ ءميللاتلار
كوز جەتپەيتىن ارامىزدىڭ الىسى.
ناداندىق شارباتىنە ماس بولدىق،
زارارعا دوس، فايدامىزعا قاس بولدىق.
ۇلكەنىمىز قاديملاكقا جازىلىپ،
ءجاديد100 دەگەن پارتيادا جاس بولدىق.
مۇنىمىز دا دۇرىس ەمەس ويلاساق،
فايداسى جوق حالقىمىزعا قويماساق.
ءوزدى ءوزىمىز دۇشمان بولىپ جۇرگەندە،
جارار ەدى باسقاعا جەم بولماساق.
ايتقان ءسوزدى المايدى قازاق تىڭداپ،
تۇرماس ەدى بىلگىشتەر ءسوزىن بۇلداپ.
حالىق فايداسى دەپ بىرەۋ سويلەسە ەگەر،
انت ەتسەڭ دە نانباستان تارقار شۋلاپ.
كىنانى جۇرتقا اۋدارىپ اقسىنامىز،
ھەش نارسە كورمەگەنسىپ تابسىنامىز.
دارەجە ىسىمىزدە يتتيفاق جوق،
جىبەرىپ عاقىل، نازار حالىق سىناڭىز.

V
بىرلىك جوق التى اۋىزدى حالىقپىز عوي
قاتاردان سول سەبەپتى قالىپپىز عوي.
عىلىم مەن ماعريفاتتى كەرەك قىلماي
ناداندىق شارباتىنە قانىپپىز عوي.
كوپ ءالى كورگەنىڭنەن كورمەگەنى،
الىنباس ءىلتيفاتقا كونبەگەنىڭ.
ۋ بەرىپ بال ورنىنا قامقورىڭىز،
جاۋ بولىپ شىققان جوق پا ەل دەگەنىڭ؟
كورەرسىڭ نە بولعانىن سەنە بەرسەڭ،
ءھار ءتۇرلى ايتقانىنا كونە بەرسەڭ.
سوقىرداي ەتەگىنەن مىقتاپ ۇستاپ.
سوڭىنان «ءلابباي!» دەپ ەرە بەرسەڭ.
موللا بولساڭ وسەك كوپ ەرگەن ارتقا،
حاكىم بولساڭ كۇڭكىل كوپ جانە حالىقتا.
ھۇنەرلىنىڭ دۇشمانى كوپ بولادى
سول سەبەپتى شىقپايدى ءىسى جارىققا.
عىلىم ۇيرەن، اشىلسىن كوزىڭ، جاستار،
تاربيەلە ءوزىڭدى ءوزىڭ، جاستار.
ءوزىڭ ءبىلىپ ھەشكىمگە ايتپاي قويما،
بىلگەنىڭدى تەزىرەك حالىققا شاش، بار.
سوندا تيەر فايداڭىز ايماعىڭا،
كىم وقىماس راحمەت فايدالىعا.
ءھار نارسەنىڭ فارقىنا كوزىڭ جەتسە،
الداۋشىنىڭ تۇسپەسىن قارماعىنا.
بىلمەگەننىڭ زارارىن كوپ كوردىڭ عوي
از بەرەتىن ورىنعا كوپ بەردىڭ عوي.
ءوز مالىڭدى دەي الماي وزىمدىكى،
قورىققان كۇنى بىرەۋگە تەك بەردى عوي.

ءسوز اسىلىن تانيدى ءفاھيملىلار،-
احىماققا ايتقانىڭ جايعا قالار.
جۇرتتىڭ ءبارى بىردەي دەپ ويلامايمىن
تۇسىنگەندەر بۇل سوزدەن فايدالانار:

VI
جۇمىس كوپ ءبىزدىڭ جۇرتتا ۇناماعان،
ناشار جوق حورلىق كورىپ جىلاماعان
شورتانداي شاباق جۇتقان جالماۋىزدار'
تەكسەرىپ ءوز عايىبىن سىناماعان.
اياعىن فايدالى ىسكە ءبىر باسپاعان
ۇمتىلعان ولىمتىككە ءبىر اش تاعان.
تۇيەنى تۇگىمەنەن جۇتساداعى
حارامنان ءنافسى تىيىپ ءبىر قاشپاعان.
ءھار ءىستى دەپ بىلەمىز قۇداي قىلعان،
جاپ-جاقسى ادامداردى ءبۇلاي قىلعان.
ءلاقين ءھار كىمگە اللا بەردى ىقتيار
باندە ءوزى تاپسا كەرەك فيعىلىنان.
شىقسا ەگار مىڭنان بىرەۋ بىلگەن بولىپ،
حالىقتىڭ فايداسىنا جۇرگەن بولىپ.
قازاقتىڭ ءھيممات ەتكەن جان بولمادى،
بۇلارعا جاردەم كومەك بەرگەن بولىپ
ميللاتكە قىزمەت ەتەر ھۇنەرپازدار،
فيدا ەتەر شىبىن جاندى شاھبازدار.
ءجۇر عوي دەپ ءبىزدىڭ ءۇشىن مۇنداي بولىپ
ءقادىرىن بىلە المادى عاقلى ازدار.
مىسالى قارا حالىق ۇرىككەن قويداي،
باقپاسا كەتۋشى مە ەدى قاسقىر تويماي؟
دارمەن جوق قولدان كەلەر تالپىنعانمەن
حافا بوپ قايعىرادى بۇلاردى ويلاي.
ءتانىن، بار، مىسالىندا جانىڭ جوق بوپ،
سىرت ءبۇتىن، جانىپ تۇرعان ءىشىڭ شوق بوپ.
المايتىن ايتقان ءتىلدى سورلى قازاق،
ءوز وبالىڭ وزىنە بولسىن شوق، شوق.

VII
بوزبالا، ھۇنەر، عىلىم ۇيرەنبەدىڭ،
ەل كەزىپ، وسەك ايتىپ سۇيرەڭدەدىڭ.
ءار قايسىڭ حال كادارشە تالاپتانساڭ
سەندەرگە مەن ناحاقتان بۇيدەر مە ءدىم؟!
اتاڭا داۋلەت بىتسە بۇلعاقتادىڭ،
حيساپسىز سوزدەر سويلەپ ىرجاقتادىڭ.
ءماز بولىپ مىرزا دەگەن قوشەمەتكە
بۋىنىپ مىقىنىڭنان ىرعاقتادىڭ.
بوياۋمەن سىرلادىڭىز سىرتتارىڭدى،
كەرىلىپ سيپادىڭىز مۇرتتارىندى.
قاراسام ءىشىڭدى اشىپ دەنە دانەمە جوق،
He دەسىن نادان دەمەي جۇرت ءبارىڭدى.
مالعا كەدەي بولعانىڭ جەتىلەرسىڭ،
عىلىمعا كەدەي بولعانىڭ وكىنەرسىڭ.
حازىردە قۇلاعىڭا كىرمەسە دە
فايداسىن احىرىندا ءبىر بىلەرسىڭ.
تاعى بار كەدەي بولسا ءبىر مىنەزى،
بۇداعى ءوز قىرسىعىن بىلگىزەدى.
قىلدى دەپ كەدەي قىلسا مەنى حۇداي،
ءفاتۋا مويىنداماي جۇرگىزەدى.
ەرتە جاتىپ، كەش تۇرىپ كەرىلەدى،
كاسىپ قىپ مال تابۋعا ەرىنەدى.
ەرتەڭگىسىن ويلاماي حۇداي ۇرعان،
قايعى جوق، ىشپەي، جەمەي سەمىرەدى.
جەر جىرتىپ ونانداعى ەگىن سالسا،
وزىنە از ولجا ما جەرى قالسا؟
ارتىعىن ساتىپ قانت، شاي مەن كيىمىنە
قاتىن، بالا اسىرارلىق جەمىن السا.
جانە قىس مال جەيتۇعىن ءشوبىن شاپسا*
ونان سوڭ باسقا رەتپەن فايدا تاپسا.
حاراكاتتان باراكات كورىنگەن سوڭ
بولماي ما انت ۇرعانعا ءبارى دە اقشا.
ەنە مە بۇل ايتقانىم قۇلاعىڭا؟
بىزگە ايتقان عاقىل عوي دەپ ۇنادى ما؟
حور بولىپ جەلگە كەتسەن، حايران سەزىم
وكىنبە جەتپەدىم دەپ مۇرادداا.

VIII
داريعا، جىگىت قايدا ھۇنەر تاپقان.
جان قيىپ قىزمەت ەتىپ حالىققا جاققان.
عايرات پەن قىرىق كەز جەردەن سۋ شىعارىپ،
راحىمەت ىزگى دۇعا السا حالىقتان.
ھۇنەرىن حالىققا ساتىپ بۇلدانباسا،
بىلگەنسىپ از نارسەنى سۇمدانباسا.
حالىققا حاق كوڭىلدەن ايت ناسيحات
He ءحايلا قالا بەرسىن تىڭدالماسا.
جىگىتتى توپقا سالساڭ ابدەن باپتاپ،
بويىندا ھۇنەر بولسا تۇرماس توقتاپ.
جابىدان تۋعان بولسا ماستەك بولىپ،
جەرىندە باس كوتەرمەي قالار وتتاپ.
ۇيرەنسىن بالالارىڭ ھۇنەر عىلىم،
وتكىزبەي ويىن ويناپ بەكەر كۇنىن.
جاتقانعا جان جولاماس دەگەندەيىن
كوردىڭ عوي زامانانىڭ مىنە ءتۇرىن.
جىلاماي جاس بالاعا ەمشەك بەرمەس،
ءھار حاجەت ىزدەنبەسەڭ ءوزى كەلمەس.
«الما ءپىس، اۋزىما ءتۇس»، - دەگەنگە
حالقىم-اۋ، يلانساڭىز ەشكىم كونبەس.
پاتشاعا كوندىر ايتار ءريجايمىز،
بەرىلسە ءبارى تەگىس ءبىز ريزامىز.
عادىلدىك نازاراتىن جىبەرمەسە،
جۇتاعان حايۋان كىبىك قىرىلامىز.
كۇن بار ما حياناتتان قۇتىلارعا؟
تەڭ ۇستاپ، ءبىزدى ۇلىق تۇتىنار ما؟
قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاپ،
زورلىقتى بۇرىن كورگەن ۇمىتارعا.

---