اۆتورى: ەلدار شاكەنوۆ جانە دانيار ورازبايەۆ، Freedom Finance Global كومپانياسىنىڭ تالداۋشىلارى
قازىرگى زاماندا وتىن-ەنەرگەتيكا ونەركاسىبى مەملەكەتتەردىڭ ەكونوميكالىق دامۋى مەن قوعامنىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ نەگىزگى فاكتورلارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. مۇناي مەن گازدى بارلاۋ مەن وندىرۋدەن باستاپ ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرۋگە دەيىن وسى سەگمەنتتەردىڭ ءارقايسىسى ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدە جانە يندۋستريالدى ءوسۋدى قامتاماسىز ەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. سونىمەن قاتار، تازا ەنەرگيا كوزدەرىنە جاھاندىق كوشۋ جانە ەنەرگيانى تۇتىنۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ينۆەستورلار ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋدا. بۇل ماقالادا ءبىز وتىن-ەنەرگەتيكالىق قورلاردى ىرىكتەۋدى قاراستىرامىز، ولار مۇناي مەن گاز، كومىر، ۋران جانە ەلەكتر ەنەرگەتيكاسىن قوسا العاندا، ەنەرگەتيكا نارىعىنىڭ ءارتۇرلى سەگمەنتتەرىنە ينۆەستيسيالارعا دەگەن قىزىعۋشىلىق تۋدىرۋى مۇمكىن.
مۇناي جانە گاز. بارلاۋ جانە ءوندىرۋ
APA Corporation (APA)، (اپسايد 26%) - شوعىرلاندىرىلعان ەنشىلەس كومپانيالارعا يەلىك ەتەدى، ولار اقش-تا، ەگيپەتتە جانە ۇلىبريتانيادا مۇناي مەن تابيعي گازدى بارلاۋمەن جانە وندىرۋمەن، سونداي-اق سۋرينام قايراڭىندا مۇناي مەن تابيعي گازدى بارلاۋمەن اينالىسادى.
ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىق فاكتورلارى
1. ورنىقتى قارجىلىق كورسەتكىشتەر. 2023 جىلى APA وپەراسيالىق قىزمەتتەن كەلىپ تۇسكەن 3،1 ملرد دوللار مولشەرىندە تازا اقشا قاراجاتى، تۇزەتىلگەن EBITDAX 5،3 ملرد دوللار، ەركىن اقشا اعىنى 965 ملن دوللار الدى. بۇل كومپانيانىڭ ءوز قىزمەتىنەن ايتارلىقتاي اقشا اعىندارىن جاساۋعا قابىلەتىن كورسەتەدى.
2. اكسيونەرلەردىڭ پايداسى. APA 2023 جىلى اكسيونەرلەرگە 637 ملن دوللار نەمەسە FCF-تىڭ 66%-ىن قايتارىپ، ەركىناقشا اعىنىنىڭ كەم دەگەندە 60%-ىن قايتارۋعا تىرىسادى.
3. ءوندىرىستىڭ ءوسۋى. كومپانيا مۇناي ءوندىرۋدىڭ جالپى كولەمىنىڭ بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا 8%-عا ۇلعايۋىنا قول جەتكىزدى، بۇل رەتتە اقش-تا مۇناي ءوندىرۋ 2022 جىلعى IV توقساننان 2023 جىلعى IV توقسانعا دەيىن 12%-عا ءوستى. APA اقش-تا مۇناي ءوندىرۋدىڭ 2024 جىلى شامامەن 8%-عا جانە 2023 جىلعى IV توقسان مەن 2024 جىلعى IV توقسانعا دەيىنگى كەزەڭدە 10%-دان استام پايىزعا ايتارلىقتاي وسەتىنىن بولجايدى. مۇنداي ءوسۋ تراەكتورياسى كومپانيانىڭ وپەراسيالىق تيىمدىلىگىن جانە ودان ءارى كەڭەيتۋ الەۋەتىن كورسەتەدى.
4. ستراتەگيالىق ساتىپ الۋ. APA كومپانياسىنىڭ Callon Petroleum كومپانياسىن الداعى ساتىپ الۋى دەلاۆەر وزەنىنىڭ باسسەينىندەگى بار اكتيۆتەرگە اۋقىم قوسادى، وپەراسيالىق ايماقتى كەڭەيتەدى جانە سينەرگەتيكالىق اسەردى الەۋەتتى تۇردە قامتاماسىز ەتەدى دەپ كۇتىلۋدە.
5. بارلاۋ جانە ءارتاراپتاندىرۋ. APA 700 ملن باررەلگە باعالاناتىن سۋرينامداعى الىناتىن مۇناي قورلارىن انىقتاۋ جانە الياسكاداعى قۇرلىق ۋچاسكەلەرءى مەن ۋرۋگۆايداعى ەكى تەڭىز بلوگىن ساتىپ الۋ ارقىلى ءوزىنىڭگەولوگيالىق بارلاۋ اكتيۆتەرىنىڭ پورتفەلىن ويداعىدايكەڭەيتتى.
6. كۇردەلى ءتارتىپ. APA 2024 جىلعا 1،9 ملرد دوللاردان 2،0 ملرد دوللارعا دەيىن ءبولىپ، ءوزىنىڭ بارلاۋ جانە ءوندىرۋگە ارنالعان كۇردەلى بيۋدجەتىندە تءارتىپتى ساقتاۋدى جوسپارلاپ وتىر.
ينتەگراسيالانعان مۇناي-گاز كومپانيالارى
«قازمۇنايگاز» ۇك اق (KMGZ)، (اپسايد 24%) مۇنايدى بارلاۋمەن، وندىرۋمەن، تاسىمالداۋمەن جانە وڭدەۋمەن اينالىساتىن تىگىنەن ينتەگراسيالانعان مۇناي-گاز كومپانياسى بولىپ تابىلادى.
ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىق فاكتورلارى.
1. توقساندىق ءتۇسىم ءوسۋدى كورسەتتى. IV توقساندا قمگ-نىڭ جالپى ءتۇسىمى 2022 جىلعى وسىعان ۇقساس توقسانمەن سالىستىرعاندا 3،5%-عا ءوسىپ، 2،2 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. جەكەلەگەن توقساندىق ءتۇسىم جىلىنا 16%-عا جانە ءىىىتوقسانعا قاراعاندا 4،1%-عا ءوستى. شيكى مۇناي مەن گازدىڭ ساتىلىمى ءوءسۋدىڭ نەگىزگى درايۆەرى بولدى، ودان كەلىپ تۇسەتىن كىرىستەر ءبىر جىلدا 57%-عا، ال توقساندا 8%-عا ءوستى.
2. 2023 جىلى مۇناي ءوندىرۋدىڭ ءوسۋى. «قازمۇنايگاز» ۇك اق-تىڭ (قمگ) مۇناي ءوندىرۋءى 2023 جىلى 23،5 ملن توننانى قۇرادى، بۇل 2022 جىلمەن سالىستىرعاندا 6،9%-عا جوعارى. نەگىزگى ءوسىم قاشاعاننىڭ ارقاسىندا بولدى، وندا قمگ 2022 جىلدىڭ سوڭىندا جوباداعى ۇلەسىن ۇلعايتقاننان كەيىن كومپانيا ۇلەسىنە ءوندىرۋ ەكى ەسەدەن استام پايىزعا ءوستى. سونداي-اق قاراشىعاناقتا ءوندىرۋ ج/ج 7،2%-عا ءوستى.
3. 2023 جىلعى سوڭعى توقسان ەكى جىل ىشىندە ەڭ جاقسىتوقسان بولدى. توقساندىق مۇناي ءوندىرۋ 6،02 ملن تونناعا جەتتى، بۇل سوڭعى سەگىز توقسانداعى ەڭ جاقسى ناتيجە بولىپ وتىر. نەگىزگى وپەراسيالىق اكتيۆتەردە مۇناي ءوندىرۋ 3،5 ملنتونناعا جەتتى، بۇل 2023 جىلى ەڭ جاقسى ناتيجە بولدى.
4. 2023 جىلى كومىرسۋتەكتەر قورىنىڭ ءوسۋى. كومىرسۋتەكتەر قورى 2023 جىلدىڭ سوڭىنداعى جاعداي بويىنشا ءوستى. دالەلدەنگەن قورلار ج/ج 4،4%-عا، مۇناي ەكۆيۆالەنتىنىڭ 486-دان 507 ملن تونناسىنا دەيىن، ال «دالەلدەنگەن پليۋس ىقتيمال» (2P) قورلار مۇناي ەكۆيۆالەنتىنىڭ 707-دەن 733 ملنتونناسىنا دەيىن ءوستى. مۇناي ءوندىرۋدىڭ اعىمداعىدەڭگەيىمەن بۇل قورلار 30 جىلدان استام ۋاقىتقا جەتەدى.
5. مۇناي تاسىمالداۋ وسۋدە جانە رەكوردتارعا قول جەتكىزۋدە. مۇناي تاسىمالداۋ سەگمەنتى ءۇشىن 2023 جىل ويداعىداي بولدى. مۇناي تاسىمالداۋ ج/ج 7،6%-عا ءوسىپ، 80،4 ملن تونناعا جەتتى. بۇل كەم دەگەندە 2015 جىلدان بەرى قمگ ءۇشىن جاڭا رەكورد بولىپ تابىلادى. نەگىزگى ءوسىم «قازترانسويل» اق مۇناي قۇبىرلارىنىڭ (ج/ج +8،7%)، كقك (ج/ج +8،1%) جانە «قازاقتەڭىزكولىكفلوتى» ۇتكقك» ج ش س تانكەرلەرىنىڭ ارقاسىندا بولدى، ولار 2022 جىلمەن سالىستىرعاندا مۇنايدى 15%-عا كوبىرەك تاسىمالدادى. سونىمەن قاتار، IV توقسان تاسىمالداۋ كولەءمى بويىنشا رەكوردتىق كورسەتكىش بولدى. 21 ملن تونناعا جۋىق مۇناي جونەلتىلدى (ج/ج +7،2% جانە ت/ت +4،6%).
6. «تەڭىزشيەۆرويل» ءوندىرىسىن كەڭەيتۋ. «قازمۇنايگاز» ۇك اق Chevron، ExxonMobil جانە «لۋكويل» سياقتى تانىمال سەرىكتەستەرمەن بىرگە «تەڭىزشيەۆرويل» (تشو) ۇلەسىنىڭ 20%-ىن يەلەنەدى. 2025 جىلى ءوندىرىستى كەڭەيتۋ جوباسىنىڭ اياقتالۋى كۇتىلۋدە، بۇل ونى جىلىنا اعىمداعى 28 ملن توننادان 40 ملن تونناعا دەيىن ۇلعايتادى. بارلىق مۇناي وندىرۋدەن تشو-نىڭ ۇلەسى 31%-دان 39%-عا دەيىن ارتادى. قمگ-عا 2023 جىلى تشو-دان 427 ملرد تەڭگە ديۆيدەند كەلىپ ءتۇستى، بۇل تازا پايدانىڭ جارتىسىنا جۋىعىن قۇرايدى. جوبا اياقتالعاننان كەيىن قمگ-عا الدەقايدا كوپ ديۆيدەند كەلىپ تۇسەدى، ناتيجەسىندە ولار تىكەلەي قمگ اكسيونەرلەرىنە جىبەرىلۋى مۇمكىن.
كومىر ونەركاسىبى
CONSOL Energy Inc. (CEIX)، (اپسايد 29%) - نەگىزىنەن كومىر وندىرۋمەن جانە شىعارۋمەن اينالىساتىن جەتەكشى ءارتاراپتاندىرىلعان ەنەرگەتيكالىق كومپانيا. پەنسيلۆانيا تاۋ-كەن كەشەنىنە (رامس) جانە Itmann Mining Complex تاۋ-كەن كەشەنىنە شوعىرلانعان CEIX كومىر شاحتالارى مەن وڭدەۋ كاسىپورىندارىن باسقارادى، بۇل ونىڭ كومىر ونەركاسىبىندەگى ماڭىزدى ويىنشى رەتىندەگى جاعدايىنا ىقپال ەتەدى.
ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىق فاكتورلارى.
1. كۇشتى قارجىلىق كورسەتكىشتەر. CEIX ءتۇسىم مەن پايدانىڭ تۇراقتى ءوسۋىن كورسەتەدى، بۇل GAAP بويىنشا 157،1 ملن دوللار مولشەرىندە جوعارى تازا پايدانىڭكورسەتكىشتەرىن جانە 2023 جىلعى IV توقساندا 239،9 ملن دوللار مولشەرىندەگى تۇزەتىلگەن EBITDA كورسەتكىشىنكورىنەدى.
2. ەركىن اقشا اعىندارىن قۇرۋ. 2023 جىلعى IV توقساندا ول 165،0 ملن اقش دوللارىن قۇرادى.
3. نارىقتاعى پوزيسيانى جاقسارتۋ. CEIX 2024 جىلى 22،0 ملن تونناعا جانە پەنسيلۆانيا تاۋ-كەن كەشەنى (PAMC) ءۇشىن 2025 جىلى 13،0 ملن تونناعا، سونداي-اق Itmann Mining Complex ءۇشىن 2024 جىلى 571 مىڭ تونناعا كەلىسىمشارتتار جاساۋ ارقىلى نارىقتاعى جاعدايىن جاقسارتتى.
4. كاپيتالدى بەلسەندى باسقارۋ. 2023 جىلى كومپانيا بەس ملن-نان استام اكسيانى ساتىپ الدى، بۇل ونىڭ اكسيونەرلىك قۇنىن ۇلعايتۋعا دەگەن ۇمتىلىسىن كورسەتەدى.
5. 2024 جىلعا ارنالعان پەرسپەكتيۆالار. CEIX پەنسيلۆانيا تاۋ-كەن كەشەنى ارقىلى كومىر ساتۋ كولەمى 25،0-27،0 ملن توننا جانە Itmann Mining Complex ارقىلى 600-800 مىڭ توننا قۇرايدى دەپ كۇتىپ، 2024 جىلعا بولجام جاسادى.
ۋران ونەركاسىبى
«قازاتومونەركاسىپ» ۇاك» اق (KAP، KZAP) (اپسايد 23%) - الەمدىك ءوندىرۋ ۇلەسى 23%-دان اساتىن ۋران ءوندىرۋ جانە جەتكىزۋ سالاسىنداعى جاھاندىق كوشباسشى. كومپانيا نەگىزىنەن كەن ورىندارىن ءارتۇرلى حالىقارالىق سەرىكتەستەرمەن بىرلەسىپ يەلەنەتىندىكتەن، قازاقستانعا جالپى العاندا الەمدىك ۋران ءوندىرۋدىڭ 43%-عا جۋىعى تيەسىلى.
ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىق فاكتورلارى.
1. 2023 جىلعى رەكوردتىق ءتۇسىم: كومپانيانىڭ 2023 جىلعى ءتۇسىمى رەكوردتىق 1،43 ترلن تەڭگەنى قۇراپ، 43%-عا ءوستى. تابيعي ۋراندى 39%-عا ساتۋدان كەلىپ تۇسكەن كىرىس ءوسۋدىڭ نەگىزگى درايۆەرى بولدى. سونداي-اق، 2023 جىلدان باستاپ كومپانيا كىرىسى 91 ملرد تەڭگەگە جەتكەن بايىتىلعان ۋراندى ساتا باستادى.
2. ۋران ساتۋ كولەمى مەن باعاسىنىڭ ءوسۋى: 2023 جىلى ۋران ءوندىرىسىنىڭ 2%-عا ازايعانىنا قاراماستان، كومپانيا ۋراندى2022 جىلعا قاراعاندا 10%-عا كوبىرەك ساتتى. سونىمەن بىرگە، ونى ساتۋدىڭ ورتاشا باعاسى 22%-عا ءوستى، ال ورتاشا نارىقتىق باعا 2023 جىلى 25%-عا ءوستى.
3. تازا پايدا مەن مارجانىڭ ءوسۋى: «قازاتومونەركاسىپ» ۇاك» اق-تىڭ تازا پايداسى 2023 جىلى 20%-عا ءوسىپ، رەكوردتىق 419 ملرد تەڭگەگە نەمەسە ءبىر اكسياعا 1615 تەڭگەگە جەتتى، بۇل اعىمداعى «باعا-پايدا» كورسەتكىشىنءىڭ 11،3 حء-تى قۇرايدى. جالپى مارجا 2022 جىلمەن سالىستىرعاندا 46%-دان 48%-عا، ال EBITDA 29%-عا ءوستى.
4. ديۆيدەندتەردىڭ كۇتىلەتىن ءوسۋى: 2023 جىلى اقشا اعىندارىنىڭ ۇلعايۋىن، سونداي-اق EBITDA-عا تازا بورىشتىڭ تەرىس دەڭگەيىن الۋدى ەسكەرە وتىرىپ، مۇمكىن بولاتىن ەڭ جوعارى ديۆيدەندتەردى تولەۋگە رۇقسات ەتىلەدى.
5. وپەراسيالىق جوسپارلار: كومپانيا ءوندىرىستى 2025 جىلعا قاراي جەر قويناۋىن پايدالانۋعا ارنالعان كەلىسىمشارتتاردا مالىمدەلگەن دەڭگەيگە دەيىن ۇلعايتۋدى جوسپارلاپ وتىر.
6. ۋراننىڭ باعاسى كوپجىلدىق ەڭ جوعارى دەڭگەيدە: بىلتىرعى جىلى ۋران باعاسى 3،5 ەسەدەن استام ءوستى. قاڭتار ايىندا ولار ءبىر فۋنت ءۇشىن 100 دوللاردان استى، بۇل 2007 جىلدىڭ كۇزىنەن بەرى بولماعان جاعداي.
ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى
NextEra Energy، Inc. (NEE)، (اپسايد 16%) - ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرۋگە، بەرۋگە جانە تاراتۋعا مامانداندىرىلعان جەتەكشى امەريكالىق ەنەرگەتيكالىق كومپانيا. ول الەمدەگى ەڭ ءىرى كۇن جانە جەل ەلەكتر ستانسيالارىنا، سونداي-اق يادرولىق جانە گاز ەلەكتر ستانسيالارىنا يەلىك ەتىپ، باسقارادى.
ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىق فاكتورلارى.
1. سەنىمدى ءوسۋ بولجامى. NextEra Energy كومپانياسى (NEE) 2026 جىلعا دەيىن ءبىر اكسياعا شاققانداعى ءتۇزەتىلگەن پايدانىڭ جىلىنا 6-8%-عا پەرسپەكتيۆالىق ءوسۋىن بولجاي وتىرىپ، IV توقسانداعى تۇزەتىلگەن پايدا مەن ءتۇسىمنىڭ بۇعان دەيىن كۇتكەننەن جوعارى كورسەتكىشتەرى تۋرالى حابارلادى.
2. ءار ءتۇرلى بيزنەس پورتفەلى. 2023 جىلعى IV توقساندا كومپانيا جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى مەن اككۋمۋلياتور باتارەيالارى سالاسىنداعى رەكوردتىق جوبالاردى ىسكە اسىرا وتىرىپ، ورنىقتىلىقتى كورسەتتى، بۇل ۇزاق مەرزىمدى ءوسۋ پەرسپەكتيۆالارىن ارتتىردى.
3. وپەراسيالىق جەتىلدىرۋ. 2023 جىلى NextEra Energy Resources ءوزىنىڭ بەكبلوگىنا جاڭارتىلاتىن ەنەرگەتيكا جانە ەنەرگيانى ساقتاۋ بويىنشا شامامەن 9 مىڭ مۆت جاڭا جوبانى قوسىپ، ماڭىزدى مەجەگە جەتتى.
4. كۇشتى قارجىلىق پەرسپەكتيۆالار. توقساندىق پايدانىڭ اۋىتقۋىنا قاراماستان، NextEra Energy كومپانياسىنىڭ اكسياسىنا تۇزەتىلگەن پايدا 2023 جىلى ءبىر جىل ىشىندە 9%-دان استام پايىزعا ءوستى، بۇل جوعارى قارجىلىق كورسەتكىشتەردى كورسەتەدى.
وتىن-ەنەرگەتيكا ونەركاسىبىندەگى ينۆەستيسيالار مۇناي، گاز جانە كومىر سياقتى ءداستۇرلى ەنەرگيا كوزدەرىنەن باستاپ ۋران ونەركاسىبى مەن جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن قوسا العاندا، بولاشاعى بارباعىتتارعا دەيىن كوپتەگەن مۇمكىندىكتى ۇسىنادى. وسى سالانىڭ ءارتۇرلى سەگمەنتتەرىنەن اكسيالاردى تاڭداۋ الەمدىك ەنەرگەتيكانارىعىنىڭ وزگەرمەلى ۇردىستەرىنە بەيىمدەلۋگە جانە ەنەرگياتاسىمالداۋىش باعاسىنىڭ اۋىتقۋىمەن بايلانىستى تاۋەكەلدەردى ازايتۋعا قابىلەتتى ءارتاراپتاندىرىلعان پورتفەل قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىزدىڭ شولۋدا ۇسىنىلعان كومپانيالار APA Corporation، «قازمۇنايگاز» ۇك اق جانە «قازاتومونەركاسىپ»ۇاك» اق-تان NextEra Energy، Inc. كومپانياسىنا دەيىنەنەرگەتيكاداعى تۇراقتى باعىتتارعا دا، سونداي-اق يننوۆاسيالىق باعىتتارعا قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن ينۆەستورلار ءۇشىن تاڭداۋدىڭ ارتۇرلىلىگىن كورسەتەدى. ەنەرگەتيكا سەكتورىنا سالىمدار گەوساياسي وزگەرىستەردى، ەكولوگيالىق باستامالاردى، نارىقتىق ترەندتەر مەن سيكلداردى، سونداي-اق ماكروەكونوميكالىق جاعدايلاردى مۇقيات تالداۋدى قاجەت ەتەدى، ءبىراق دۇرىس تاسىلمەن ولار ايتارلىقتاي كىرىستى قامتاماسىز ەتىپ، ورنىقتى ەنەرگەتيكالىق بولاشاققا كوشۋگە ىقپال ەتە الادى.
