InfoHub Logo

Үй тапсырмасы: Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы мен дамуы. (презентациясымен)
І 1 Адамзат баласы тарихының ежелгі кезеңі нешеге бөлінеді. Олар қайсылар
2 Ежелгі заман тарихын дәуірлерге бөліну неге негізделеді
3Тас құралдарын пайдаланылған кезең
4 Мыс құралдарын пайдаланған кезең
5 Қола құралдар өндіріске енген кезең
6 Ал адам баласы темірді ойлап тауып одан құрал жасаған кезең
7 Қазақстанда ерте дәуірде темірді қашан пайдаланып бастаған
8 Темір өндірудің қарапайым тәсілі
9 Оларда мал бағудың көшпелі түріне көшу қашан қалыптаса бастады

ІІ Көшпелі мал шаруашылығының пайда болу себептері
1. Табиғатта құрғақшылық бет алып жауын шашын азайды. Егіншілік мен шұғылдану қиындады
2. Ат абзелдерін жетілдіру жылқыны көлік ретінде пайдалануға мүмкіндік берді
3. Мал басының көбеюі жаңа жайылымдарды қажет етті

Жаңа тақырып: Көшпелі бақташылық - шаруашылықтың негізгі түрі

ІІІ Сурет пен жұмыс (слайд көрсетіледі)

ІV Қай түлік қай жерді қалайтынын айт
Жаңа тақырып
Көшпелі бақташылық – шаруашылықтың негізгі түрі
Сабақтың мақсаты
- Көшпелілер өмірі, шаруашылығы малының түрлері, отырықшылық пен көшпеліліктің айырмашылығын түсіндіру
- Шаруашылыққа бейім еңбекқұмар отан сүйгіш азамат тәрбиелеу

Жоспары
1. Дәстүрлі мал шаруашылығындағы көші - қон.
2. Көшпелі мал шаруашылығының түрлері.
3. Көшпелілердің баспанасы.
4. Көшпелілер нені білуге тиіс еді.

І. Дәстүрлі мал шаруашылығындағы көші - қон.
Жайлау
Көктеу
Күзеу
Қыстау

Қазақстанның шөлді аудандарында шөптің түрі.
288 Шөптің түрі
109 Сиыр мен жылқы жейді
148 Түйе жейді
167 Қой жейді
180 Сортаң шөптің түрі
132 Қой жейді
24 Сиыр ғана жейді

ІІ. Көшпелі мал шаруашылығының түрлері.
1 Батыс және Орталық Қазақстанда таза көшпелі тұрмыс қалыптасты
2 Шығыс Қазақстанда Алтай мен Тянь-Шань тауларында Жетісудің таулы аймақтарында жартылай көшпелі мал шаруашылығы дамыды.
3 Қазақстаның оңтүстігінде Сырдария Шу Келес өзендерінің аңғарында отырықшы шаруашылық дамыды.

ІІІ Көшпелілердің баспанасы
Киіз үйдің реті

IV. Көшпелілер нені білуге тиіс еді
1 Қоршаған табиғатты түсіну білуі тиіс еді
2 Қиын жағдайда қалмау үшін жылдың қай мезгілінде судың таситынын білуі керек
3 Көшудің қысқа - да әр түрлі жолдарын білуі керек

Сабақты бекіту
Мәтін мен жұмыс
1 Қазақстан далаларында шамамен б з б 2 мың ж – ың соңына қарай....................
шұғылданудың пайдасыз екені белгілі болды
3 Көшпелі мал шаруашылығы артық.................... алуға................ мүмкіндік берді
2 Дала тұрғындары шаруашылықтың жаңа тәсілі -....................................... ойлап тапты.
4 Дегенмен - де табиғаты ежелден егіншілік пен отырықшылыққа қолайлы............................. аймағында жартылай көшпелі мал шаруашылығымен бірге отырықшы өмір салты.................... қатар дамыды
5 Көшпелілердің өздері................. өндірді
6 Батыс Қазақстанның шөлді аудандарында...................... маңызы аса зор болды. Мұнда............. аз ұсталды. Ал оңтүстігі........... өсіруге тиімді еді

Сергіту сәті
Қазақтардың негізгі төрт түліктен алған өнімдерін ата
1. Қой ------------------------------------------------------- Жылқы
Төлі қозы ------------------------------------------------- Төлі құлын
Пірі шопан ата ------------------------------------------- Пірі Қамбар ата
Азық - түлік өнімдері ет, бұжы --------------------- Азық - түлік өнімдері: ет, қымыз
Киім - кешек және т. б бұйымдар ----------------- Киім - кешек және т. б бұйымдар
Шұлық жемпір бас киім тон

2. Сиыр ------------------------------------------------------ Түйе
Төлі бұзау --------------------------------------------------- Төлі бота
Пірі Зеңгібаба ---------------------------------------------- Пірі Ойсылқара
Азық - түлік өнімдері ет, қатық айран -------------- Азық - түлік өнімдері ет шұбат құрт
Киім - кешек және т. б бұйымдар етік сөмке ----- Киім - кешек және т. б бұйымдар көрпе тон ішік, ----------------------------------------------------------------------жемпір, күртеше

Киіз үйдің құрылысы
1 кереге
2 уық
3 шаңырақ
4 сықырлауық
5 табалдырық
6 маңдайша
7 таяныш
Көшпелілердің жаңалықтары
Сандар сөйлейді

Венн диаграмасы
Киіз үй мен қазіргі үйді салыстыру
Ұқсастығы жылы адамдар тұрады есігі бар ішінде жиһаз болады
Айырмашылығы көшпелі түндік жиналады құрады
Жарық терезе еден бұрыш қабырға төбе

Бағалау
Үйге тапсырма: «Көшпелі өмір салты» тақырыбында әңгіме құрастыр