InfoHub Logo

Сабақтың тақырыбы: Мезгіл бағыныңқы сабақтас
Бүгінгі сабақтың мақсаттары:
Білім беру: Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдарымен таныстырып, жаттығу арқылы талдай білуге үйрету.
Тәрбие беру: Оқушыларды іскерлікке, ізденіске, ұйымшылдыққа тәрбиелеу;
Дамыту: Сөйлеу тілдерін жетілдіру, шығармашылық қабілетін дамытуға ықпал жасау;
Сабақ түрі: жаңа сабақ
Сабақ әдісі: баяндау, талдау, сұрақ - жауап
Көрнекіліктер: кесте, сызба, кітап, тақта, бор.
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын сұрау
3. Жаңа сабақ
Мезгіл бағыныңқы сабақтаста бағыныңқысы басыңқыдағы істің мезгілін білдіреді. Сұраулары: қашан? Қашаннан бері? Қай кезде? Басыңқыдан бағыныңқыға қойылады. Бағыныңқыларының баяндауыштары есімшеден, көсемшеден, шартты райдан және – ысымен, - ісімен жұрнақтары арқылы жасалады.

Мезгіл бағыныңқы
1 Жатыс септігі есімше/ - ғанда, - генде, - қанда, - кенде
2 Барыс септ есімше/ - ғанға, - кенге, - қанға, - кенге+дейін, шейін
3 Шығ с ес/- ғаннан, - геннен, - қаннан,- кеннен+кейін, соң
4 Септ шыл тірк арқ/ - ған, - ген, - қан,- кен +сайын
5 Мезг үст/ - ған,- ген,- қан,- кен +кезде, сәтте, уақытта
6 (- ған,- ген,- қан,- кен) + ша,- ше
7 Есімшенің болымсыз түрінен кейін бұрын үстеуі келуі/ - ма,- ме,- ба,- бе,- па,- пе +с+бұрын
8 - ысымен,- ісімен, - сымен, - сімен
9 - арда, - ерде, - рда
10 - ғалы,- гелі, - қалы, - келі
11 - ғаннан, - геннен, - қаннан, - кеннен + бері
12 Шартты райлы етістіктің жіктік жалғауы /- са, - се

Белгілері:
1. Мезгіл бағыныңқы сабақтастың бағыныңқысы басыңқыдағы істің, оқиғаның мезгілін білдіруі қажет.
2. Басыңқыдан бағыныңқыға қашан? Қай кезде? Қашаннан бері деген сұраулар беріледі.
3. бағыныңқының баяндауыштары әр түрлі, - шек қоюға болмайды. Дегенмен шылау тіркескен есімшелер: - гелі формалы көсемше; - ысымен, - ғасын формалы етістіктер мезгіл бағыныңқы мағына туғызады.
4. Компоненттерінің арасын үтір арқылы ажыратады.

Ақмола облысы, Қоянды ауылы,
Қоянды орта мектебінің
Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі
Кенжетай Бердігүл

Мезгіл бағыныңқы сабақтас. жүктеу