Bektaýata mańyndaǵy - arsha ósimdigi
Kirispe bólim.
Arsha ósimdigi turmysta qoldanylǵan men, onyń kóptegen paıdasyn, ózine tán erekshelikterine baılanysty Qazaqstanda daıyndalatyn ósimdik - dárilerdiń otandyq kásiporyndarda tek 20 tonnadaıy ǵana óńdeledi. Bul jalpy jınalǵan dárilik shóp mólsheriniń 3 paıyzynan da az bolyp otyr. Qalǵandary jartylaı óńdelgen nemese óńdelmegen túrde eksportqa shyǵarylypty. Sondaı - aq 1980 jyldan beri qaraıǵy biraz ýaqytta jyl saıyn 30 tonnaǵa deıin ártúrli dárilik shóp pen taýshymyldyq tamyrlary tunba jasaý úshin Batýmı zaýytyna jóneltilgen. Nátıjesinde respýblıka ekonomıkalyq shyǵyn tartady, óıtkeni shetten óńdelip kelgen daıyn dári - dármektiń quny bastapqy ósimdik shıkizatynan 7 - 10 ese qymbattap elge ımport retinde qaıta keledi. Al burynǵy qazaqtyń halyq emshileri adyraspan, tamyr dári, kúshálá, jýsan, qarandyz, shaıqýraı, ý qorǵasyn, arsha sekildi kóptegen shópterden jurtshylyqqa kerekti dárilerdi ózderi qoldan jasaıtyn bolǵany belgili. Buny da jańǵyrtyp, búgingi medısınamen baılanystyra otyryp, keńinen paıdalanýǵa bolatyn dúnıe.
Maqsaty:
Bektaýata mańyndaǵy ósimdikteriniń biri - arshanyń túrlerin, erekshelikterin oqyp úırený.
Mindetteri:
- Arsha ósimdigine qatysty kitaptarmen, oqýlyqtarmen, zertteýlermen tanysý;
- Arshanyń túrleri, erekshelikteri jaıly bilimdi tereńdetý, halyq medısınasynda dárilik ósimdik retinde mańyzy búgingi kúnde de asa joǵary shıpaly emdik qasıetteri týraly maǵlumat berý.
Nátıjesi: Arsha ósimdigin kúndelikti turmysta ártúrli jaǵdaıda paıdalana bilýdi keńinen taratý, halyq arasynda arsha ósimdigi aýrýlardyń aldyn alý máseleleri boıynsha túsindirý jumysyn uıymdastyrýdy júzege asyrý;
Usynys: eger biz arsha jaıly oqyp bilsek, onda bul ósimdiktiń kóptegen syrlaryn ashý, mektep aýlasyna kógaldandyrý maqsatynda kóptep otyrǵyzýyn uıymdastyrý.
Qazaq dalasy dárilik ósimdikterge óte baı ólke. Atalarymyz árbir shóptiń qandaı paıdasy bar ekenin eshqandaı oqý ornyn bitirmeı – aq jaqsy bilgen. Jer betinde shıpalyq qasıetke ıe alýan túrli ósimdikter ósedi. Osynaý árqıly geografıkalyq aımaqta qonys tepken emdik, shıpalyq qasıetteri alýan túrli ósimdikterdi adam balasy erte kezden - aq óz qajetine jaratyp keledi. Tipti osydan 3 myń jyl buryn keıbir shyǵys elderinde qazirgi qoldanylyp júrgen dárilik ósimdikterdiń birsypyrasy belgili bolǵan. Ertedegi grek dárigeri Gıppokrat ósimdiktiń qaı bóligi bolsa da paıdaly, olardy aýrýdy emdeý maqsatyna keńinen qoldanýǵa bolady dep eseptedi. Sondaı – aq ol óz dáýirinde qoldanylǵan eki júzden astam ósimdikke sıpattama berdi. Rım dárigeri Galen tuńǵysh ret naýqastardy ósimdiktiń qaınatyndysymen, shyrynymen, tunbasymen, untaǵymen jáne odan jasalǵan dárimen emdedi. Dárilik ósimdikterdiń mańyzy búgingi kúnde de asa joǵary, halyq medısınasy osyndaı shıpaly emdik qasıetteri bar ósimdikterdi kóptep jınap, búgingi kúnde olardyń sany edáýir azaıǵan.
Arsha ósimdigi turmysta qoldanylǵan men, onyń kóptegen paıdasyn, ózine tán erekshelikterine baılanysty Qazaqstanda daıyndalatyn ósimdik - dárilerdiń otandyq kásiporyndarda tek 20 tonnadaıy ǵana óńdeledi. Bul jalpy jınalǵan dárilik shóp mólsheriniń 3 paıyzynan da az bolyp otyr. Qalǵandary jartylaı óńdelgen nemese óńdelmegen túrde eksportqa shyǵarylypty. Sondaı - aq 1980 jyldan beri qaraıǵy biraz ýaqytta jyl saıyn 30 tonnaǵa deıin ártúrli dárilik shóp pen taýshymyldyq tamyrlary tunba jasaý úshin Batýmı zaýytyna jóneltilgen. Nátıjesinde respýblıka ekonomıkalyq shyǵyn tartady, óıtkeni shetten óńdelip kelgen daıyn dári - dármektiń quny bastapqy ósimdik shıkizatynan 7 - 10 ese qymbattap elge ımport retinde qaıta keledi. Al burynǵy qazaqtyń halyq emshileri adyraspan, tamyr dári, kúshálá, jýsan, qarandyz, shaıqýraı, ý qorǵasyn, arsha sekildi kóptegen shópterden jurtshylyqqa kerekti dárilerdi ózderi qoldan jasaıtyn bolǵany belgili. Buny da jańǵyrtyp, búgingi medısınamen baılanystyra otyryp, keńinen paıdalanýǵa bolatyn dúnıe.
Maqsaty:
Bektaýata mańyndaǵy ósimdikteriniń biri - arshanyń túrlerin, erekshelikterin oqyp úırený.
Mindetteri:
- Arsha ósimdigine qatysty kitaptarmen, oqýlyqtarmen, zertteýlermen tanysý;
- Arshanyń túrleri, erekshelikteri jaıly bilimdi tereńdetý, halyq medısınasynda dárilik ósimdik retinde mańyzy búgingi kúnde de asa joǵary shıpaly emdik qasıetteri týraly maǵlumat berý.
Nátıjesi: Arsha ósimdigin kúndelikti turmysta ártúrli jaǵdaıda paıdalana bilýdi keńinen taratý, halyq arasynda arsha ósimdigi aýrýlardyń aldyn alý máseleleri boıynsha túsindirý jumysyn uıymdastyrýdy júzege asyrý;
Usynys: eger biz arsha jaıly oqyp bilsek, onda bul ósimdiktiń kóptegen syrlaryn ashý, mektep aýlasyna kógaldandyrý maqsatynda kóptep otyrǵyzýyn uıymdastyrý.
Qazaq dalasy dárilik ósimdikterge óte baı ólke. Atalarymyz árbir shóptiń qandaı paıdasy bar ekenin eshqandaı oqý ornyn bitirmeı – aq jaqsy bilgen. Jer betinde shıpalyq qasıetke ıe alýan túrli ósimdikter ósedi. Osynaý árqıly geografıkalyq aımaqta qonys tepken emdik, shıpalyq qasıetteri alýan túrli ósimdikterdi adam balasy erte kezden - aq óz qajetine jaratyp keledi. Tipti osydan 3 myń jyl buryn keıbir shyǵys elderinde qazirgi qoldanylyp júrgen dárilik ósimdikterdiń birsypyrasy belgili bolǵan. Ertedegi grek dárigeri Gıppokrat ósimdiktiń qaı bóligi bolsa da paıdaly, olardy aýrýdy emdeý maqsatyna keńinen qoldanýǵa bolady dep eseptedi. Sondaı – aq ol óz dáýirinde qoldanylǵan eki júzden astam ósimdikke sıpattama berdi. Rım dárigeri Galen tuńǵysh ret naýqastardy ósimdiktiń qaınatyndysymen, shyrynymen, tunbasymen, untaǵymen jáne odan jasalǵan dárimen emdedi. Dárilik ósimdikterdiń mańyzy búgingi kúnde de asa joǵary, halyq medısınasy osyndaı shıpaly emdik qasıetteri bar ósimdikterdi kóptep jınap, búgingi kúnde olardyń sany edáýir azaıǵan.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Maqsaty: Oqýshylardy jazbasha baılanystyryp sóıleýge, jazbasha tilin qalyptastyrý, oqyp bergen mátinniń mazmunyn, negizgi kezeńderin qaldyrmaı jazýǵa úıretý; logıkalyq oılaý qabiletin, este saqtaý, ze...
