InfoHub Logo

ءوزىنىڭ ساۋاتسىز ەكەنىن جاسىرىپ، 17 جىل بويى شتاتتاردا ءمۇعالىم بولىپ جۇمىس ىستەگەن ادامنىڭ تاريحى.

دجون كوركوران ەس بىلگەلى ساۋات اشۋدان قينالعان. سوزدەردەگى ارىپتەردىڭ ورىندارى اۋىسىپ، داۋىستىلار مەن داۋىسسىزدار ونىڭ ميىنا ەش قونبايتىن. مەكتەپتە ول تاس سياقتى ءۇنسىز، قوزعالماي وتىراتىن، بارىنشا كورىنبەۋگە تىرىساتىن. ول كوپتىڭ ءبىرى بولمايتىنىنا سەنىمدى ەدى.

بىرەۋ كەلىپ ونى قۇشاعىنا الىپ: «قورىقپا، مەن ساعان كومەكتەسەمىن» دەمەيىنشە ونىڭ ءومىرى باسقاشا ءوربيتىن ەدى. ءبىراق وتكەن عاسىردىڭ 50ء-شى جىلدارى ەشكىم ديسلەكسيا جايلى بىلمەگەن بولاتىن. جەتى جاسار دجونني مۇعالىمدەرگە سيمۆولداردى لوگيكالىق جۇيەلىلىكپەن ورنالاستىراتىن سول جاق مي جارتىشارىندا اقاۋ بارىن تۇسىندىرە المايتىن. ەكىنشى سىنىپتا ونى ناشار وقيتىنداردىڭ قاتارىنا جاتقىزدى. ءۇشىنشى سىنىپتا وقىماعانى ءۇشىن ءمۇعالىم جازا تۇرىندە سىنىپتاستارىنا شىبىق بەرىپ، ءارقايسىنا دجوننىڭ اياعىنان ۇرۋعا رۇقسات بەرگەن. ونى ءاردايىم مۇعالىمدەر جازالاپ، سىنىپتان سىنىپقا اۋىستىراتىن.

«ەسىمدە، 8 جاسىمدا مەن قۇدايدان سۇرايتىنمىن: «ەرتەڭ، مەنىڭ وقيتىن كەزەگىم كەلگەندە، وقي الاتىنداي بولسام عوي» - دەپ. ال سىنىپتا كورىنبەۋگە تىرىساتىنمىن، الايدا ءمۇعالىم مەنى كورىپ: «دجونني، وقى» دەگەن كەزىندە مەن ۋاقىت سوزىپ تۇرىپ الاتىنمىن»، - دەيدى كوركوران.

كەيىن، ساۋاتسىزدىعىن جاسىرۋ ءۇشىن كوركوران ءتارتىپ بۇزا باستايدى. بەسىنشى سىنىپتان جەتىنشى سىنىپقا دەيىن ونى ءاردايىم مەكتەپتەن قۋىپ، ساباقتان شىعارىپ جىبەرەتىن بولعان. «مۇعالىمدەر مەندە وقۋمەن ەمەس، ەموسيونالدىق، پسيحولوگيالىق جانە مىنەز-قۇلىقتىق پروبلەمالار بار دەپ ەسەپتەدى»، - دەيدى ول.

ءتۇرلى ايلاكەرلىك جولدارمەن ول 1956 جىلى مەكتەپتى ءبىتىرىپ، اتتەستات الادى. «بىرەۋلەردىڭ جۇمىستارىن تاپسىرىپ، كەرەك ادامدارمەن سويلەسىپ وتىردىم، تۇلەكتەرمەن اڭگىمەلەستىم. تەستتەردى ۇرلاپ، دوستارىمنان مەن ءۇشىن تاپسىرما ورىنداپ بەرۋلەرىن ءوتىندىم. مەن جازىلعان نارسەنى تۇسىنبەيتىنمىن، ءبىراق مەن جۇيەنى، ادامداردى ءتۇسىندىم» - دەيدى كوركوران. كەيىنەن ول باسكەتبولدى جاقسى وينايتىنى انىقتالدى، سوندىقتان جوعارعى سىنىپتاردا ونىڭ وقي الىپ-المايتىنى ەشكىمدى قىزىقتىرعان جوق. دجون كوركوران مەكتەپتى ءبىتىرىپ، كوللەدجگە تۇسەدى. وندا ونى سپورتتىق شاكىرتاقى مەن باسكەتبول كومانداسى كۇتىپ تۇرعان ەدى.

كوللەدجدە وقۋ دجون ءۇشىن كۇندەلىكتى ايلا تابۋمەن ءوتتى. ول قاي ءمۇعالىم ەسسە جازۋعا تاپسىرما بەرەتىنىن، تەك بەلگى قوياسالۋ ءۇشىن كىمنىڭ تەست وتكىزەتىنىن انىقتايتىن. ءاردايىم داپتەرىنە لەكسيا جازىپ جۇرگەندەي سىناي تانىتاتىن، ال كەيىن ەشكىم ونىڭ جازا المايتىنىن ءبىلىپ قويماۋى ءۇشىن پاراقتاردى جىرتىپ تاستايتىن. بولمەلەس كورشىسى كىتاپ وقي المايتىنىن ءبىلىپ قويماس ءۇشىن وقۋلىقتى اشىپ قويىپ بەتىنە قاراپ وتىراتىن بولعان. كەيىن ول ۇيقىسىزدىق اۋرۋىنا شالدىعادى. ەگەر قۇداي وعان ديپلوم الۋعا كومەكتەسسە، 30 كۇن بويى تاڭعى مەسسەگە بارىپ وتىرامىن دەپ وزىنە ۋادە بەرگەن. وسىلايشا ول «اعىلشىن ءتىلىنىڭ ءمۇعالىمى» ماماندىعى بويىنشا ديپلوم الادى. مەكتەپ مۇعالىمدەرى جەتىسپەگەندىكتەن، دجون كوركوران نە وقي المايتىن، نە جازا المايتىن ءمۇعالىم بولىپ شىعادى.

كۇندەلىكتى سىنىپتاعى بىرەۋگە كىتاپتى داۋىستاپ وقۋعا، وقۋشىلاردى تۇگەندەپ شىعۋعا، تاقتاعا جازۋعا تاپسىرما بەرىپ وتىرعان. وقۋشىلارعا تەكسەرۋگە مۇمكىندىگى بار قاراپايىم تەستتەردى ۇسىنعان. بىرتىندەپ ودا كۇيزەلىس باستالعان، ۇيقىسىزدىق قالىپتى دۇنيەگە اينالعان. ول ءتۇرلى مەكتەپتەردە 17 جىل جۇمىس ىستەگەن.

«مەن جازباشا سوزدەرى جوق، اۋىزشا جانە كوزبەن كورۋگە بولاتىن ورتا قالىپتاستىردىم. ءار سىنىپتا جازاتىن جانە وقيتىن ەكى-ۇش كومەكشىم بولدى»، - دەيدى ول.

وتكەندى ەسىنە الا وتىرىپ، كوركوران بىلاي دەيدى: «ءمۇعالىم رەتىندە وقي المايتىنىمدى ويلاسام، جۇرەگىم اۋىراتىن. بۇل ۇيات تىرلىك بولاتىن، مەن ءۇشىن، ەلىم ءۇشىن، مەكتەپ ءۇشىن».

1965 جىلى دجون كەيتيليندى كەزدەستىرەدى، كەيىن وعان ۇيلەنەدى. ول قالىڭدىعىنا عانا قۇپياسىن اشىپ ايتتى. «مەن ساعان بىردەڭە ايتۋىم كەرەك، — دەيدى ول وعان توي الدىندا. — مەن وقي المايمىن». ءبىراق ول وعان سەنگەن جوق، ول ءمۇعالىم ەدى عوي. بالكىم، ول كىتاپ وقىعاندى جاقسى كورمەيتىن بولار؟ «ماحاببات كورسوقىر عانا ەمەس، تاس كەرەڭ ەكەن عوي» — دەيدى دجون. كەيتيلين جىلدار وتكەن سوڭ عانا قاتەلەسكەنىن ءتۇسىندى: دجون ءبىر جارىم جاسار قىزىنا بالالار كىتابىن وقي الماي وتىرعانىن بايقايدى. بىرگە ءومىر سۇرگەن كەزەڭدەردىڭ بارلىعىندا ايەلى دجون ءۇشىن قۇجاتتار تولتىرىپ، حاتتار جازاتىن بولعان... ول نەگە ونىڭ ساۋاتىن اشۋعا ۇمتىلمادى؟ سەبەبى دجون وعان ەشكىمنىڭ كومەكتەسە المايتىنىنا سەنىمدى بولعان.

دجون 28 جاسقا تولعاندا، قارىزعا اقشا سۇراپ، كىشىگىرىم ءۇي ساتىپ الىپ، ونى جوندەپ، جالعا بەرەتىن بولدى. ال كەيىن تاعى ءبىر ءۇيدى ساتىپ الىپ، جوندەپ، تاعى جالعا بەردى. كاسىبى العا باستى. دجون ديەۆەلوپەر بولدى. ول مەكتەپتەن شىعىپ كەتىپ، حاتشى، زاڭگەر مەن ەسەپشى جالدايدى. بىردە ول ءوزىنىڭ ميلليونەر اتانعانىن بىلەدى. تاماشا! ەگەر سەن باي بولساڭ، «وزىڭە قاراي» دەپ جازىلىپ تۇرعان ەسىكتى يتەرىپ جاتقانىڭا ەشكىم نازار اۋدارمايدى.

الايدا 1982 جىلى دجون كەدەرگىلەرگە تاپ بولادى. ۇيلەر بوس تۇردى، ينۆەستورلار اقشالارىن قايتارىپ الدى. ۇستەلدە بانكتىڭ قارىزىن جابۋ تۋرالى وتىنىشتەر مەن سوتقا شاعىمدار ءۇيىلىپ جاتتى. ول بانكيرلەردەن نەسيە وتەۋ مەرزىمىن ۇزارتۋدى سۇرادى، قۇرىلىسشىلاردى جۇمىستارىن جالعاستىرا بەرۋىن ءوتىندى جانە جۇمىس ۇستەلىنىڭ ۇستىندەگى قاعاز پيراميدالارىمەن نە ىستەسەم دەپ باسى قاتتى. كوپ ۇزاماي سوتتىڭ الدىندا تۇرىپ، «ميستەر كوركوران، ءسىز نە، وقي المايسىز با؟» — دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرۋگە ءماجبۇر بولاتىنىن بىلگەن ەدى. 1986 جىلدىڭ كۇزىندە دجون 48-گە تولدى، قارىزدارىنان قۇتىلۋ ءۇشىن ول ءوز ءۇيىن كەپىلدىككە قويىپ، قالالىق كىتاپحاناعا باردى. وندا وقۋ ۇيىرمەسى بار ەدى. ول ۇيىرمەنى جۇرگىزەتىن ايەلگە جاقىنداپ: «مەن وقي المايمىن» — دەيدى دە، جىلاپ جىبەرەدى.

65 جاستاعى ەلەانورا كونديت ونىڭ جاتتىقتىرۋشىسى بولدى. فونەتيكالىق ءادىستى پايدالانا وتىرىپ، وتە باياۋ جانە سابىرلى كۇيدە ول ونى ساۋاتتىلىققا ۇيرەتە باستايدى. ءبىر جىلدان كەيىن دجوننىڭ كاسىبى تىرىلە باستايدى، ال ول وعان دەيىن وقۋدى ءبىرشاما ۇيرەنەدى. ول قولىنا تۇسكەننىڭ ءبارىن وقيتىن بولدى: كىتاپتار، جۋرنالدار، گازەتتەر... كولىك ايداپ كەلە جاتىپ جولدا كەزىككەن بارلىق ماڭدايشاداعى جازۋلاردى وقيتىن بولدى، ءتىپتى ايەلىن دە شارشاتىپ جىبەردى. ول وقۋدان قۇددى ءبىر ءان ايتقان سياقتى ءلاززات الدى. ۇيقىسى رەتتەلدى. بىردە ول 25 جىل بۇرىن ىستەۋى كەرەك دۇنيەنى ەندى ىستەۋدىڭ ۋاقىتى كەلدى دەيدى. ول شاتىردان شاڭ باسقان قوراپتى تاۋىپ الىپ، سارعايعان حاتتاردىڭ بۋماسىن الىپ، ايەلىنىڭ قىز كەزىندە وعان جازعان حاتتارىن وقيدى.

كەلەسى قادام كوپشىلىك الدىندا مويىنداۋ بولدى. سان-ديەگودا وتكەن كونفەرەنسيادا، جۇزدەگەن بيزنەسمەننىڭ الدىندا، دجون كوركورانكاسىپتى وقي دا، جازا دا الماي جۇرگىزگەنىن مويىندادى.

قازىردە كوركوران ساۋاتتىلىق يدەياسىن جاقتاۋشى. «مەنىڭ ويىمشا امەريكاداعى ساۋاتسىزدىق — بۇل بالالاردى ەلەمەۋ مەن ولارعا قاتىگەزدىكپەن قاراۋدىڭ ءبىر فورماسى»، — دەيدى ول.

ول ساۋاتسىزدىقپەن كۇرەسۋ قالالىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى اتاندى جانە ەكى كىتاپ جازدى: «وقي المايتىن ءمۇعالىم» جانە «ساۋاتتىلىققا جول». سونىمەن قاتار، كاليفورنيا مەن كولورادو شتاتتارىندا ساۋاتسىزداردى وقىتۋمەن اينالىساتىن قور قۇردى.

---