دوپ. منەموتەحنولوگيا ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ
تاقىرىبى: دوپ
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالاردى رەزينانىڭ قاسيەتىمەن تانىستىرۋ؛ ويىنشىق اتىن دۇرىس اتاپ، سيپاتتاۋ جۇمىسىن جۇيەلەۋ؛ منەموتەحنولوگيا ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ. ۇقىپتىلىققا، تازالىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ويىنشىقتار، منەموتەحنولوگيا سىزباسى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاقپاقتار.
I ۇيىمداستىرۋشى قوزعاۋشى قىزمەت ءتۇرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار شەڭبەرگە تۇرادى
بالا، بالا بالامىز،
باقشامىزعا بارامىز،
تاتۋ - ءتاتتى تۇرامىز.
تاربيەشى: ەندى ءبىر – بىرىمىزگە سالەم بەرەيىك.
سالەمەت بە، مىنە مەن!
دوسپىن ەندى سەنىمەن!
(ءبىر – بىرلەرىنىڭ قولدارىنان ۇستايدى)
تاربيەشى: بالالار، مەنىڭ قولىمدا قانداي زاتتى كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: دوپ
II ۇيىمداستىرۋلى – ىزدەنۋشىلىك
1. «دوپپەن ويناۋ»
ماقساتى: مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ.
تاربيەشى: بۇل جاي دوپ ەمەس، سيقىرلى دوپ. بۇل سيقىرلى دوپتى الاقانىما سالىپ، اينالدىرىپ دوپ تۋرالى تاقپاق ايتايىق.
دوبىم، دوبىم، دومالاق،
قايدا كەتتىڭ دومالاپ.
قىزىل، جاسىل، سارى، كوك
وينايتىن سەنىمەن بالا كوپ.
تاربيەشى بالالارعا سەبەتتىڭ ىشىنەن كىشكەنتاي دوپتاردى الىپ تاراتادى. بالالار دوپتاردى قولدارىنا ۇستاپ، قارايدى.
تاربيەشى: بالالار، بۇل دوپ نەدەن جاسالعان؟
بالالار: رەزينادان جاسالعان.
تاربيەشى: دوپ قانداي، قاتتى ما، جۇمساق پا؟
بالالار: جۇمساق
تاربيەشى: دوپپەن ءبىز نە ىستەيمىز؟
بالالار: وينايمىز
تاربيەشى: دوپتى سوققاندا، ول سەكىرەدى. سەبەبى، ول جەلدەنگەن.
قازىرگى دوپتاردىڭ باسىم كوپشىلىگى سۋ وتكىزبەيتىن 32 پانەلدەن تۇرادى. ونىڭ 12ء-سى بەس بۇرىشتى بولسا، قالعان 20-سى التى بۇرىشتى. پانەلدەر ءوزارا قولمەن نەمەسە تىگىس ماشيناسىمەن تىگىلەدى. كەيبىر جاعايدا تەك جەلىمدەيدى. سىرتى مەن ىشكى كامەرانىڭ اراسىندا توسەم بولادى. دوپتىڭ ساپاسى ءدال وسى توسەمنىڭ قالىڭدىعىنا بايلانىستى. ول دوپتىڭ ۇشۋ باعىتىنا اسەر ەتىپ، ونىڭ ءپىشىنىن ساقتاپ تۇرادى. كامەراسىن سينتەتيكالىق بيتۋلدەن نەمەسە تابيعي لاتەكستەن جاسايدى.
دوپ كامەرادان جانە سىرتقى قابىنان تۇرادى. سىرتى تابيعي بىلعارىدان جانە 18 ءوزارا تىگىلگەن پانەلدەن قۇرالعان. 1960 جىلداردىڭ باسىندا دوپتى تولىقتاي سينتەتيكادان جاساي باستادى. تابيعي بىلعارى 1980 جىلدارعا دەيىن قولدانىپ كەلگەن، الايدا سوڭىندا دوپتى تەك سينتەتيكالىق ماتەريالدان تىگەتىن بولدى.
2. منەموتەحنولوگيا سىزباسى (ينتەراكتيۆتى تاقتا بويىنشا)
ماقساتى: سىزباعا سۇيەنىپ دوپتى سيپاتتاۋعا ۇيرەتۋ، زاتتىڭ ءتۇسىن، ءپىشىنىن، كولەمىن اجىراتا ءبىلۋ بىلىكتىلىگىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەشى: بالالارعا سىزبانى كورسەتىپ دوپتى قالاي سيپاتتاۋعا بولاتىنىن ايتادى، منەموتەحنولوگيا سىزباسىنا سۇيەنەدى.
مىناۋ نە؟ – دوپ
دوپ قانداي؟ – دومالاق
ءتۇسى قانداي؟ – قىزىل، جاسىل، سارى، كوك
دوپتىڭ كولەمى قانداي؟ – ۇلكەن (كىشكەنتاي)
3. ەكسپەريمەنتتىك جۇمىس
ماقساتى: بالالاردى ءوز ەركىمەن تاجىريبە جاساۋعا، قورىتىندىلاۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەشى: بالالار دوپتى باسقاندا، ول جۇمساق باسىلادى، سوسىن ءوز قالپىنا قايتا كەلەدى. ءقازىر ءبىز سەندەرمەن تاجىريبە جاسايمىز: دوپتى سۋعا سالايىق. قانە، قاراڭدارشى دوپ باتا ما، جوق پا؟ باتپايدى ەكەن. قالاي ويلايسىڭدار نەگە، باتپايدى؟
بالالار: ول جەڭىل، رەزينادان جاسالعان.
4. ديداكتيكالىق ويىن: «دۇرىسىن تاپ»
ماقساتى: زاتتاردى ءبىر – بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ، سالىستىرا ويلاۋىن دامىتۋ.
شارتى: ۇستەل ۇستىنە اعاشتان، پلاستماسسادان، رەزينادان جاسالعان بىرنەشە ويىنشىقتار قويۋ. بالالاردان رەزينادان جاسالعان ويىنشىقتى تاۋىپ كورسەتۋدى سۇراۋ.
تاربيەشى: بالالار، ويىنشىق تۋرالى قانداي تاقپاق بىلەمىز؟
قانە بارلىعىمىز بىرگە ايتايىق.
ويىنشىقتار قانداي، قانداي،
قىزىل، جاسىل، سارى، كوك،
ءتۇرلى – ءتۇستى تۇستەرى
كوز تارتادى وزدەرى.
III جەتەكشى – جوندەۋشى
قورىتىندى
تاربيەشى: ويىنشىقپەن نە ىستەيمىز؟
بالالار: وينايمىز.
تاربيەشى: ويىنشىقتار بىزگە رەنجىمەۋ ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟! ولاردى لاقتىرمايمىز، سىندىرمايمىز، جۋامىز. ءبىزدىڭ توپتا ويىنشىقتاردىڭ ءوز ورنى بار. ءبىز ويناپ بولعاننان كەيىن، ولاردى جيناپ ورنىنا اپارامىز. ءبىزدىڭ ويىنشىقتار تازا. ولار بىزگە رەنجىمەيدى. ساباقتا قولدانعان ويىنشىقتاردى ءوز ورنىنا اپارىپ جيناپ قويايىق.
اقتوبە وبلىسى، شالقار قالاسى،
ءى. ۇرەنگىشبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى
شاعىن ورتالىق توبىنىڭ تاربيەشىسى
وتاروۆا ورىنگۇل سانسىزباي قىزى
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالاردى رەزينانىڭ قاسيەتىمەن تانىستىرۋ؛ ويىنشىق اتىن دۇرىس اتاپ، سيپاتتاۋ جۇمىسىن جۇيەلەۋ؛ منەموتەحنولوگيا ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ. ۇقىپتىلىققا، تازالىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ويىنشىقتار، منەموتەحنولوگيا سىزباسى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاقپاقتار.
I ۇيىمداستىرۋشى قوزعاۋشى قىزمەت ءتۇرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار شەڭبەرگە تۇرادى
بالا، بالا بالامىز،
باقشامىزعا بارامىز،
تاتۋ - ءتاتتى تۇرامىز.
تاربيەشى: ەندى ءبىر – بىرىمىزگە سالەم بەرەيىك.
سالەمەت بە، مىنە مەن!
دوسپىن ەندى سەنىمەن!
(ءبىر – بىرلەرىنىڭ قولدارىنان ۇستايدى)
تاربيەشى: بالالار، مەنىڭ قولىمدا قانداي زاتتى كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: دوپ
II ۇيىمداستىرۋلى – ىزدەنۋشىلىك
1. «دوپپەن ويناۋ»
ماقساتى: مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ.
تاربيەشى: بۇل جاي دوپ ەمەس، سيقىرلى دوپ. بۇل سيقىرلى دوپتى الاقانىما سالىپ، اينالدىرىپ دوپ تۋرالى تاقپاق ايتايىق.
دوبىم، دوبىم، دومالاق،
قايدا كەتتىڭ دومالاپ.
قىزىل، جاسىل، سارى، كوك
وينايتىن سەنىمەن بالا كوپ.
تاربيەشى بالالارعا سەبەتتىڭ ىشىنەن كىشكەنتاي دوپتاردى الىپ تاراتادى. بالالار دوپتاردى قولدارىنا ۇستاپ، قارايدى.
تاربيەشى: بالالار، بۇل دوپ نەدەن جاسالعان؟
بالالار: رەزينادان جاسالعان.
تاربيەشى: دوپ قانداي، قاتتى ما، جۇمساق پا؟
بالالار: جۇمساق
تاربيەشى: دوپپەن ءبىز نە ىستەيمىز؟
بالالار: وينايمىز
تاربيەشى: دوپتى سوققاندا، ول سەكىرەدى. سەبەبى، ول جەلدەنگەن.
قازىرگى دوپتاردىڭ باسىم كوپشىلىگى سۋ وتكىزبەيتىن 32 پانەلدەن تۇرادى. ونىڭ 12ء-سى بەس بۇرىشتى بولسا، قالعان 20-سى التى بۇرىشتى. پانەلدەر ءوزارا قولمەن نەمەسە تىگىس ماشيناسىمەن تىگىلەدى. كەيبىر جاعايدا تەك جەلىمدەيدى. سىرتى مەن ىشكى كامەرانىڭ اراسىندا توسەم بولادى. دوپتىڭ ساپاسى ءدال وسى توسەمنىڭ قالىڭدىعىنا بايلانىستى. ول دوپتىڭ ۇشۋ باعىتىنا اسەر ەتىپ، ونىڭ ءپىشىنىن ساقتاپ تۇرادى. كامەراسىن سينتەتيكالىق بيتۋلدەن نەمەسە تابيعي لاتەكستەن جاسايدى.
دوپ كامەرادان جانە سىرتقى قابىنان تۇرادى. سىرتى تابيعي بىلعارىدان جانە 18 ءوزارا تىگىلگەن پانەلدەن قۇرالعان. 1960 جىلداردىڭ باسىندا دوپتى تولىقتاي سينتەتيكادان جاساي باستادى. تابيعي بىلعارى 1980 جىلدارعا دەيىن قولدانىپ كەلگەن، الايدا سوڭىندا دوپتى تەك سينتەتيكالىق ماتەريالدان تىگەتىن بولدى.
2. منەموتەحنولوگيا سىزباسى (ينتەراكتيۆتى تاقتا بويىنشا)
ماقساتى: سىزباعا سۇيەنىپ دوپتى سيپاتتاۋعا ۇيرەتۋ، زاتتىڭ ءتۇسىن، ءپىشىنىن، كولەمىن اجىراتا ءبىلۋ بىلىكتىلىگىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەشى: بالالارعا سىزبانى كورسەتىپ دوپتى قالاي سيپاتتاۋعا بولاتىنىن ايتادى، منەموتەحنولوگيا سىزباسىنا سۇيەنەدى.
مىناۋ نە؟ – دوپ
دوپ قانداي؟ – دومالاق
ءتۇسى قانداي؟ – قىزىل، جاسىل، سارى، كوك
دوپتىڭ كولەمى قانداي؟ – ۇلكەن (كىشكەنتاي)
3. ەكسپەريمەنتتىك جۇمىس
ماقساتى: بالالاردى ءوز ەركىمەن تاجىريبە جاساۋعا، قورىتىندىلاۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەشى: بالالار دوپتى باسقاندا، ول جۇمساق باسىلادى، سوسىن ءوز قالپىنا قايتا كەلەدى. ءقازىر ءبىز سەندەرمەن تاجىريبە جاسايمىز: دوپتى سۋعا سالايىق. قانە، قاراڭدارشى دوپ باتا ما، جوق پا؟ باتپايدى ەكەن. قالاي ويلايسىڭدار نەگە، باتپايدى؟
بالالار: ول جەڭىل، رەزينادان جاسالعان.
4. ديداكتيكالىق ويىن: «دۇرىسىن تاپ»
ماقساتى: زاتتاردى ءبىر – بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ، سالىستىرا ويلاۋىن دامىتۋ.
شارتى: ۇستەل ۇستىنە اعاشتان، پلاستماسسادان، رەزينادان جاسالعان بىرنەشە ويىنشىقتار قويۋ. بالالاردان رەزينادان جاسالعان ويىنشىقتى تاۋىپ كورسەتۋدى سۇراۋ.
تاربيەشى: بالالار، ويىنشىق تۋرالى قانداي تاقپاق بىلەمىز؟
قانە بارلىعىمىز بىرگە ايتايىق.
ويىنشىقتار قانداي، قانداي،
قىزىل، جاسىل، سارى، كوك،
ءتۇرلى – ءتۇستى تۇستەرى
كوز تارتادى وزدەرى.
III جەتەكشى – جوندەۋشى
قورىتىندى
تاربيەشى: ويىنشىقپەن نە ىستەيمىز؟
بالالار: وينايمىز.
تاربيەشى: ويىنشىقتار بىزگە رەنجىمەۋ ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟! ولاردى لاقتىرمايمىز، سىندىرمايمىز، جۋامىز. ءبىزدىڭ توپتا ويىنشىقتاردىڭ ءوز ورنى بار. ءبىز ويناپ بولعاننان كەيىن، ولاردى جيناپ ورنىنا اپارامىز. ءبىزدىڭ ويىنشىقتار تازا. ولار بىزگە رەنجىمەيدى. ساباقتا قولدانعان ويىنشىقتاردى ءوز ورنىنا اپارىپ جيناپ قويايىق.
اقتوبە وبلىسى، شالقار قالاسى،
ءى. ۇرەنگىشبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى
شاعىن ورتالىق توبىنىڭ تاربيەشىسى
وتاروۆا ورىنگۇل سانسىزباي قىزى
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
جاڭا جىل مەرەكەسىنە وراي بەزەندىرىلگەن زالعا مۋزىكا ىرعاعىمەن ءساندى كيىنگەن بالالار زالعا كىرەدى.
