كير (ءىى كير)
ۇلى كير نەمەسە ءىى كير احمەنيدتەر اۋلەتى تۇسىندا پارسى يمپەرياسىنىڭ نەگىزىن قالاعان. ب.ز.د. 559-530 جىلدار ارالىعىندا بيلىك ەتكەن.
كيردىڭ بيلىگى تۇسىندا يمپەريا بارىنشا كەڭەيىپ، ول وڭتۇستىك-باتىس ازيانىڭ ۇلكەن بولىگى مەن ورتالىق ازيانى باعىندىردى.
ول ءوزىنىڭ قۇزىرىنداعى ۇلتتارعا ءوز دىندەرىن ۇستانۋعا، ءتىپتى قۇدايلارىنا ارناپ عيباداتحانا تۇرعىزۋلارىنا دا رۇقسات بەردى.
كير يراننىڭ "ميديان" جانە "پەرس" اتتى تايپالارىنىڭ باسىن قوسىپ، پارسى ەلىنىڭ نەگىزىن قالادى. ميدياندى جەڭگەن سوڭ ول ءوزىنىڭ جاڭا پاتشالىعىنا ميدياندار مەن پارسى اقسۇيەكتەرىنەن جاساقتالعان ۇكىمەت قۇردى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك كير تىك مىنەزدى، حالىقتى سەندىرە الاتىن ۇلى كوسەم، ءمارت جانە وزگەلەرگە تىلەۋلەس ادام بولعان ەكەن
كەيىن كير درانگياندى، اروحوسيانى، مارگيان مەن باكتريانى جاۋلاپ الدى. ءامۋداريانى كەسىپ ءوتىپ دجاكارتاعا جەتتى.
كيردىڭ مازارى يراننىڭ پاساگراد دەگەن جەرىندە ورنالاسقان
ول جەردە كير ورتا ازيا تايپالارىنان قورعانۋ ءۇشىن بەكىنىس سالدىرعان بولاتىن. كير ۆاۆيلوندى دا جاۋلاپ الدى. دەگەنمەن، كوبىنە ول ءوزىن جاۋلاپ الۋشى ەمەس، ازات ەتۋشى جانە تاقتىڭ زاڭدى مۇراگەرى رەتىندە كورسەتە ءبىلدى.
كير ادامزاتقا بەلگىلى، ادام قۇقىنا قاتىستى العاشقى حارتيانى جاريا ەتتى. ول "ۆاۆيلون پاتشاسى"، "بۇكىل الەم پاتشاسى" دەگەن اتاقتارعا يە بولدى. ول يرانداعى پاسارگاد دەگەن جەردە جاڭا استانانىڭ نەگىزىن قالادى.
You Might Also Like
-
جار استىنان جاۋ شىعىپ، تايپالى ەل تاۋسىلىپ، از ءۇي قالعان كۇيزەلىس جانعا باتقان كەز ەكەن. وسىنداي ءبىر كەزەڭدە،ارناسى كەڭ وزەندە، كىسىنەۋىك تايى بار، ماڭىراۋىق ەشكىسى بار ءبىر ءۇيلى جان بولىپتى. سونىڭ...
-
گەرمانيانىڭ ماگدەبۋرگ قالاسىنداعى سۋ كوپىرىنىڭ ۇزىندىعى 918 مەتر جانە تەرەڭدىگى 4،25 مەتر. كوپىردىڭ ەنى 34 مەتر. بۇل كوپىردى سالۋعا 500 ملن ەۋرو، 24 000 توننا قۇرىش جانە 68 000 كۋب. مەتر بەتون جۇمس...
