مەن ەلىمنىڭ ەرتەڭىمىن
«مەن ەلىمنىڭ ەرتەڭىمىن» ترەنينگى
سىنىبى: 4
ماقساتى: لوگيكالىق تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
بىلىمدىلىك: وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ پسيحيكاسىنىڭ دامۋ زاڭدىلىقتارى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: كوممۋنيكاتيۆتىك قابىلەتتەرىن دامىتۋ، پسيحيكالىق پروسەستەر تۋرالى تۇسىنىكتەر (قيال، اقىل، ويلاۋ، ەس، زەيىن، سانا ) بەرۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ. يكەمدىلىك پەن شەبەرلىككە دامىتۋ.
تاربيەلىك: بالالاردىڭ مورالدىق، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
ەرەجە:
1. بالالارعا پايدالى نارسەلەردى بەرۋ؛
2. دوستارىمەن جاقسى قارىم - قاتىناستا بولۋ؛
3. بالالاردى وزدەرىن ەركىن ۇستاۋعا ۇيرەتۋ؛
4. ءوز ويلارىن اشىق ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
5. بەلسەندىلىك تانىتۋ.
6. كوڭىلدى بولۋ.
1. تانىسۋ جاتتىعۋ: اركىم ءوز ەسىمدەرىنىڭ الدىنا سىن ەسىم قويىپ
ايتادى. ءحوببيىڭىزدى ايتۋ.
2. «كوڭىل – كۇي سۋرەتى» اتتى جاتتىعۋ
قىزىل گۇل – كەرەمەت، سارى گۇل – جارقىن
بالالار! سىزدەر كوكتەمنىڭ جايما شۋاق كۇنىندە جايقالىپ وسكەن جاۋقازىن سياقتىسىڭدار. ەندەشە وسى گۇلدىڭ ساباعىنا ءارقايسىلارىڭنىڭ اتتارىڭدى جانە جاپىراققا ءوز كوڭىل – كۇيلەرىڭدى جازىپ، مىنا جەرگە قۇمىراعا سالامىز.
تالداۋ: بالالار كوڭىل – كۇيلەرىڭ قانداي؟
سەندەردە تولقۋ، ۇيالۋ، قورقۋ سەزىمدەرى بولدى ما؟
جارايسىڭدار، ەندەشە ارى قاراي جالعاستىرامىز.
3. «دارىندىلىق» ميني لەكسيا
دارىندىلىق دەگەنىمىز شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ، جەتىلدىرۋ، شىڭداي ءتۇسۋ. ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ، سويلەۋ، قيالداۋ، بەينەلەۋ، دارىندىلىق، شىعارماشىلىق قابىلەت.
مىسالى: بالالار «التى جاسار الپامىس» كينوسىن بىرگە ەلەستەتىپ كورەيىكشى.
كىشكەنتاي الپامىس پەن قاليحان ءبىر اۋىلدىڭ بالالارى، ەكەۋى دوس. جاسى جەتىگە كەلگەن قاليحان جاڭا وقۋ جىلى باستالعاندا مەكتەپكە بارادى، ال التى جاستاعى الپامىس قالىپ قويادى. دوسىنىڭ وقيتىنىنا قاتتى قىزىققان ونىڭ بار ارمانى مەكتەپكە بارۋ.
مەكتەپ تەرەزەسىنىڭ الدىنا كەلىپ، ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتىن باقىلاپ، ءوتىپ جاتقان ساباقتى تۇسىنۋگە تىرىسادى. ال دوسى قاليحاننىڭ ساباققا اسا قۇلشىنىسى بولمايدى. ءبىراق، ول دوسىنىڭ العىرلىعىن العا تارتىپ، ونىڭ مەكتەپكە بارۋىنا كومەكتەسەدى. ەكى دوستىڭ تىلەگى قابىل بولىپ، التى جاسار الپامىس 1 - سىنىپقا قابىلدانادى
1977 جىلى ريگا قالاسىندا وتكەن بۇكىلوداقتىق كينوفەستيۆالدە «التى جاسار الپامىس» ءفيلمى باس جۇلدەنى جەڭىپ الدى.
بالالار وسى جەردە ءبىر اڭىز ەسىمە ءتۇسىپ تۇرعانى، سونى تىڭدايىق.
بىردە جاس جىگىت پەن بويجەتكەن وزدەرى دارىندى بولۋى ءۇشىن ءتۇرلى قاسيەت ساتاتىن بازارعا بارىپ وزدەرىنە كەرەك قاسيەتىن العىسى كەلەدى. ءبىراق ول جەردە ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ، سويلەۋ، قيالداۋ، بەينەلەۋ، شىعارماشىلىق سياقتى قاسيەتتەردى كورىپ، قايسىسىن الارىن بىلمەي دال بولادى. و كەزدە ءبىر قاريا كەلىپ جىگىت پەن بويجەتكەنگە « سەندەر دارىندى بولام دەسەڭدەر، ءبىر عانا قابىلەتتى تاڭداپ الىڭدار، ءبىراق جوعارىدا ايتىلعان قاسيەتتەردىڭ ءبارى سول قابىلەتتەن تابىلاتىن بولسىن» دەيدى. بويجەتكەن مەن جىگىت قاريانىڭ اقىلىمەن شىعارماشىلىق قابىلەتتى الادى. شىعارماشىلىق قابىلەتتىڭ ىشىندە ەستە ساقتاۋ دا، ويلاۋ دا، سويلەۋ دە، بەينەلەۋ دە، قيالداۋ دا، ەلەستەتۋ دە بولادى ەكەن. شىعارماشىلىق قابىلەتتىڭ ارقاسىندا جاس جىگىت پەن بويجەتكەن دارىندى جاس ۇرپاق بولادى.
تالداۋ: اڭىز وتە قىزىق پا؟ الپامىستىڭ دوسى نەگە وقي المايدى؟ وقي المايتىن بالا بولۋ مۇمكىن بە؟
4. بايتەرەككە ساياحات.
دارىندى بالا بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋ قاجەت؟
ءار بالاعا پاراقتار تاراتىلادى، سول پاراققا ءار بالا ءوزىنىڭ وڭ قولىنىڭ سۋرەتىن سالىپ، الاقانىنا جاۋاپتار جازادى. (ەڭبەكتەنۋ، ەرىنبەۋ، اقىلدى، تەرەڭ ويلاۋ، مۇقيات تىڭداۋ، ماقسات قويۋ، كوپ وقۋ، ەلەستەتۋ، بەينەلەۋ) ءبىر بىرلەپ سوزدەردى وقىپ، بۇكتەپ بايتەرەككە سالادى.
5. سەرگىتۋ. « سۋرەتشى»
وقۋشىلار ءبىرىنىڭ ارتىنا ءبىرى تۇرىپ، ارقالارىنا ساۋساقپەن سۋرەتتەر سالادى. ءارقايسىسى وزدەرى سۋرەت سالا وتىرىپ، ارتىنداعى ادامنىڭ قانداي سۋرەت سالىپ جاتقانىن ءبىلىپ، ايتۋلارى كەرەك.
سۇراق: سۋرەت سالعاندا قانداي سەزىمدە بولدىڭىز؟
قانداي سۋرەت سالىپ جاتقانىن بىردەن بايقاي الدىڭىز با؟
6. « جىلدام بولساڭ، تاۋىپ كور»
نۇسقاۋ: نەبارى 1 مينۋت قانا كورىپ، قانداي سۋرەت قاي جەردە تۇرعانىن پاراققا سالۋ كەرەك. ( كۇن،، گۇل، بالا، قىز، قويان، كىتاپ، مىسىق)
تالداۋ: بالالار ەستە ساقتاۋ قيىن بولدى ما؟ كىمگە قيىن بولدى؟
7. پوەزيا مينۋتتارى: تىرەك ءسوز.
تاۋەلسىزدىك، قۋانىش، جاينا، كۇن، حالىق.
تالداۋ: ولەڭ شىعارۋ قيىن بولدى ما؟ ولەڭ شىعاراردا قانداي سەزىمدە بولدىڭدار؟
ەگەر اقىن بولساڭدار ولەڭدەردى قانداي تاقىرىپقا ارنايتىن ەدىڭدەر؟
8. رەلاكساسيا: «گۇلدەر». (اۋەن ويناپ تۇرادى )
جايلاپ تۇرامىز. 2 - 3 رەت دەمىمىزدى شىعارامىز. تەرەڭ تىنىس الامىز. بالالار ءبىز ءبارىمىز ەندى ءوسىپ كەلە جاتقان گۇلدەرمىز. ءبىراق جاي گۇل ەمەس ءاربىرىڭ شىعارماشىلىققا، دارىندىلىققا، تالانتتىلىققا تۇلا بويى تۇنىپ تۇرعان گۇلمىز دەپ ەلەستەتىڭىزدەر. بەتىمىزگە سامال جەل لەبى ەسەدى. كەنەتتەن باياۋ جەل سوعادى، گۇلدەر جەلمەن جان - جاققا شايقالادى.(قولدارىن جان - جاققا شايقايدى).
ءبىر مەزگىلدە اسپانعا بۇلت ءتونىپ، جاڭبىر جاۋا باستايدى. گۇلدەر توڭىپ، ءبۇرىسىپ، جابىلادى.(قولدارىن تىزە ۇستىنە قويىپ ءبۇرىسىپ وتىرادى). ءبىر ۋاقىتتا كۇننىڭ كوزى كۇلىمدەپ، جايناپ شىعادى، سول ۋاقىتتا گۇلدەر دە قۇلپىرىپ، جايناپ اشىلا باستايدى. گۇلدىڭ ءتۇرى، ءتۇسى، اتى. كۇن شىقتى؟ گۇلدەر جايلاپ اشىلىپ ءوسىپ كەلەدى. (قولدارىن سوزادى). « مەن باقىتتى بولامىن» دەيدى.
تالداۋ: ءسىز ەلەستەتكەن گۇل قانداي؟ اتى قالاي اتالادى؟ ول گۇل بىرەۋ مە؟
9. جارايسىڭ! جاتتىعۋى.
بالالار شەڭبەر بويىنا تۇرىپ، وڭ جاعىنا قاراپ، سەنىڭ قانداي جەتىستىگىڭ بار دەيدى. ول بالا جەتىستىگىن ايتادى. جارايسىڭ... دەپ قولىنان جوعارى كوتەرەدى. ەكىنشى بالا... ارى قاراي جالعاستىرا بەرەدى.
10. يمپۋلس وتكىزۋ.
بالالار شەڭبەردە تۇرىپ ءبىر - ءبىرىنىڭ قولىن كوتەرىپ، الاقاندارىن ءتۇيىستىرىپ حورمەن مىنا ءسوزدى قايتالايدى.(3 رەت)
نۇسقاۋ: ءبىز ءبىر - بىرىمىزبەن قارىم - قاتىناستا بولعانىمىزعا قۋانىشتىمىز. ورتا بىزگە ىڭعايلى.
قورىتىندى.
سىنىبى: 4
ماقساتى: لوگيكالىق تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
بىلىمدىلىك: وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ پسيحيكاسىنىڭ دامۋ زاڭدىلىقتارى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: كوممۋنيكاتيۆتىك قابىلەتتەرىن دامىتۋ، پسيحيكالىق پروسەستەر تۋرالى تۇسىنىكتەر (قيال، اقىل، ويلاۋ، ەس، زەيىن، سانا ) بەرۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ. يكەمدىلىك پەن شەبەرلىككە دامىتۋ.
تاربيەلىك: بالالاردىڭ مورالدىق، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
ەرەجە:
1. بالالارعا پايدالى نارسەلەردى بەرۋ؛
2. دوستارىمەن جاقسى قارىم - قاتىناستا بولۋ؛
3. بالالاردى وزدەرىن ەركىن ۇستاۋعا ۇيرەتۋ؛
4. ءوز ويلارىن اشىق ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
5. بەلسەندىلىك تانىتۋ.
6. كوڭىلدى بولۋ.
1. تانىسۋ جاتتىعۋ: اركىم ءوز ەسىمدەرىنىڭ الدىنا سىن ەسىم قويىپ
ايتادى. ءحوببيىڭىزدى ايتۋ.
2. «كوڭىل – كۇي سۋرەتى» اتتى جاتتىعۋ
قىزىل گۇل – كەرەمەت، سارى گۇل – جارقىن
بالالار! سىزدەر كوكتەمنىڭ جايما شۋاق كۇنىندە جايقالىپ وسكەن جاۋقازىن سياقتىسىڭدار. ەندەشە وسى گۇلدىڭ ساباعىنا ءارقايسىلارىڭنىڭ اتتارىڭدى جانە جاپىراققا ءوز كوڭىل – كۇيلەرىڭدى جازىپ، مىنا جەرگە قۇمىراعا سالامىز.
تالداۋ: بالالار كوڭىل – كۇيلەرىڭ قانداي؟
سەندەردە تولقۋ، ۇيالۋ، قورقۋ سەزىمدەرى بولدى ما؟
جارايسىڭدار، ەندەشە ارى قاراي جالعاستىرامىز.
3. «دارىندىلىق» ميني لەكسيا
دارىندىلىق دەگەنىمىز شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ، جەتىلدىرۋ، شىڭداي ءتۇسۋ. ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ، سويلەۋ، قيالداۋ، بەينەلەۋ، دارىندىلىق، شىعارماشىلىق قابىلەت.
مىسالى: بالالار «التى جاسار الپامىس» كينوسىن بىرگە ەلەستەتىپ كورەيىكشى.
كىشكەنتاي الپامىس پەن قاليحان ءبىر اۋىلدىڭ بالالارى، ەكەۋى دوس. جاسى جەتىگە كەلگەن قاليحان جاڭا وقۋ جىلى باستالعاندا مەكتەپكە بارادى، ال التى جاستاعى الپامىس قالىپ قويادى. دوسىنىڭ وقيتىنىنا قاتتى قىزىققان ونىڭ بار ارمانى مەكتەپكە بارۋ.
مەكتەپ تەرەزەسىنىڭ الدىنا كەلىپ، ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتىن باقىلاپ، ءوتىپ جاتقان ساباقتى تۇسىنۋگە تىرىسادى. ال دوسى قاليحاننىڭ ساباققا اسا قۇلشىنىسى بولمايدى. ءبىراق، ول دوسىنىڭ العىرلىعىن العا تارتىپ، ونىڭ مەكتەپكە بارۋىنا كومەكتەسەدى. ەكى دوستىڭ تىلەگى قابىل بولىپ، التى جاسار الپامىس 1 - سىنىپقا قابىلدانادى
1977 جىلى ريگا قالاسىندا وتكەن بۇكىلوداقتىق كينوفەستيۆالدە «التى جاسار الپامىس» ءفيلمى باس جۇلدەنى جەڭىپ الدى.
بالالار وسى جەردە ءبىر اڭىز ەسىمە ءتۇسىپ تۇرعانى، سونى تىڭدايىق.
بىردە جاس جىگىت پەن بويجەتكەن وزدەرى دارىندى بولۋى ءۇشىن ءتۇرلى قاسيەت ساتاتىن بازارعا بارىپ وزدەرىنە كەرەك قاسيەتىن العىسى كەلەدى. ءبىراق ول جەردە ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ، سويلەۋ، قيالداۋ، بەينەلەۋ، شىعارماشىلىق سياقتى قاسيەتتەردى كورىپ، قايسىسىن الارىن بىلمەي دال بولادى. و كەزدە ءبىر قاريا كەلىپ جىگىت پەن بويجەتكەنگە « سەندەر دارىندى بولام دەسەڭدەر، ءبىر عانا قابىلەتتى تاڭداپ الىڭدار، ءبىراق جوعارىدا ايتىلعان قاسيەتتەردىڭ ءبارى سول قابىلەتتەن تابىلاتىن بولسىن» دەيدى. بويجەتكەن مەن جىگىت قاريانىڭ اقىلىمەن شىعارماشىلىق قابىلەتتى الادى. شىعارماشىلىق قابىلەتتىڭ ىشىندە ەستە ساقتاۋ دا، ويلاۋ دا، سويلەۋ دە، بەينەلەۋ دە، قيالداۋ دا، ەلەستەتۋ دە بولادى ەكەن. شىعارماشىلىق قابىلەتتىڭ ارقاسىندا جاس جىگىت پەن بويجەتكەن دارىندى جاس ۇرپاق بولادى.
تالداۋ: اڭىز وتە قىزىق پا؟ الپامىستىڭ دوسى نەگە وقي المايدى؟ وقي المايتىن بالا بولۋ مۇمكىن بە؟
4. بايتەرەككە ساياحات.
دارىندى بالا بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋ قاجەت؟
ءار بالاعا پاراقتار تاراتىلادى، سول پاراققا ءار بالا ءوزىنىڭ وڭ قولىنىڭ سۋرەتىن سالىپ، الاقانىنا جاۋاپتار جازادى. (ەڭبەكتەنۋ، ەرىنبەۋ، اقىلدى، تەرەڭ ويلاۋ، مۇقيات تىڭداۋ، ماقسات قويۋ، كوپ وقۋ، ەلەستەتۋ، بەينەلەۋ) ءبىر بىرلەپ سوزدەردى وقىپ، بۇكتەپ بايتەرەككە سالادى.
5. سەرگىتۋ. « سۋرەتشى»
وقۋشىلار ءبىرىنىڭ ارتىنا ءبىرى تۇرىپ، ارقالارىنا ساۋساقپەن سۋرەتتەر سالادى. ءارقايسىسى وزدەرى سۋرەت سالا وتىرىپ، ارتىنداعى ادامنىڭ قانداي سۋرەت سالىپ جاتقانىن ءبىلىپ، ايتۋلارى كەرەك.
سۇراق: سۋرەت سالعاندا قانداي سەزىمدە بولدىڭىز؟
قانداي سۋرەت سالىپ جاتقانىن بىردەن بايقاي الدىڭىز با؟
6. « جىلدام بولساڭ، تاۋىپ كور»
نۇسقاۋ: نەبارى 1 مينۋت قانا كورىپ، قانداي سۋرەت قاي جەردە تۇرعانىن پاراققا سالۋ كەرەك. ( كۇن،، گۇل، بالا، قىز، قويان، كىتاپ، مىسىق)
تالداۋ: بالالار ەستە ساقتاۋ قيىن بولدى ما؟ كىمگە قيىن بولدى؟
7. پوەزيا مينۋتتارى: تىرەك ءسوز.
تاۋەلسىزدىك، قۋانىش، جاينا، كۇن، حالىق.
تالداۋ: ولەڭ شىعارۋ قيىن بولدى ما؟ ولەڭ شىعاراردا قانداي سەزىمدە بولدىڭدار؟
ەگەر اقىن بولساڭدار ولەڭدەردى قانداي تاقىرىپقا ارنايتىن ەدىڭدەر؟
8. رەلاكساسيا: «گۇلدەر». (اۋەن ويناپ تۇرادى )
جايلاپ تۇرامىز. 2 - 3 رەت دەمىمىزدى شىعارامىز. تەرەڭ تىنىس الامىز. بالالار ءبىز ءبارىمىز ەندى ءوسىپ كەلە جاتقان گۇلدەرمىز. ءبىراق جاي گۇل ەمەس ءاربىرىڭ شىعارماشىلىققا، دارىندىلىققا، تالانتتىلىققا تۇلا بويى تۇنىپ تۇرعان گۇلمىز دەپ ەلەستەتىڭىزدەر. بەتىمىزگە سامال جەل لەبى ەسەدى. كەنەتتەن باياۋ جەل سوعادى، گۇلدەر جەلمەن جان - جاققا شايقالادى.(قولدارىن جان - جاققا شايقايدى).
ءبىر مەزگىلدە اسپانعا بۇلت ءتونىپ، جاڭبىر جاۋا باستايدى. گۇلدەر توڭىپ، ءبۇرىسىپ، جابىلادى.(قولدارىن تىزە ۇستىنە قويىپ ءبۇرىسىپ وتىرادى). ءبىر ۋاقىتتا كۇننىڭ كوزى كۇلىمدەپ، جايناپ شىعادى، سول ۋاقىتتا گۇلدەر دە قۇلپىرىپ، جايناپ اشىلا باستايدى. گۇلدىڭ ءتۇرى، ءتۇسى، اتى. كۇن شىقتى؟ گۇلدەر جايلاپ اشىلىپ ءوسىپ كەلەدى. (قولدارىن سوزادى). « مەن باقىتتى بولامىن» دەيدى.
تالداۋ: ءسىز ەلەستەتكەن گۇل قانداي؟ اتى قالاي اتالادى؟ ول گۇل بىرەۋ مە؟
9. جارايسىڭ! جاتتىعۋى.
بالالار شەڭبەر بويىنا تۇرىپ، وڭ جاعىنا قاراپ، سەنىڭ قانداي جەتىستىگىڭ بار دەيدى. ول بالا جەتىستىگىن ايتادى. جارايسىڭ... دەپ قولىنان جوعارى كوتەرەدى. ەكىنشى بالا... ارى قاراي جالعاستىرا بەرەدى.
10. يمپۋلس وتكىزۋ.
بالالار شەڭبەردە تۇرىپ ءبىر - ءبىرىنىڭ قولىن كوتەرىپ، الاقاندارىن ءتۇيىستىرىپ حورمەن مىنا ءسوزدى قايتالايدى.(3 رەت)
نۇسقاۋ: ءبىز ءبىر - بىرىمىزبەن قارىم - قاتىناستا بولعانىمىزعا قۋانىشتىمىز. ورتا بىزگە ىڭعايلى.
قورىتىندى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى:«ارال تەڭىزىنىڭ ەكولوگيالىق احۋالى»
