ناتيۋرمورت جانرىنىڭ شىعارماشىلىق كومپوزيسياسى
اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانى، قۇلسارى قالاسى،
قۇلسارى بالالار ونەر مەكتەبى
كەسكىندەمە ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ەلتەزەروۆا نۇرگۇل ءقادىر قىزى
ءپانى: كەسكىندەمە.
سىنىبى: 3 «ا» سىنىپ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋدا ستيلدەۋ امالىنا كومپوزيسيا زاڭدىلىقتارىن قولدانۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ قيالداۋىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى ىزدەنۋگە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: نارسەگە قاراپ سۋرەت سالۋ.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر، كىتاپتار، مۋلتيمەديالىق تاقتا، پروەكتور.
قۇرال - جابدىقتار: قاعازا3، گۋاش، اكۆارەل، ماركەر، قارىنداش، وشىرگىش، پاليترا، بالاۋىز شام، مايلى قارىنداشتار، ۇتىك.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى – 2مينۋت؛
2. وتكەن ساباقتاردى قايتالاۋ - 8مينۋت؛
3. تاجىريبەلىك كەزەڭ – 20مينۋت؛
4. ساباقتى بەكىتۋ – 10مينۋت؛
5. باعالاۋ، قورىتىندى – 5 مينۋت.
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
2. وتكەن ساباقتاردى قايتالاۋ سۇراقتارى:
1. ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي؟
«ناتيۋرمورت جانرىنىڭ شىعارماشىلىق كومپوزيسياسى».
2. بەرىلگەن تاپسىرما قانداي؟
ءتۇسى مەن فورماسى ءارتۇرلى نارسەدەن قۇرالعان تاقىرىپتىق ناتيۋرمورتتىڭ ەتيۋدى.
3. ال ماقسات قانداي، ادەتتەگى تاپسىرمالاردان ەرەكشەلىگى بارما؟
ماقساتىمىز ناتيۋرمورتتى ستيلدەۋ ادىسىمەن نەمەسە باسقا دا ادىستەرمەن ءتۇرلى تەحنيكادا بەينەلەۋىمىز كەرەك.
4. ستيلدەۋ دەگەنىمىز نە ءوزى؟
ستيلدەۋ – شىعارماشىلىقتا نارسەنى اسىرەڭكىلەپ بەينەلەۋ، ونىڭ ءپىشىنىن، ءتۇرىن، ءتۇسىن وزگەرتۋ، ءبىراق سول نارسەنىڭ تۇپكى بولمىسىن ساقتاپ قالۋ كەرەك.
5. ستيل ءسوزىنىڭ ماعىناسى قانداي، باسقا تاعى قانداي سالالاردا كەزدەسەدى؟
ستيل ءسوزىنىڭ عىلىمدا كوپتەگەن تۇسىنىگى بار. لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «جازۋ جەلىسى» دەگەن ماعىنا بەرەدى. ونەردىڭ بارلىق سالاسىنان كەزدەستىرۋگە بولادى. مىسالى، مۋزىكا، بي، كينو، تەاتردا دا، بەينەلەۋ ونەرىنىڭ بارلىق تۇرلەرىندە ستيلدەۋ ءادىسى بار.
3. تاجىريبەلىك كەزەڭ.
وقۋشىلار وتكەن ساباقتاردا باستاعان جۇمىستارىن اياقتايدى. ءار وقۋشى ءارتۇرلى ستيلدە، ءارتۇرلى تەحنيكا ورىندايدى. مىسالى، ەنكاۋستيكا، پۋانتيليزم، كۋبيزم، ابستراكسيزم، دەكور جانە ت. ب. ءار وقۋشى ءوزى بەينەلەپ جاتقان ءادىس جايىندا قىسقاشا تۇسىنىك بەرەدى.
4. ساباقتى بەكىتۋ.
ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن وقۋشىلارمەن «سۋپەر لوتو» ويىنىن وينايمىز.
ويىننىڭ شارتى: ءار وقۋشىعا لوتەرەيا بيلەتتەرى تاراتىلادى. الدىمەن سىيلىق قويىلادى دا، قورجىننان لوتەرەيا ءنومىرى سۋىرىلىپ، سۇراق قويىلادى. ەگەر وقۋشى جاۋاپ بەرسە، سىيلىقتى ۇتادى، ال جاۋاپ بەرمەسە سىيلىق كەلەسى تيراجعا قالادى.
«سۋپەر لوتو» سۇراقتارى:
1. دەكور ءسوزىنىڭ ماعىناسى قانداي؟
دەكور – لاتىنشا "ساندەۋ" دەگەن ماعىنا بەرەدى.
2. ستيليزاسيا دەگەنىمىز نە؟
ستيليزاسيا - نارسەنى اسىرەڭكىلەپ بەينەلەۋ، ونىڭ ءپىشىنىن، ءتۇرىن، ءتۇسىن وزگەرتۋ، ءبىراق سول نارسەنىڭ تۇپكى بولمىسىن ساقتاپ قالۋ.
3. پۋانتيليزم دەگەنىمىز نە؟
پۋانتيليزم – پۋانت دەگەن فرانسۋز تىلىنەن اۋدارعاندا "نۇكتەمەن جازامىن" دەگەن ماعىنا بەرەدى. العاش فران. سۋرەتشىسى جورج سەرا (1859 - 1891) وسى ادىسپەن بەينەلەگەن.
4. كۋبيزم دەگەنىمىز نە؟
كۋبيزم – كۋب فر."ءتورتبۇرىش" دەگەن ماعىنا بەرەدى، ياعني گەومەتريالىق پىشىندەرگە ۇقساتىپ بەينەلەۋ. العاش كۋبيست سۋرەتشى يسپاندىق پابلو پيكاسسو (1881 - 1973).
5. ابستراكسيونيزم دەگەنىمىز نە؟
ابستراكسيونيزم – لات."كەسەمىن، جويامىن" دەگەن ماعىنا بەرەدى، شىنايى بەينەلەۋدەن باس تارتىپ، تەك گەومەتريالىق پىشىندەر، ورنەك، ءتۇس، داق، رەڭ ارقىلى بەينەلەۋ ءادىسى. العاش ابستراكسيونيست ۆاسيليي كاندينسكيي (1866 - 1944).
6. قازاق حالقىمىزدا ستيلدەۋ ءادىسى قاشان دامىعان؟
حالقىمىز ستيلدەۋ ءادىسىن وتە ەرتە زاماننان قولدانادى، وعان دالەل ءبىزدىڭ ويۋ ورنەگىمىز. وسىمدىك، جانۋار تەكتەس، گەومەتريالىق، كوسموگونيالىق ويۋ ورنەكتەر وسى ستيلدەۋ ءادىسى ارقىلى بەينەلەنگەن.
7. رەاليزم دەگەنىمىز نە؟
رەاليزم دەگەنىمىز – لاتىنشا "شىنايى" دەگەن ماعىنا بەرەدى. ءومىردى، قورشاعان ورتانى بۇكپەسىز شىنايى بەينەلەۋ. مىسالعا حالقىمىزدىڭ ۇلى سۋرەتشىسى ءابىلحان قاستەيەۆتى (1904 - 1973) ايتۋعا بولادى.
سۋپەرويىن: ەنكاۋستيكا دەگەنىمىز نە؟
ەنكاۋستيكا - گرەكشە "كۇيدىرۋ، ەرىتۋ" دەگەن ماعىنا بەرەدى. العاش ەنكاۋست - سۋرەتشىلەر ەجەلگى ەگيپەتتىكتەر.
5. باعالاۋ، قورىتىندى.
وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارى تىزبەكتەلە قويىلىپ شاعىن كورمە جاسايمىز. ءار وقۋشى ءوز پىكىرىن بەرەدى. سونىمەن قاتار جالپى ساباققا اتسالىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرى ەسكەرىلىپ باعالانادى.
بۇگىنگى ساباقتى قورىتا كەلىپ، ستيلدەۋ ادىسىنە بايلانىستى حالقىمىزدىڭ مىنا ءبىر ماقالى سايكەس كەلەمە دەپ تۇرمىن،
«قازانشىنىڭ ەركى بار،
قايدان قۇلاق شىعارسا»، دەگەنمەن ومىردەگى ءوز بولمىسىمىزدى، ءار نارسەنىڭ بولمىسىن، شىنايىلىقتى ۇمىتپايىق دەگىم كەلەدى.
قۇلسارى بالالار ونەر مەكتەبى
كەسكىندەمە ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ەلتەزەروۆا نۇرگۇل ءقادىر قىزى
ءپانى: كەسكىندەمە.
سىنىبى: 3 «ا» سىنىپ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋدا ستيلدەۋ امالىنا كومپوزيسيا زاڭدىلىقتارىن قولدانۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ قيالداۋىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى ىزدەنۋگە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: نارسەگە قاراپ سۋرەت سالۋ.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر، كىتاپتار، مۋلتيمەديالىق تاقتا، پروەكتور.
قۇرال - جابدىقتار: قاعازا3، گۋاش، اكۆارەل، ماركەر، قارىنداش، وشىرگىش، پاليترا، بالاۋىز شام، مايلى قارىنداشتار، ۇتىك.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى – 2مينۋت؛
2. وتكەن ساباقتاردى قايتالاۋ - 8مينۋت؛
3. تاجىريبەلىك كەزەڭ – 20مينۋت؛
4. ساباقتى بەكىتۋ – 10مينۋت؛
5. باعالاۋ، قورىتىندى – 5 مينۋت.
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
2. وتكەن ساباقتاردى قايتالاۋ سۇراقتارى:
1. ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي؟
«ناتيۋرمورت جانرىنىڭ شىعارماشىلىق كومپوزيسياسى».
2. بەرىلگەن تاپسىرما قانداي؟
ءتۇسى مەن فورماسى ءارتۇرلى نارسەدەن قۇرالعان تاقىرىپتىق ناتيۋرمورتتىڭ ەتيۋدى.
3. ال ماقسات قانداي، ادەتتەگى تاپسىرمالاردان ەرەكشەلىگى بارما؟
ماقساتىمىز ناتيۋرمورتتى ستيلدەۋ ادىسىمەن نەمەسە باسقا دا ادىستەرمەن ءتۇرلى تەحنيكادا بەينەلەۋىمىز كەرەك.
4. ستيلدەۋ دەگەنىمىز نە ءوزى؟
ستيلدەۋ – شىعارماشىلىقتا نارسەنى اسىرەڭكىلەپ بەينەلەۋ، ونىڭ ءپىشىنىن، ءتۇرىن، ءتۇسىن وزگەرتۋ، ءبىراق سول نارسەنىڭ تۇپكى بولمىسىن ساقتاپ قالۋ كەرەك.
5. ستيل ءسوزىنىڭ ماعىناسى قانداي، باسقا تاعى قانداي سالالاردا كەزدەسەدى؟
ستيل ءسوزىنىڭ عىلىمدا كوپتەگەن تۇسىنىگى بار. لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «جازۋ جەلىسى» دەگەن ماعىنا بەرەدى. ونەردىڭ بارلىق سالاسىنان كەزدەستىرۋگە بولادى. مىسالى، مۋزىكا، بي، كينو، تەاتردا دا، بەينەلەۋ ونەرىنىڭ بارلىق تۇرلەرىندە ستيلدەۋ ءادىسى بار.
3. تاجىريبەلىك كەزەڭ.
وقۋشىلار وتكەن ساباقتاردا باستاعان جۇمىستارىن اياقتايدى. ءار وقۋشى ءارتۇرلى ستيلدە، ءارتۇرلى تەحنيكا ورىندايدى. مىسالى، ەنكاۋستيكا، پۋانتيليزم، كۋبيزم، ابستراكسيزم، دەكور جانە ت. ب. ءار وقۋشى ءوزى بەينەلەپ جاتقان ءادىس جايىندا قىسقاشا تۇسىنىك بەرەدى.
4. ساباقتى بەكىتۋ.
ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن وقۋشىلارمەن «سۋپەر لوتو» ويىنىن وينايمىز.
ويىننىڭ شارتى: ءار وقۋشىعا لوتەرەيا بيلەتتەرى تاراتىلادى. الدىمەن سىيلىق قويىلادى دا، قورجىننان لوتەرەيا ءنومىرى سۋىرىلىپ، سۇراق قويىلادى. ەگەر وقۋشى جاۋاپ بەرسە، سىيلىقتى ۇتادى، ال جاۋاپ بەرمەسە سىيلىق كەلەسى تيراجعا قالادى.
«سۋپەر لوتو» سۇراقتارى:
1. دەكور ءسوزىنىڭ ماعىناسى قانداي؟
دەكور – لاتىنشا "ساندەۋ" دەگەن ماعىنا بەرەدى.
2. ستيليزاسيا دەگەنىمىز نە؟
ستيليزاسيا - نارسەنى اسىرەڭكىلەپ بەينەلەۋ، ونىڭ ءپىشىنىن، ءتۇرىن، ءتۇسىن وزگەرتۋ، ءبىراق سول نارسەنىڭ تۇپكى بولمىسىن ساقتاپ قالۋ.
3. پۋانتيليزم دەگەنىمىز نە؟
پۋانتيليزم – پۋانت دەگەن فرانسۋز تىلىنەن اۋدارعاندا "نۇكتەمەن جازامىن" دەگەن ماعىنا بەرەدى. العاش فران. سۋرەتشىسى جورج سەرا (1859 - 1891) وسى ادىسپەن بەينەلەگەن.
4. كۋبيزم دەگەنىمىز نە؟
كۋبيزم – كۋب فر."ءتورتبۇرىش" دەگەن ماعىنا بەرەدى، ياعني گەومەتريالىق پىشىندەرگە ۇقساتىپ بەينەلەۋ. العاش كۋبيست سۋرەتشى يسپاندىق پابلو پيكاسسو (1881 - 1973).
5. ابستراكسيونيزم دەگەنىمىز نە؟
ابستراكسيونيزم – لات."كەسەمىن، جويامىن" دەگەن ماعىنا بەرەدى، شىنايى بەينەلەۋدەن باس تارتىپ، تەك گەومەتريالىق پىشىندەر، ورنەك، ءتۇس، داق، رەڭ ارقىلى بەينەلەۋ ءادىسى. العاش ابستراكسيونيست ۆاسيليي كاندينسكيي (1866 - 1944).
6. قازاق حالقىمىزدا ستيلدەۋ ءادىسى قاشان دامىعان؟
حالقىمىز ستيلدەۋ ءادىسىن وتە ەرتە زاماننان قولدانادى، وعان دالەل ءبىزدىڭ ويۋ ورنەگىمىز. وسىمدىك، جانۋار تەكتەس، گەومەتريالىق، كوسموگونيالىق ويۋ ورنەكتەر وسى ستيلدەۋ ءادىسى ارقىلى بەينەلەنگەن.
7. رەاليزم دەگەنىمىز نە؟
رەاليزم دەگەنىمىز – لاتىنشا "شىنايى" دەگەن ماعىنا بەرەدى. ءومىردى، قورشاعان ورتانى بۇكپەسىز شىنايى بەينەلەۋ. مىسالعا حالقىمىزدىڭ ۇلى سۋرەتشىسى ءابىلحان قاستەيەۆتى (1904 - 1973) ايتۋعا بولادى.
سۋپەرويىن: ەنكاۋستيكا دەگەنىمىز نە؟
ەنكاۋستيكا - گرەكشە "كۇيدىرۋ، ەرىتۋ" دەگەن ماعىنا بەرەدى. العاش ەنكاۋست - سۋرەتشىلەر ەجەلگى ەگيپەتتىكتەر.
5. باعالاۋ، قورىتىندى.
وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارى تىزبەكتەلە قويىلىپ شاعىن كورمە جاسايمىز. ءار وقۋشى ءوز پىكىرىن بەرەدى. سونىمەن قاتار جالپى ساباققا اتسالىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرى ەسكەرىلىپ باعالانادى.
بۇگىنگى ساباقتى قورىتا كەلىپ، ستيلدەۋ ادىسىنە بايلانىستى حالقىمىزدىڭ مىنا ءبىر ماقالى سايكەس كەلەمە دەپ تۇرمىن،
«قازانشىنىڭ ەركى بار،
قايدان قۇلاق شىعارسا»، دەگەنمەن ومىردەگى ءوز بولمىسىمىزدى، ءار نارسەنىڭ بولمىسىن، شىنايىلىقتى ۇمىتپايىق دەگىم كەلەدى.
You Might Also Like
-
تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتى: 1. وقۋشىلاردىڭ ساۋات اشۋ ءپانىن وقۋ بارىسىندا العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ.
