راسيونال ساندارعا امالدار قولدانۋ
تاقىرىبى: راسيونال ساندارعا امالدار قولدانۋ (پرەزەنتاسياسىمەن)
بىلىمدىلىك ماقساتى: راسيونال سانداردى قوسۋ، ازايتۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ تاقىرىپتارى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن سارالاۋ، اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن، لوگيكالىق، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: جىلدامدىققا، ۇقىپتىلىققا، وقۋعا ىنتاسىن تاربيەلەۋ
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، كارتاشالار، دەڭگەيلىك ەسەپتەر توپشالارى، تەست تاپسىرمالارى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋشىلىق كەزەڭ
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
ب) ساباق ماقساتىمەن، جوسپارىمەن تانىستىرۋ.
ءىى. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ەرتەدە ءبىر پاتشالىقتا «راسيونال سان» اتتى پاتشا ءومىر ءسۇرىپتى، ول پاتشانىڭ «وڭ سان» جانە «تەرىس سان» اتتى ەكى ۇلى بولىپتى. ۇلدارىنىڭ اقىلى كوركىنە ساي بولسا دا، وزدەرىنىڭ پاتشالىقتا الاتىن ورنى مەن ماڭىزدىلىعى جونىندەگى داۋلارى بىتپەپتى. ەكى ۇلىنىڭ داۋىنان شارشاعان پاتشا ولاردى شاقىرىپ:
- ەكەۋىڭە ءۇش ۇلكەن سىناق بەرەمىن، قايسىڭ سودان سۇرىنبەي وتسەڭ، پاتشالىقتىڭ مۇراگەرى اتانىپ، بار بايلىقتى يەلەنەسىڭدەر دەپتى. «وڭ سان» مەن «تەرىس سان» نوكەرلەرىن جيناپ سايىسقا كىرىسىپ تە كەتەدى.
مەن سىزدەرگە باعالاۋ پاراعىن تاراتامىن، بۇگىنگى ەرتەگىلەر الەمىنە ساياحاتىمىزدى وسى پاراق ارقىلى باعالايتىن بولامىز.
1). «شەشەندىك ونەر»
وقۋشىلارعا كارتاشالار تاراتىلادى. ونىڭ جارتىسىندا ەرەجەلەردىڭ باسى، قالعان جارتىسىندا سوڭى جازىلعان. وقۋشىلار سايكەس ەرەجەلەردى قۇرىپ، اۋىزشا ايتۋ كەرەك.
№1
ەكى تەرىس ساندى قوسۋ ءۇشىن:
الدىنا مينۋس تاڭباسىن قويىپ، قوسىلعىشتاردىڭ مودۋلدەرىن قوسۋ كەرەك.
№2
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى، مودۋلدەرى تەڭ ەمەس ەكى ساندى قوسۋ ءۇشىن:
الدىنا ءمودۋلى ۇلكەن قوسىلعىشتىڭ تاڭباسىن قويىپ، ۇلكەن مودۋلدەن كىشى ءمودۋلدى ازايتۋ كەرەك.
№3
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى ەكى ساندى كوبەيتۋ ءۇشىن:
كوبەيتىندىنىڭ الدىنا «-» تاڭباسىن قويىپ، سانداردىڭ مودۋلدەرىن كوبەيتۋ كەرەك.
2) «ونەر»
«گرافيكالىق ديكتانت»
وقۋشىلارعا 10 تاپسىرما بەرىلەدى. ەگەر تاپسىرمانىڭ جاۋابى دۇرىس بولسا كەسىندى، قاتە بولسا بۇرىش سالۋ كەرەك. تاپسىرما ورىندالعاننان كەيىن تاقتاداعى سۋرەت بويىنشا سۋرەتتەرى تەكسەرىلەدى. نەشە سۋرەت دۇرىس بولسا، سونشا ۇپاي قويىلادى.
1. - 13+29=- 16 --------------- 6. - 5 - 8 - 15 - 12=- 40
2. - =- 1 ------------------------- 7. 18*(- 3)=- 54
3. 3 - 5، 8=- 2، 8 --------------- 8. *(- 2)=- 1
4. 2 -(- 9)=- 7 ------------------ 9. (- 2) 3=- 8
5. 0 - 19=19 -------------------- 10. - 7:( - 14) =0، 2
دۇرىس جاۋاپتار سانىنا قاراي ۇپاي قويىلادى.
ءىىى. «كۇش سىناسۋ»
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار:
ءى دەڭگەي:
1) ەسەپتە:
ا) - +(- )
ب) 7+(- 7)
ۆ) 9، 3+(- 10)
گ) - 45 -(- 20)
د) - 5 *(- )
ە) - 7، 2: (- 9)
ءىى دەڭگەي:
2) ەسەپتەمەي سالىستىر:
ا) - 5، 9+3، 6 جانە 5، 9+(- 3، 6) ءا) 4، 5+(- 1، 6) جانە 1، 6+(- 4، 5) ب) - 7+(- 3، 2) جانە 3، 2+(- 7)
3) ورنەكتىڭ ءمانىن تاپ:
ا) (6 - 15):(7 - 2، 5)
ءا) (- 0، 25)*(- 7)*(- 4)
ءىىى - دەڭگەي:
4) ورنەكتى ىقشامدا: ا) ا+(- ۆ)- 2ا
ب) - ا+(- ۆ)+2ا - ۆ
1دەڭگەيدىڭ ءار ەسەبىنە 1 ۇپايدان، 2 دەڭگەيدىڭ ءار ەسەبىنە 2 ۇپايدان، 3 دەڭگەيدىڭ ءار ەسەبىنە 3 ۇپايدان قويىلادى.
ءىۋ. تەست جۇمىسى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: راسيونال سانداردى قوسۋ، ازايتۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ تاقىرىپتارى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن سارالاۋ، اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن، لوگيكالىق، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: جىلدامدىققا، ۇقىپتىلىققا، وقۋعا ىنتاسىن تاربيەلەۋ
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، كارتاشالار، دەڭگەيلىك ەسەپتەر توپشالارى، تەست تاپسىرمالارى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋشىلىق كەزەڭ
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
ب) ساباق ماقساتىمەن، جوسپارىمەن تانىستىرۋ.
ءىى. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ەرتەدە ءبىر پاتشالىقتا «راسيونال سان» اتتى پاتشا ءومىر ءسۇرىپتى، ول پاتشانىڭ «وڭ سان» جانە «تەرىس سان» اتتى ەكى ۇلى بولىپتى. ۇلدارىنىڭ اقىلى كوركىنە ساي بولسا دا، وزدەرىنىڭ پاتشالىقتا الاتىن ورنى مەن ماڭىزدىلىعى جونىندەگى داۋلارى بىتپەپتى. ەكى ۇلىنىڭ داۋىنان شارشاعان پاتشا ولاردى شاقىرىپ:
- ەكەۋىڭە ءۇش ۇلكەن سىناق بەرەمىن، قايسىڭ سودان سۇرىنبەي وتسەڭ، پاتشالىقتىڭ مۇراگەرى اتانىپ، بار بايلىقتى يەلەنەسىڭدەر دەپتى. «وڭ سان» مەن «تەرىس سان» نوكەرلەرىن جيناپ سايىسقا كىرىسىپ تە كەتەدى.
مەن سىزدەرگە باعالاۋ پاراعىن تاراتامىن، بۇگىنگى ەرتەگىلەر الەمىنە ساياحاتىمىزدى وسى پاراق ارقىلى باعالايتىن بولامىز.
1). «شەشەندىك ونەر»
وقۋشىلارعا كارتاشالار تاراتىلادى. ونىڭ جارتىسىندا ەرەجەلەردىڭ باسى، قالعان جارتىسىندا سوڭى جازىلعان. وقۋشىلار سايكەس ەرەجەلەردى قۇرىپ، اۋىزشا ايتۋ كەرەك.
№1
ەكى تەرىس ساندى قوسۋ ءۇشىن:
الدىنا مينۋس تاڭباسىن قويىپ، قوسىلعىشتاردىڭ مودۋلدەرىن قوسۋ كەرەك.
№2
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى، مودۋلدەرى تەڭ ەمەس ەكى ساندى قوسۋ ءۇشىن:
الدىنا ءمودۋلى ۇلكەن قوسىلعىشتىڭ تاڭباسىن قويىپ، ۇلكەن مودۋلدەن كىشى ءمودۋلدى ازايتۋ كەرەك.
№3
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى ەكى ساندى كوبەيتۋ ءۇشىن:
كوبەيتىندىنىڭ الدىنا «-» تاڭباسىن قويىپ، سانداردىڭ مودۋلدەرىن كوبەيتۋ كەرەك.
2) «ونەر»
«گرافيكالىق ديكتانت»
وقۋشىلارعا 10 تاپسىرما بەرىلەدى. ەگەر تاپسىرمانىڭ جاۋابى دۇرىس بولسا كەسىندى، قاتە بولسا بۇرىش سالۋ كەرەك. تاپسىرما ورىندالعاننان كەيىن تاقتاداعى سۋرەت بويىنشا سۋرەتتەرى تەكسەرىلەدى. نەشە سۋرەت دۇرىس بولسا، سونشا ۇپاي قويىلادى.
1. - 13+29=- 16 --------------- 6. - 5 - 8 - 15 - 12=- 40
2. - =- 1 ------------------------- 7. 18*(- 3)=- 54
3. 3 - 5، 8=- 2، 8 --------------- 8. *(- 2)=- 1
4. 2 -(- 9)=- 7 ------------------ 9. (- 2) 3=- 8
5. 0 - 19=19 -------------------- 10. - 7:( - 14) =0، 2
دۇرىس جاۋاپتار سانىنا قاراي ۇپاي قويىلادى.
ءىىى. «كۇش سىناسۋ»
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار:
ءى دەڭگەي:
1) ەسەپتە:
ا) - +(- )
ب) 7+(- 7)
ۆ) 9، 3+(- 10)
گ) - 45 -(- 20)
د) - 5 *(- )
ە) - 7، 2: (- 9)
ءىى دەڭگەي:
2) ەسەپتەمەي سالىستىر:
ا) - 5، 9+3، 6 جانە 5، 9+(- 3، 6) ءا) 4، 5+(- 1، 6) جانە 1، 6+(- 4، 5) ب) - 7+(- 3، 2) جانە 3، 2+(- 7)
3) ورنەكتىڭ ءمانىن تاپ:
ا) (6 - 15):(7 - 2، 5)
ءا) (- 0، 25)*(- 7)*(- 4)
ءىىى - دەڭگەي:
4) ورنەكتى ىقشامدا: ا) ا+(- ۆ)- 2ا
ب) - ا+(- ۆ)+2ا - ۆ
1دەڭگەيدىڭ ءار ەسەبىنە 1 ۇپايدان، 2 دەڭگەيدىڭ ءار ەسەبىنە 2 ۇپايدان، 3 دەڭگەيدىڭ ءار ەسەبىنە 3 ۇپايدان قويىلادى.
ءىۋ. تەست جۇمىسى:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
