ەلىكتەۋ سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك
ەلىكتەۋ سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ەلىكتەۋ ءسوز تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، تاقىرىپتى تۇسىندىرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ ەلىكتەۋ سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋپ، الدىڭعى تاقىرىپتارمەن بايلانىستىرا وقۋشى ءبىلىمىن بەكىتۋ.
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، دۇنيەتانىمىن كۇشەيتۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ىزدەنىمپازدىققا، ۇيىمشىلدىققا، ءوزىن - ءوزى باسقارۋعا، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن تىڭداپ، باعالاي بىلۋگە، ونەر مەن ونەر ادامدارىنا ەلىكتەۋگە تابيعات اسەمدىگىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ارالاس
ءتيپى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەسۋ، بەينەلەۋ، كەستەمەن جۇمىس.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، كۇن، گۇل، قۇلىن، قارلىعاش بەينەلەرى، رەبۋس، پلاكاتتار، جانۋار بەينەلەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ، ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) امانداسۋ، تۇگەندەۋ
ءا) سىنىپ تازالىعىنا ءمان بەرۋ
ب) وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيىنە نازار اۋدارۋ
ءىى جاڭا ساباق
«كوكتەم» تۋرالى ەسسە. وقۋشىلارعا وقىتۋ. وقۋشىلار ءبىز «كوكتەم» جونىندە ءوز ەسسەمىزدە ايتىپ وتتىك. ەندى سول كوكتەمنىڭ اسەم بەينەسىن قۇرايمىز. تىلەك ايتۋ. مىنەكي بالالار ىستىق لەبىزدەن اسەم تابيعات قۇرالدى مەن دە بۇگىن ەسىمدەرىڭدى اتاماي كوكتەم قۇبىلىسىنا، اسەمدىگىنە تەڭەپ ايتامىن.
وقۋشىلار مىنا رەبۋستى شەشەيىك
جاۋابى: «ەلىكتەۋ ءسوز»
ال ەندى وقۋشىلار «ەلىكتەۋ» دەگەن ۇعىمدى قالاي تۇسىنەمىز؟ ارينە جارايسىڭدار. ماسەلەن، اباي قۇنانبايەۆقا ەلىكتەپ ول كىسىنىڭ بويىنداعى ىزگى قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرگەن ازاماتتارىمىز بيىكتەن كورىنۋدە. ءبىز تابيعات ءۇنىن ەستىدىك پە؟ ال ەندى وقۋشىلار تاقتاداعى تابيعات بەينەسىنە قاراپ سويلەم قۇرايىقشى. ءوز قيالىمىزعا ەركىندىك بەرسەك كەرەمەت ويلار تۋدىرادى. ماسەلەن، كوكتەم مەزگىلىندە كۇن جارق - جۇرق ەتەدى.
ەندى ءوزىمىز «ەلىكتەۋ ءسوز»دەگەنگە ەرەجە شىعارىپ كورەيىك.(وقۋشىلار ويى تىڭدالادى)
اينالاداعى ءارتۇرلى قۇبىلىستاردىڭ دىبىستارىنا، قۇبىلىستارىنا قيمىل - ارەكەتتەرىنە ەلىكتەۋدەن تۋعان نەمەسە قيمىل ارەكەتتى بەينەلەپ تۇراتىن سوزدەر ەلىكتەۋ سوزدەر دەپ اتالادى.
قۇرامىنا قاراي: دارا، كۇردەلى
ماعىناسىنا قاراي: ەلىكتەۋىش، بەينەلەۋىش
تۇلعاسىنا قاراي: نەگىزگى، تۋىندى
جاتتىعۋ جۇمىستارى:
322 - جاتتىعۋ. ەلىكتەۋ سوزدەردى تاۋىپ، قۇرامىنا قاراي ەكى توپقا ءبولىپ جازىڭدار. قۇمدى جەردە بولىپ كورگەندەرىڭ اسەردى تولىقتىرىڭدار، نە باسقا تابيعات قۇبىلىستارىن بەينەلەڭدەر.
دارا: گۇرىل، سۇلق، سىڭعىرلاپ، سىبدىرلاپ
كۇردەلى: تىم - تىرىس، ازان - قازان، استاڭ-كەستەڭ، جالت - جۇلت
سەرگىتۋ ءساتى
تابيعات نەتكەن كەرەمەت،
ارالار ءجۇر ز - ز - ز دەپ
توقىلداقتار توق - توق بوپ
قول سوعامىز توپ - توپ بوپ
ىشىندەگى ەلىكتەۋ سوزدەر وقىلماي وقۋشى ارەكەتى ارقىلى جاسالادى.
323 - جاتتىعۋ. ەلىكتەۋ سوزدەردى تاۋىپ، تۇرلەرىن انىقتاڭدار.
325 - جاتتىعۋ. كەستەنى تولتىرىپ، سۋرەتتەلگەن وقيعاعا بايلانىستى ەلىكتەۋ سوزدەردى قالاي قابىلداعاندارىڭ جونىندە وزىندىك تۇسىنىكتەرىڭدى جازىڭدار.
وينايىق تا، ويلايىق!
ءۇش قاتاردان ءۇش وقۋشى شىعىپ پلاكاتتاعى سۋرەتتەر ۇستاپ سولارعا قاراپ، ەلىكتەۋ ءسوز ارقىلى جەتكىزەدى. قالعان وقۋشىلار ونى تاۋىپ بەرۋى كەرەك.
بەرىلەتىن جانۋارلار: يت، ايۋ، قىران
ءىىى قورىتىندىلاۋ
جاڭا ساباقتا قۇرالعان گۇل بەينەسى
ءىۇ ۇيگە تاپسىرما
324 - جاتتىعۋ
ءۇ باعالاۋ
ماداقتاۋ ءادىسى بويىنشا باعالاۋ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ەلىكتەۋ ءسوز تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، تاقىرىپتى تۇسىندىرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ ەلىكتەۋ سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋپ، الدىڭعى تاقىرىپتارمەن بايلانىستىرا وقۋشى ءبىلىمىن بەكىتۋ.
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، دۇنيەتانىمىن كۇشەيتۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ىزدەنىمپازدىققا، ۇيىمشىلدىققا، ءوزىن - ءوزى باسقارۋعا، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن تىڭداپ، باعالاي بىلۋگە، ونەر مەن ونەر ادامدارىنا ەلىكتەۋگە تابيعات اسەمدىگىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ارالاس
ءتيپى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەسۋ، بەينەلەۋ، كەستەمەن جۇمىس.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، كۇن، گۇل، قۇلىن، قارلىعاش بەينەلەرى، رەبۋس، پلاكاتتار، جانۋار بەينەلەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ، ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) امانداسۋ، تۇگەندەۋ
ءا) سىنىپ تازالىعىنا ءمان بەرۋ
ب) وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيىنە نازار اۋدارۋ
ءىى جاڭا ساباق
«كوكتەم» تۋرالى ەسسە. وقۋشىلارعا وقىتۋ. وقۋشىلار ءبىز «كوكتەم» جونىندە ءوز ەسسەمىزدە ايتىپ وتتىك. ەندى سول كوكتەمنىڭ اسەم بەينەسىن قۇرايمىز. تىلەك ايتۋ. مىنەكي بالالار ىستىق لەبىزدەن اسەم تابيعات قۇرالدى مەن دە بۇگىن ەسىمدەرىڭدى اتاماي كوكتەم قۇبىلىسىنا، اسەمدىگىنە تەڭەپ ايتامىن.
وقۋشىلار مىنا رەبۋستى شەشەيىك
جاۋابى: «ەلىكتەۋ ءسوز»
ال ەندى وقۋشىلار «ەلىكتەۋ» دەگەن ۇعىمدى قالاي تۇسىنەمىز؟ ارينە جارايسىڭدار. ماسەلەن، اباي قۇنانبايەۆقا ەلىكتەپ ول كىسىنىڭ بويىنداعى ىزگى قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرگەن ازاماتتارىمىز بيىكتەن كورىنۋدە. ءبىز تابيعات ءۇنىن ەستىدىك پە؟ ال ەندى وقۋشىلار تاقتاداعى تابيعات بەينەسىنە قاراپ سويلەم قۇرايىقشى. ءوز قيالىمىزعا ەركىندىك بەرسەك كەرەمەت ويلار تۋدىرادى. ماسەلەن، كوكتەم مەزگىلىندە كۇن جارق - جۇرق ەتەدى.
ەندى ءوزىمىز «ەلىكتەۋ ءسوز»دەگەنگە ەرەجە شىعارىپ كورەيىك.(وقۋشىلار ويى تىڭدالادى)
اينالاداعى ءارتۇرلى قۇبىلىستاردىڭ دىبىستارىنا، قۇبىلىستارىنا قيمىل - ارەكەتتەرىنە ەلىكتەۋدەن تۋعان نەمەسە قيمىل ارەكەتتى بەينەلەپ تۇراتىن سوزدەر ەلىكتەۋ سوزدەر دەپ اتالادى.
قۇرامىنا قاراي: دارا، كۇردەلى
ماعىناسىنا قاراي: ەلىكتەۋىش، بەينەلەۋىش
تۇلعاسىنا قاراي: نەگىزگى، تۋىندى
جاتتىعۋ جۇمىستارى:
322 - جاتتىعۋ. ەلىكتەۋ سوزدەردى تاۋىپ، قۇرامىنا قاراي ەكى توپقا ءبولىپ جازىڭدار. قۇمدى جەردە بولىپ كورگەندەرىڭ اسەردى تولىقتىرىڭدار، نە باسقا تابيعات قۇبىلىستارىن بەينەلەڭدەر.
دارا: گۇرىل، سۇلق، سىڭعىرلاپ، سىبدىرلاپ
كۇردەلى: تىم - تىرىس، ازان - قازان، استاڭ-كەستەڭ، جالت - جۇلت
سەرگىتۋ ءساتى
تابيعات نەتكەن كەرەمەت،
ارالار ءجۇر ز - ز - ز دەپ
توقىلداقتار توق - توق بوپ
قول سوعامىز توپ - توپ بوپ
ىشىندەگى ەلىكتەۋ سوزدەر وقىلماي وقۋشى ارەكەتى ارقىلى جاسالادى.
323 - جاتتىعۋ. ەلىكتەۋ سوزدەردى تاۋىپ، تۇرلەرىن انىقتاڭدار.
325 - جاتتىعۋ. كەستەنى تولتىرىپ، سۋرەتتەلگەن وقيعاعا بايلانىستى ەلىكتەۋ سوزدەردى قالاي قابىلداعاندارىڭ جونىندە وزىندىك تۇسىنىكتەرىڭدى جازىڭدار.
وينايىق تا، ويلايىق!
ءۇش قاتاردان ءۇش وقۋشى شىعىپ پلاكاتتاعى سۋرەتتەر ۇستاپ سولارعا قاراپ، ەلىكتەۋ ءسوز ارقىلى جەتكىزەدى. قالعان وقۋشىلار ونى تاۋىپ بەرۋى كەرەك.
بەرىلەتىن جانۋارلار: يت، ايۋ، قىران
ءىىى قورىتىندىلاۋ
جاڭا ساباقتا قۇرالعان گۇل بەينەسى
ءىۇ ۇيگە تاپسىرما
324 - جاتتىعۋ
ءۇ باعالاۋ
ماداقتاۋ ءادىسى بويىنشا باعالاۋ
You Might Also Like
