InfoHub Logo

كەنەسارى، ناۋرىزباي زامانىندا شابىنشىلىق جاۋلاسۋ جاعدايىندا كەنەسارى شۇبىرتپالى اعىبايدى شاقىرىپ الىپ، قاسىنا قىرىق جىگىت ەرتىپ جاۋلاسقان ەلىنەن جىلقى اكەلۋدى تاپسىرىپ، اتتاندىرىپ جول ءجۇرىپ كەلە جاتىپ ءبىر وزەن جاعاسىنا كەلىپ تۇستەنەدى. تاماق ءپىسىرىپ وتىرعان كەزدە وزەننىڭ ارعى بەتىندە ءبىر جاقسى ات مىنگەن ادام كەتىپ بارادى. اعىباي جىگىتتەرگە: «انا ادامنىڭ استىنداعى اتىن قايسىڭ بارىپ اكەلەسىڭ؟» — دەيدى. ەر جىگىت مەن بارام دەپ شىققان ەكەن. اعىباي بارىنە دە سەنبەي ءوزىم بارام دەپ اتقا ءمىنىپ وزەننىڭ وتكەلدەۋ جەرىنەن ءوتىپ، الگى جالعىز اتتى ادامعا جەتىپ بارىپ سويىلمەن سالىپ ءوتتى. ونى شىبىن شىققانداي كورمەي، اياڭداپ جۇرە بەرەدى. اعىباي تاڭ قالىپ: «ياپىرم-اي، نە بولدى، ءبىر سالعاننان ادام قالىپ كورگەن جوق ەدى»، — دەپ ورالا بەرىپ تاعى سالىپ ءوتتى. ونى دا ەلەمەپتى. اعىبايعا وجىرايا قاراپ: «سەن ەندى ەشقايدا قاشىپ قۇتىلمايسىڭ، سەندە قاسيەت بولسا، مەندە دە قاسيەت بار، ماعان ەرىپ ءجۇر»، — دەدى. جول ۇستىندە ءبىر كيىك قاشىپ ەدى، ونى كوپ ۇزاتپاي سوعىپ الىپ، ءبىر كول جاعاسىنا كەلىپ ءتۇسىپ، سويىپ قارنىنا بارلىق ەتىن سالىپ اعىبايعا استىرىپ قازانشى ەتىپ قويدى. «ەت پىسكەننەن كەيىن جارتى ەتتەن قاق ءبولىپ ەكى بولەك جەيمىز» دەپ سەرت قويدى. اعىباي جەپ تاۋىسا الماپتى، الىبەك ءتيىستى سىباعاسىن تۇگەلدەي جەپ تاۋىستى. تاماققا تويىپ الىپ اتتانىپ ءجۇرىپ، كوپ جىلقىعا كەلىپ الىبەك ەكى شۇبار ات، ەكى قارا كۇرەڭ، ەكى سارى الا التى اتتى ۇستاتىپ، قوساقتاپ الىپ ءجۇرىپ ءبىر شۇقىردى تىگۋلى التى ۇيگە جاقىن كەلگەندە، ءبىر توپ قويدى ءبىر ايەل جايىپ ءجۇر ەكەن. قولىن كوتەرىپ سىلتەپ، قىر استىنا بارىپ اتتىڭ ءبارىن ماتاستىرىپ بولعان سوڭ، الىبەك ايتتى: «انا ايەل-جەڭگەمىز، ماعان حابارشى بولىپ قوي باعىپ تۇر. سوندىقتان مەن سول التى ۇيگە بارام»، — دەپ كويلەك شتاننان باسقا كيىمىن شەشىپ ءۇيىپ، اعىبايدىڭ نايزاسىن سۇراپ الىپ، «التى ۇيلەردىڭ ورتاسىنداعى ۇيگە بارام، بەسىنگە دەيىن كۇت، ەشبىر حابار بولماسا، مىنا كيىمدى، جەتى اتتى الىپ ەلىڭە كەتە بەر. قۇداي الدىندا سۇراۋسىز»، — دەدى. «ەگەر جولىم بولسا، ايەل قول بۇلعاپ شاقىرار، سوندا كيىمىمدى، اتتى جيناپ الىپ كەل».

اعىباي قاراپ تۇر. الىبەك ورتاداعى ۇلكەن ۇيگە كىردى، ءبىر كەزدە ۇلكەن ءۇي ەكى جاعىنا كەزەك قيسايىپ قۇلاي جازدادى. سونىڭ ارتىنان ايەل قول بۇلعاپ شاقىردى. كيىمدى الىپ، اتتاردى ەرتتەپ قوساقتاتىپ التى ۇيگە مەندە جەتتىم. الگى ۇيگە كىرسەم، ءبىر ماساحانا قۇرۋلى تۇر، ىشىندە ءبىر ادام دەم الا الماي تۇر، زورلىق-قورلىق كورگەن ايەلى ول دا دەم الا الماي جىلاپ تۇر. مەن ءتور الدىنا بارىپ وتىردىم. الدەن ۋاقىتتا ماساحانا ىشىنەن الگى جولداس كىسىم شىعا كەلدى. ەكى قولى، اۋىزى قىزىل قان، ءبىر قۇماندى الىپ جۋىنىپ، تازالانىپ كەلىپ وتىرعان سوڭ، ءجون سۇراسىپ تانىستىق. بۇل كىسى — قارت قوجاق بالاسى الىبەك باتىر ەكەن. مەن شۇبىرتپالى اعىباي ەدىم.

الىبەك اڭگىمەسى. «قارت قوجاق اكەمىزدەن ءبىر ۇل، ءبىر قىز ەدىك. سول قارىنداسىم كۇيەۋگە شىققاننان كەيىن ءبىر ۇل تۋدى. سول جيەنىم توعىز جاسقا تولعاننان كەيىن ويناپ جۇرگەن اۋىل بالالارىن ءبىر سالعاننان كەيىن جانىن قالدىرمايتىن بولدى. بۇزىق بولعان سوڭ ماعان جيەن عوي دەپ ۇرىسىپ، ۇرايىن دەسەم، وزىمە قارسى تۇرىپ مەنى ولتىرۋگە اينالدى. جيەنىم ايتتى: «سەنى ءولتىرىپ، قاتىنىڭدى الام»، — دەپ تۇرا باس سالدى. سودان شوشىنىپ قاشىپ شىققان بەتىم ەدى. ۇيگە ايەلگە يە بولىپ قالعان ەدى. جيەننەن كورگەن قورلىقتا جۇرگەنىمدە، سەن اعىباي، تۇسىمدە ايان بولعان ەدىڭ. قاسيەتىڭ سەنىڭ كەز بولعانىڭا سونداي قۋانىپ قاسىما ەرتىپ الدىم. سەنىڭ ۇرعان تاياعىڭ مەنىڭ دەنەمە ەشبىر بىلىمبەدى. ول جاعداي وزىڭە ءمالىم. سوندىقتان جاۋ بولعان جيەننەن قۇتىلىپ، ءوزىم امان قالعانىم ءۇشىن سىزگە ەكى قارا كۇرەڭ اتتى سىيلاپ بەرگەنىم. جىلى جۇزبەن، شىرايلى سوزبەن دوس بولايىق»، — دەپ جولداس بولعان اعىبايدى سىي-سياپاتپەن اتتاندىرعان ەكەن.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

ناۋرىزبايدىڭ قارىنداسى

ناۋرىزبايدىڭ جولبارىستى ءولتىرۋى

قۇرمانقۇلدىڭ ناۋرىزبايدىڭ ەرلىگىنە ريزا بولۋى

---