InfoHub Logo

Jańa turpatty muǵalim tulǵasy teorıasy men ádisnamasy

«HHİ ǵasyr ustazy qandaı bolý kerek?» degen suraq tereńnen oılanyp, tolǵanýdy qajet etedi. Óıtkeni, ustaz aldynan tálim-tárbıe alǵan búgingi balaýsa jas ul men qyz erteńgi qazaq ultynyń atynan sóz sóılep, elimizdi tanytar, eldigimizdi saqtar, aıbynymyzdy asqaqatatar, úlgi bolar azamattar bolýǵa tıis.
Sondyqtan qazirgi aqparatqa toly almaǵaıyp zamanda óz eliniń adal uly bolyp qalý, ultynyń ulylyǵyn ózgelerge tanyta bilý – kúrdeli de qıyn sharýa.
HHİ ǵasyr – qatań báseke ǵasyry. Elbasymyz halyqqa arnalǵan joldaýynda «HHİ ǵasyrda bilimin damyta almaǵan eldiń tyǵyryqqa tireleri anyq». Biz bolashaqtyń joǵary tehnologıalyq jáne ǵylymı qamtymdy óndiristeri úshin kadrlar qoryn jasaqtaýǵa tıspiz. Osy zamanǵy bilim berý júıesinsiz ári alysty barlap, keń aýqymda jańasha oılaı biletin osy zamanǵy basqarýshylarsyz biz ınovasıalyq ekonomıka qura almaımyz» degen bolatyn.
Qashan da bilimdi urpaq – bolashaǵymyzdyń kepili.Egemendi elimizdiń taǵdyry – jas urpaqtyń taǵdyry – búgingi ustazdardyń qolynda.

Qazirgi mektepke shyǵarmashylyq izdenis qabileti damyǵan, jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy jete meńgergen mamandyq sheberligi qalyptasqan muǵalim qajet. Ol bir mezgilde ári pedagog , ári psıholog jáne oqý úrdisin uıymdastyrýshy tehnolog bola bilýi tıis. Sonymen qatar, oqýshynyń shekteýsiz qabiletin damyta alatyndaı bilim berýdiń álemdik keńistigin qurýǵa qabileti bola bilýi shart. Budan muǵalimniń mamandyq sheberligi anyqtalady.

Bilim berýdi aqparattandyrý úrdisi muǵalimniń daıyndyq deńgeıi men mamandyq sapasyna úlken talap qoıady. Ol muǵalimniń ózin-ózi damýyna, ózindik bilim alýyna jáne shyǵarmashylyq túrde ózindik qyzmetterin iske asyrýǵa múmkindik beredi.Sondyqtan muǵalimderdiń jańa aqparattyq tehnologıany óz qyzmetterine erkin paıdalana bilýi úshin jáne oqytý quraly terinde paıdalaný baǵyttary boıynsha bilimderin kóterý jáne qaıta daıarlaýda aqparattyq (tehnologıany) álemde oqý – tárbıe úrdisin uıymdastyrýdyń negizgi quraldaryn, jańa ádister men formalardy kez kelgen ýaqytta taba bilýine múmkindik týǵyzdy. Mundaı jaǵdaıda pedagog mamandar ózin-ózi damytýǵa jáne ózdiginen bilim alýǵa múmkindik alady.

Búgingi tańda bilim berý joǵary tehnologıalyq deńgeıge kóterilýde. Osyǵan oraı sońǵy onjyldyqta alýan túrli pedagogıkalyq júıeler usynylyp, nátıjesinde túrli ınovasıalyq tıptegi mektepter paıda bolýda.
Pedagogıka men psıhologıa ǵylymynda «pedagogıkalyq tehnologıa», «bilim berý tehnologıasy», «oqytý tehnologıasy», «tárbıe tehnologıasy», «tulǵany damytý tehnologıasy» t.b. uǵymdar keńinen qoldanylýda.
Pedagog-ǵalym V.M.Monahov bolsa, «pedagogıkalyq tehnologıalar degenimiz – oqytý úrdisin jobalaý, uıymdastyrý men júrgizýdiń oılastyrylǵan modeli» [141bet] dep túsindiredi.

Belgili dıdakt ǵalymdarymyzdyń usynǵan anyqtamalaryn zerdeleı kele pedagogıkalyq áreketti – áleýmettik tájirıbe men mádenıetti urpaqtan, urpaqqa jetkizetin árekettiń derbes túri dep, al pedagogıkalyq tehnologıany – pedagogıkalyq maqsattarǵa jetýge kepildik beretin aldyn-ala jobalanǵan oqý-tárbıe úrdisi birizdi júzege asyratyn júıe dep túsindirgenimiz jón.

-2-
Ustazdarymyz shetel ǵalymdarynyń tehnologıasyn da, Qazaqstan ǵalymdar M.Janpeıisovanyń «Modýldik oqytý tehnologıasy», J.Qaraevtyń «Úsh ólshemdi ádistemelik júıe» pedagogıkalyq tehnologıasy baǵytynda jumys isteýde.
Júrgizetin ádisteme jumysymnyń negizgi baǵyttary, mazmuny, uıymdastyrý formasy, maqsat-mindeti oqý-tárbıe úrdisiniń deńgeıi men sapasyn kóterýdi kózdeıtindikten bul áreket barysynda oqýshylar ujymyn da nazardan tys qaldyrmaımyn. Oqýshylardyń kez-kelgen áreketi olardyń qajettilikteri men qyzyǵýshylyqtary, ortaq múdde, maqsattary bolǵanda ǵana tabysty bolmaq.

Oqýshylarymdy ǵylymı jumystarǵa baýlý , shyǵarmashylyq qabiletterin oıatý jáne ushtastyrýdy olardyń ózin-ózi basqarý arqyly juzege asyramyn.
Bilim sapasy muǵalimder qyzmetiniń sapasyna tikeleı baılanysty.Muǵalim qandaı bolsa, mektepte sondaı bolmaqshy. Iaǵnı muǵalim bilimdi bolsa, ol mekteptiń oqýshylary da bilimdi bolady. «Eń áýeli mektepke keregi - bilimdi pedagogıkadan, metodıkadan habardar, jaqsy oqyta biletin muǵalim» - degen A.Baıtursynov. [444bet]

Demek bilim sapasyn kóterýdiń negizgi tetigi ustaz , sondaı-aq onyń teorıalyq bilimi men kásibı sheberligi, shyǵarmashylyq qyzmeti deýge bolady.
Jańa ǵasyrdaǵy mekteptiń jańa turpatty muǵalimniń aldyndaǵy mindeti - egemendi elimizdiń jas urpaǵyn jan-jaqty damyta otyryp tárbıeleý.
«Elimiz 2030 jyly barysqa aınaldyratyn kúsh - mektep partasynda otyrǵan oqýshylar men 15-20 jas aralyǵyndaǵy jastar», - dep elbasymyz N.Á.Nazarbaev maqtanysh sezimmen aıtqan.

Qazaqstannyń búgini men erteńi jas urpaqtyń enshisinde. Bul muǵalimnen óz isine úlken jaýapkershilikpen qaraýdy talap etedi. Pedagogıkalyq kásiptiń qupıasy tek oqytý ǵana emes, ne úshin jáne qalaı oqytý. Bul rette muǵalimniń biliktiligi, ádiskerligi úlken rol atqarady. Al kásibı sheberliktiń joǵarǵy shegi shyǵarmashylyq eńbek, oqý-tárbıe úrdisin jańashyldyqpen, ózgerispen qura bilý, ıaǵnı ınovasıalyq qyzmetti júzege asyrý. Onyń negizgi kórinisi oqytý men tárbıeleýdiń, damytýdyń tehnologıalaryn, ádis- tásilderin endire otyryp, jumysty uıymdastyrý.