InfoHub Logo

Meniń qart atam bar edi. Men ol kisiniń jalǵyz ulymyn. Sondyqtan da men aýyryp, syrqattansam, atamnyń degbiri kete bastaıtyn. Ol kisi ystyqtan óte qorqatyn edi. Ystyq shildede aıaǵyna shulǵaý, mási kıip, onyń syrtynan baıpaqty etik kıetin. Ústinde úlken kúpi, kúpiniń syrtynda uzyn shekpeni bolatyn.

Shildeniń ystyq kúninde osy kıimderimen júrip sıyr baǵady. Sorly qamqorshy ata meniń aýyryp-syrqamaǵanyma sondaı tilektes, sondaǵy maǵan isteıtin járdemi: ystyqtan qalaı saqtaný kerek jóninde, maǵan da ózinin ystyq kúnde kıetin qalyń kıimderin kıgizetin.

Men de ystyq kúnde kúpi, basyma bórik kıip, belimdi býynyp alyp júrýge ábden úırenip aldym. Óı, óte aýyr - aq bolady. Ystyqqa samaıymnan byrshyp ter saı - saı bolyp aǵady da turady. Ábden pysynaımyn, biraq kún ótpeıtin sıaqty. Rasynda, kúnniń ystyǵynan kúpiniń ystyǵy qıyn, biraq kóńilge medeý.

Sóıtip júrip sóleket - aqpyn, esh nársege yńǵaıym joq. Jáne qorqaqpyn. Bir balamen baıqaýsyzda kerisip qalsam da, bir balaǵa baıqaýsyzda bir qattyraq sóz aıtsam da, apyr-aı, osynyń aıaǵy nege soǵar eken, ne bolyp qalar eken dep óz-ózimnen seskenip, júregim titireıtin de turatyn.

Óteýbaı ekeýmiz qurdas boldyq. Rasynda, ol meniń jaqsy joldasym edi.

Ony jaqsy kóretin edim, maǵan balalardyń bári shildeniń kúninde kúpi kıesiń dep kúlgende, ol kúlmeıtin edi, qaıta meni qorǵaıtyn.

Onyń sıraǵy tilim-tilim bolatyn, tabanynyń dúńkıip ispegen jeri, tiken kirmegen jeri bolmaıtyn. Óteýbaıdyń qol-aıaǵynyń kúsi bir eli bolatyn da, al murnyn sińbirýdiń ornyna, qorq etkizip kóıleginiń jeńimen bir sıpap qalatyn, sondyqtan da onyń jeńi qaq-qaq bop qysqy kúngi muz astaýdyń mańyndaı jyltyrap turatyn edi.

Ol ıt talastyrýdy, túnde qoradaǵy qoıdy úrkitýdi, eptep reti kelse jaqsy jeńgeılerdiń aıran, qaımaqtaryn urlaýdy da onsha jek kórmeıtin.

Sol Óteýbaı bir kúni tań sáriden qystaýdan asyq ákeleıik, meniń qoımada asyǵym bar dep meni ertip shyqty.

Kún sondaı ystyq. Aýyl men qystaýdyń arasy 15 shaqyrymdaı. Meniń ústimde qorjıǵan kúpim, basymda bórkim bar, kıimim qalyń, ekeýmiz aralamaǵan qystaýymyz joq, bir asyq ta taba almadyq. Ekeýmiz de ábden sharshadyq. Aýylǵa qaıtyp, jarym ortaǵa kelgende men júre almaı qaldym. Ańdasam, ol ótirik aıtypty.

Jolda kele jatyp men Óteýbaıǵa renjidim.

Biraq Óteýbaıǵa renjip qatty sózder aıtqanym da qursyn, tynyshym sonsha kete bastady. Tipti, rasyn aıtqanda, osynyń túbinen birdeńe shyǵyp kete me degen oılar ózimdi byj-tyj etti. Júregim dir-dir etedi. Qorqynyshtyń qushaǵyna endim.

Mine, osy sıaqty meniń sylbyr minezderim, qorqaqtyǵym, batylym barmaıtyndyq kún sanap ulǵaıa berdi.

Men beri kelgen soń oqýǵa tústim. Ájeptáýir bilim alyp, kitaphanalarmen eptep baılanys jasaı bastadym. Oqyp júrgende de dara júrý meniń basymda boldy. Degenmen kórkem ádebıet oqýdy janym súıedi.

Sóıtip kitaphanadan «Qundaqtaǵy adam» degen bir áńgimeni oqydym. Oqyp otyryp biraz keıidim. Biraq bas almaı bir ret oqyp shyǵyp, taǵy bir ret oqydym. Taǵy oqydym. Men áńgimege ań-tań boldym, meniń naǵyz minezderimdi bireý jazypty da qoıypty. Tipti meniń kúpi kıetinim sıaqty qabat-qabat palto kıedi deıdi. Ony qoıshy, meniń qorqaqtyq minezderimdi; apyraı osynyń aıaǵy nege soǵar eken dep titireıtinime deıin jazǵan. Tek meniń obrazymdy bergen de qoıǵan. Tipti meniń júregimdi, qolqamdy aralap shyqqan adam sıaqty.

Mundaı uıalmaspyn! Esimnen áli qalmaıdy. Uıalǵanymnan áńgimeniń avtoryn izdedim.

Apyraı, qandaı ınjener eken osyny jazyp júrgen dedim.

Ańdasam Anton Pavlovıch Chehovtyń áńgimesi eken. Men úshin úlken sabaq boldy. Aldyńda aına turǵanda betińe juqqan kúıe bolsa, aınadan kórip, súrtip tastamaısyń ba? Sol sıaqty bul áńgime kisiniń minez-qulqy kórinetin keýdeniń aınasy eken. Men ózimdi ózim kórip uıaldym. Sóıtip, meniń minezime til jetpesteı jańalyq paıda boldy.

---