
- 17 окт. 2025 20:36
- 35
Қытай мен Өзбекстан Қазақстанды айналып өтетін жаңа сауда бағытын іске қосты
2025 жылдың 15 қазанында Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан және Түрікменстан арасындағы жаңа халықаралық жүк тасымалдау бағыты ресми түрде іске қосылды. Бұл туралы infohub.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. Жаңа маршруттың басты ерекшелігі – Қазақстан аумағын айналып өтіп, Қытайдан Орталық Азия арқылы Еуропаға дейін жүк жеткізуге мүмкіндік беруі.
Жаңа сауда бағытының құрылымы
Кашгар қаласынан (Қытай) шыққан алғашқы жеті жүк көлігі құрамында жарықтандыру жабдықтары, механикалық бұйымдар және халық тұтынатын тауарлар бар. Олар 15 қазанда Қырғызстанмен шекараға бет алып, 21 қазанда Өзбекстанға, ал 24 қазанда Түрікменстанға жетеді деп жоспарланған. Түрікменбашы портына келген соң, жүктің бір бөлігі Каспий теңізі арқылы Әзербайжанның Баку қаласына жөнелтіледі.
Бұл бағыт бірнеше көлік түрін қамтиды:
-
Сиань мен Чэнду қалаларынан Кашгарға дейін – теміржол;
-
Кашгардан Ошқа дейін – автокөлікпен;
-
Оштан Түрікменбашыға дейін – қайтадан теміржолмен;
-
Каспий арқылы Әзербайжанға – пароммен.
Қазақстан неге тыс қалды?
Жаңа бағыттың ашылуы – Қытай мен Орталық Азия елдерінің жүк тасымалындағы әртараптандыру стратегиясының бір бөлігі. Сарапшылар бұл қадамды «Орта дәлізді» дамыту жоспарына сай келеді деп отыр. Алайда бұл жоба Қазақстан үшін жағымсыз жаңалық болуы мүмкін.
Соңғы уақытта Қазақстан арқылы өтетін жүк тасымалы көлемінің азаюы байқалады. Ulysmedia.kz дерегінше, Қытаймен шекарада 10 мыңға жуық жүк көлігі жиналып қалған. Бұл логистикалық мәселелер мен бюрократиялық кедергілерге байланысты.
Сарапшылар не дейді?
Көлік логистикасы жөніндегі сарапшы Айдос Тілеубековтың айтуынша, жаңа маршрут Қазақстанның транзиттік мәртебесіне тікелей қауіп төндіреді:
"Егер Қазақстан жүк қозғалысын жеңілдету бойынша шұғыл шаралар қабылдамаса, өңірлік саудада өз орнын жоғалтуы мүмкін. Қытай, Өзбекстан және Түрікменстан бірлесіп жаңа логистикалық шешімдер жасап жатыр, бұл өз кезегінде инвестиция мен кіріс ағынын басқа бағыттарға бұрып жібереді," – дейді ол.
Мүмкіндік пен қауіп қатар жүретін кезең
Қазақстан үшін бұл жағдай үлкен ескерту ретінде қабылдануы тиіс. Транзиттік әлеуетті сақтау үшін еліміз теміржол инфрақұрылымын жаңғырту, кедендік рәсімдерді оңайлату және халықаралық әріптестік аясын кеңейту бағытында белсенді жұмыс істеуі қажет.
Жаңа бағыттың іске қосылуы – тек логистикалық жаңалық емес, бұл Орталық Азиядағы геосаяси және экономикалық басымдықтардың өзгеріп жатқанын білдіреді. Қазақстан енді өз транзиттік рөлін сақтау үшін нақты әрі батыл қадамдарға баруы тиіс.