جاڭعاقتار جانە پايدالارى
جاڭعاق، بادام، ورمان جاڭعاعى، جەر جاڭعاق، فيستاشكا سياقتى مايلى داندەردىڭ قۇرامىنداعى مىرىش مينەرالى مەن بىرگە «باقىتتىلىق گورمونى» رەتىندە تانىمال سەروتونيننىڭ بولىنۋىنە كومەكشى بولادى. قۇرامىنداعى وزگە دە دارۋمەندەرى ارقىلى جۇيكە جۇيەسىنە بولىمدى اسەر ەتەدى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا سترەسكە قارسى كۇنىنە 2 دانا جاڭعاق نەمەسە شامامەن 10 دانا وزگە جاڭعاقتاردان جەۋ وتە پايدالى.
فۋندۋك (ورمان جاڭعاعى)
فۋندۋك ءداننىڭ قۇرامىندا ا جانە ە ءۆيتامينى بار. بۇل ادامنىڭ مي قىزمەتىن جوعارىلاتاتىن قاسيەتكە يە. شيكى كۇيىندە تۇتىنعاندا پايداسى كوپ دەپ ەسەپتەلەدى ەكەن.
قۇرامى: فۋندۋك كالوريا جاعىنان ناننان بىرنەشە ەسە جوعارى، سۇتتەن 8 ەسە جوعارى بولسا، تويىمدىلىعى جاعىنان شوكولادتان اسىپ تۇسەدى.
قۇرامىندا ماي 60%، اقۋىز 13%، ۆيتاميندەر: س، ە، ۆ1، ۆ2، ۆ6، كالسيي، فوسفور، ماگنيي، تەمىر، كوبالت، سينك، ناتريي، امين قىشقىلدارى كەزدەسەدى.
پايداسى: السىزدىك، قانت ديابەتى، گيپەرتونيا، بۇيرەكتە تاس بولعان كەزدە، تامىردىڭ كەڭەيۋى، تامىردىڭ قابىنۋى، باۋىردى زياندى قالدىقتاردان تازارتادى، كوز بەن تەرىگە اسا پايدالى (ە دارۋمەنى)، اتەروسكلەروزدىڭ الدىن الادى.
باسقا جاڭعاقتارمەن سالىستىرعاندا فۋندۋكتىڭ قۇرامىندا فولي قىشقىلى كوپ، سوندىقتان بالالى بولۋدى جوسپارلاپ جۇرگەن ادامدارعا پايداسى كوپ.
كەشيۋ
كەشيۋ يممۋنيتەتتى كوتەرىپ، ءتىس اۋرۋىن باسۋعا كومەكتەسەدى ەكەن. بۇل جاڭعاق ءتۇرى ازيا حالقىنىڭ ءسۇيىپ جەيتىن داندەرىنىڭ ءبىرى بولىپ ەسەپتەلەدى. سونىمەن قوسا تاعام تۇرلەرىنە دە پايدالانادى. قۋىرىلعان كۇيىندە تۇتىنادى.
قۇرامى: كەشيۋ اتالعان جاڭعاقتار ىشىندە مايلىسى از بولىپ ەسەپتەلەدى: ماي – 45%، اقۋىز - 17%.
ۆيتاميندەر: ا، ۆ2، ۆ1، تەمىر، سينك، فوسفور، كالسيي.
پايداسى: كەشيۋ - قانازدىق، دەپرەسسيا، زات الماسۋى بۇزىلعان جاعدايدا پايدالى. يممۋنيتەتتى كۇشەيتەدى؛ جۇرەكتىڭ قالىپتى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتەدى؛ قاندا حولەستەريندى تومەندەتەدى، وتتەگىنىڭ بۇكىل اعزاعا تارالۋىن قامتاماسىز ەتەدى (تەمىر)، جادىنى جاقسارتادى (ماگنيي)، سۇيەك قاڭقاسىن مىقتى ەتەدى (ماگنيي مەن مىس). سونىمەن قوسا ءتىس اۋىرعان كەزدە دە كومەگى بار.
ءبىر كۇندىك مولشەرى: 10 ءتۇيىر. گازدالعان سۋسىنمەن بىرگە پايدالانعاندا دەنساۋلىققا پايداسى كوبىرەك تيەدى.
فيستاشكا
فيستاشكانىڭ پايداسى وتە كوپ. اسقازان ىشەك جولدارىنىڭ قىزمەتىن جاقسارتىپ، تىنىس جولدارىنىڭ دۇرىس قىزمەت اتقارۋىنا كومەكتەسەدى.
قۇرامى: ماي – 50%، اقۋىز 20%. قۇرامىندا تەمىر كوپ سوندىقتان قانى از ادامدارعا پايدالى. سونىمەن قوسا، مىس، مارگانەس، فوسفور ميكروەلەمەنتتەر: ماگنيي، كاليي بار.
ۆيتاميندەر: ۆ، اسىرەسە ۆ6، اقۋىز، كالسيي، فوسفور جانە تەمىر، بۇلار ادام ورگانيزمىنە كەرەك ميكروەلەمەنتتەر.
پايداسى: قانازدىق جانە باۋىرى اۋىراتىن ادامدارعا دا تۇتىنۋعا بولادى. اياعى اۋىر ايەلدەرگە توكسيكوز كەزىندە ەرلەردىڭ رەپرودۋكتيۆتىك قىزمەتىن جوعارىلاتۋ ءۇشىن دە پايدالانىلادى. كوزدىڭ كورۋ قابىلەتىن ساقتاۋعا كومەكتەسەدى(قۇرامىندا زەاكسانتين مەن ليۋتەين بار)، ناشار حولەستەريندى 6% ازايتادى، جاسۋشالاردى بۇزىلۋدان قورعايدى.
فيستاشكانىڭ كالورياسى تومەن بولعانىمەن دە مينەرالدار مەن ۆيتاميندەرگە وتە باي. الايدا، كوپ جەۋگە بولمايدى! تاۋلىگىنە ۇلكەن ادامدارعا 15 ءدان جەسە جەتكىلىكتى.
بادام جاڭعاعى (ميندال)
بادام جاڭعاعى – كاليي، فوسفور، تەمىرگە باي، سوندىقتان جۇرەك اۋرۋىنا پايدالى بولىپ ەسەپتەلەدى. نەگىزىنەن كوبىنە ءتاتتى تاعام تۇرلەرىنە دايىنداعاندا پايدالانادى. ميندال قاندى تازارتاتىن قاسيەتكە يە، بۇيرەك تاسىن شىعارۋعا كومەگى بار. الايدا، مولشەرىن قاتاڭ ساقتاۋ قاجەت. ميندال يسپانيادا ەليتالىق جاڭعاق ءتۇرى دەپ ەسەپتەلەدى ەكەن.
قۇرامى: ماي – 50 %، اقۋىز – 18%
ۆيتاميندەر: ۆ، ا، ە، س ي رر
پايداسى: ءينسۋليننىڭ ءبولىنۋىن ازايتادى، سالماقتىڭ كەمۋىنە اسەر ەتەدى، جاسۋشانى بوس راديكالداردان قورعايدى.
گرەك جاڭعاعى
گرەك جاڭعاعى وسەتىن تال وتە ۇزاق جاسايتىنىنا قاراپ كاۆكازدىقتار گرەك جاڭعاعىن قاسيەتتى دەپ ەسەپتەيدى ەكەن. وندا ءتىپ ءتورت عاسىردان بەرى جاساپ كەلە جاتقان تالدار بار كورىنەدى.
گرەك جاڭعاعىن فيزيكالىق تۇرعىدان السىرەگەن ۋاقىتتا، قان ازايعاندا، جۇيكە جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارىندا، جۇرەك اۋرۋى مەن اسقازان اۋرۋلارىندا پايدالى دەپ ەسەپتەلەدى ەكەن. ەر ادامداردى بەلسىزدىكتەن قورعايتىن قاسيەتى دە بار. اۋرۋحانادان شىققان كەزدى الدەندىرۋ ءۇشىن دە پايدالى.
كۇندىك مولشەرى: 5 ءتۇيىر. كوپ جەگەن جاعدايدا ءىشقاتۋ بولۋى مۇمكىن، سوندىقتان وسىنى ەسكەرگەن ءجون.
قۇرامى: گرەك جاڭعاعىندا ماي 80%، كوپتەگەن مايلار لينول، ولەين، پالميتين ت.ب.
ۆيتاميندەر: رر، ۆ1، س، ك، ۆ2، ە ؛ تەمىر، كوبالت، مىرىش، كاليي، ماگنيي، كالسيي، يود، فوسفور.
پايداسى: كۇيزەلىس پەن ۇرەيدى جەڭۋگە كومەكتەسەدى، ۇيقىنى رەتتەيدى، باس ساقيناسىن بولدىرمايدى، جادىنى جاقسارتادى.
ەڭ باستىسى، اس ءمازىرى ۇنەمى وزگەرىپ وتىرۋ كەرەك. ءبىر كەشيۋدى جەي بەرىپ، اعزاعا زيان جاساپ الماڭىز. ءبىر جاڭعاقتى كوپ جەگەن ادام ودان شىعىپ قالۋى مۇمكىن. شىعىپ قالسا، ول جاڭعاقتىڭ پايداسى بولماي قالادى. سوندىقتان، ءار ءتۇرلىسىن جەپ وتىرۋ اعزاعا پايدالى ەكەنىن ەستەن شىعارماڭىز.