InfoHub Logo

تىرشىلىگىمىزدىڭ اينىتپاس ازىعى سانالاتىن ءسۇتتىڭ تاريحى، ادامزات تاريحى سياقتى وتە ەسكى داۋىرلەردەن باستاۋ الادى. ب.ز.د. 26-عاسىرعا ءتان بولعان بابيل مادەنيەتىندە ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرى جاسالعانى انىقتالعان. 1 ليتر ءسۇت قالىپتاسۋى ءۇشىن ءسۇت بەزدەرىنەن 500 ليتر قان ءوتۋى كەرەك. ءسۇتتىڭ قۇرامىنداعى لەيكوسيدتەردىڭ سانى ءسۇتتىڭ جاقسى نەمەسە جامان ەكەندىگىن بىلدىرەتىن نەگىزگى ولشەم. گەرمانيادا 1 ميلليليتر سۇتتە ورتاشا 235 مىڭ، انگليادا 420 مىڭ لەيكوسيد بار.  
ءسۇتتىڭ ساپاسىن انىقتايتىن ەكىنشى ولشەم، ميكروجاندىلاردىڭ مولشەرى. دەنى ساۋ سيىردان ساۋىلعان ءسۇت، ەمشەكتەن شىعار كەزدە ميكروبسىز بولسا دا قورشاعان ورتانىڭ اسەرىنەن ميكروبتارمەن ارالاسادى. كوپتەگەن ەلدەردە ءبىرىنشى ساپالى ءسۇتتىڭ ولشەمى 100 مىڭ ميكروورگانيزم بولىپ تابىلادى.   

سۇتكە تەڭدەس نارسە جوق

ءسۇت - تەڭدەسى تابىلماعان، بالالاردىڭ ءوسۋى، كۇش الۋى، ۇلكەندەردىڭ جاقسى ازىقتانۋى ءۇشىن ءسۇت اعزاعا قاجەتتى بارلىق ازىقتاردى قامتيتىن اس بولىپ تابىلادى. ءسۇتتىڭ بۇل قۇندىلىعى باسقا ەشقانداي ازىق پەن دارىدە كەزدەسپەيدى. ءسۇت - ءوسۋ مەن دامۋدىڭ نەگىزگى ىرگەتاسى. اعزانىڭ بىرنەشە ومىرلىك قىزمەتتەرىن اتقاراتىن جۇرەك، جۇيكە جانە بۇلشىق ەت جاسۋشالارى ءۇشىن قاجەتتى تاعام. ۇزاق جانە ساۋ ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ناعىز كەرەكتى اس.

سۇتتە ماي، شەكەر، پروتەين جانە ءار ءتۇرلى ۆيتامين، مينەرالدى تۇزدار، اۋرۋعا قارسى تۇراتىن بارلىق ەلەمەنتتەر كەزدەسەدى. سۇتتەن جاسالاتىن ماي، ىرىمشىك، ايران دا ەڭ قاجەتتى ازىقتار بولىپ تابىلادى. ءسۇتتى كۇنىنە ەڭ از دەگەندە جارتى ليتر تۇتىنۋ كەرەك. جارتى ليتر ءسۇت كۇندىك قاجەتتىلىگىمىز بولىپ تابىلاتىن كالسييدىڭ 75 %-ىن، فوسفوردىڭ 60%-ىن، يودتىڭ 25%-ىن، ۆ 2 جانە ۆ 12 ۆيتاميندەرىنىڭ 77 %-ىن، س ءۆيتامينىنىڭ 15 %-ىن، ا ءۆيتامينىنىڭ 23 %-ىن، د ءۆيتامينىنىڭ 16 %-ىن قامتيدى. مىسالى، ونداعى كالسيي ەتتەن 10، ناننان 5، المادان 15، سالات جاپىراعى مەن سابىزدەن 3 ەسە كوپ.

ءسۇت ءىشۋدى ادەتكە اينالدىرۋ كەرەك. باتىستا بۇعان ۇلكەن ءمان بەرىلەدى. دەنى ساۋ ۇرپاق جەتىلدىرۋ ءۇشىن ءسۇت تۇتىنۋدى ارتتىرۋ كەرەك.

 

سۇتتەن جاسالاتىن تاعامدار

---