سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 اپتا بۇرىن)
تۋعان تاريحىنا جاڭا كوزقاراس كەرەك!

حالىقتى تۋعان تاريحى عانا بىرىكتىرە الادى. بۇل مادەنيەتتىڭ، ەتنولوگيانىڭ جانە باسقا دا
سالالاردىڭ وزگەرمەيتىن فاكتورى. قاۋىمداستىقتى بىرىكتىرۋ قاجەت بولعاندا، ونى تاريح
نەگىزىندە، وتكەننىڭ نەگىزىندە بىرىكتىرۋگە بولادى. تەك وتكەن ۋاقىت بىزگە بۇگىندى تۇسىنۋگە
جانە بولاشاقتىڭ بولاشاعىن بەلگىلەۋگە نەگىز بەرەدى.

تاريحقا قازىرگى قازاق قوعامىن توپتاستىرۋدىڭ نەگىزگى قاينار كوزى رەتىندە جۇگىنۋ مۇلدەم
دۇرىس جانە اقيقات. وسى ورايدا تاريحقا قازىرگى كوزقاراستىڭ وسى جاعى تۋىندايدى. ول
ۇلكەن يدەولوگيالىق، كەيدە ءتىپتى كۇندەلىكتى داۋلاردىڭ، پىكىرتالاستاردىڭ سفەراسىنا
اينالادى، ويتكەنى وتكەنگە دەگەن كوزقاراس ءقازىر وتە وزەكتى بولا باستادى.

بۇل تەك قازاقستاندا عانا ەمەس، بۇكىل الەمدە بولىپ جاتىر. بۇل ءبىز الەمدەگى، ادامزات
قۇرىلىمىنىڭ كۇرت وزگەرۋىنىڭ قارساڭىندا نەمەسە ءقازىردىڭ وزىندە ءجۇرىپ جاتقاندىقتان
بولىپ جاتىر.
1945-1991 جج. الەم ەكى الىپ دەرجاۆا – اقش پەن كسرو باسقارعان ەكى ءىرى جۇيەدەن تۇردى.
الەمنىڭ بارلىق باسقا بولىكتەرى تارتىمدىلىق ءپوليۋسىن تاڭدادى. بۇل ءتارتىپ ەكىنشى
دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اياقتالعاننان كەيىن بەكىتىلدى.

ال حح عاسىردىڭ اياعىندا بۇل جۇيە ورنىقتى. بەلگىلى بولعانى سونشا، ءبارى ونى تانىس جانە
تۇراقتى دەپ سانادى. ءبىراق ادامزات تاريحىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى بار، ول ەشقاشان تۇپكىلىكتى
ەمەس. ادام بولمىسىنىڭ ءمانى - ءبارى وزگەرەدى جانە ەشتەڭە ماڭگىلىك ەمەس.
ءححى عاسىردىڭ باسىنا قاراي بۇل بيپوليارلىق جۇيە ىدىراي باستادى. كەڭەس وداعىنىڭ
ىدىراۋى جانە ەڭ وڭتايلى ۇلگى رەتىندەگى قوعامنىڭ كوممۋنيستىك، سوسياليستىك مودەلىنىڭ
ىدىراۋى جانە الەمنىڭ باتىستىق ليبەرالدىق-دەموكراتيالىق ۇلگىسىنىڭ سالتانات قۇرۋى.
ولاردىڭ قوعامداعى كوممۋنيستىك، سوسياليستىك قۇرىلىستىڭ بارلىق قاعيدالارىن قالاي
سىناپ، قالاي تارك ەتكەنىنە ءبارىمىز كۋا بولدىق.

ءبىزدىڭ وتكەن كەڭەستىك ءداۋىرىمىز «كەڭەستىك» دەپ اتالدى، ءبارى دە كەڭەستىك جۇيەنىڭ
جەتىستىكتەرىن، كەڭەستىك الەمدىك ءتارتىپتى سىناۋ مەن كۇرت جوققا شىعارۋ تولقىنىندا بولدى.
باتىستىڭ ليبەرالدىق ۇلگىسى عانا قالعانداي كورىندى.

امەريكاندىق فيلوسوف فرەنسيس فۋكۋياما باسقا دامىتاتىن جەرىمىز جوق، ءبىز كەمەلدىك
شىڭىنا جەتتىك جانە ءقازىر الەمنىڭ دامۋى وسى ۇلگىنى بۇكىل الەمگە تاراتۋ بولىپ تابىلادى
دەدى. بۇل ادامزاتتىڭ دامۋىن توقتاتۋى كەرەك ەدى.

ءبىراق ءبارى دە، بارلىق جەردە ەمەس، باتىستىق ليبەرالدىق دەموكراتيالىق الەمنىڭ بارلىق
قۇندىلىقتارى مەن يدەولوگيالارىن قابىلداعىسى كەلمەيدى. ال بۇگىن ءبىز وسى وتكىر
تەكەتىرەس پەن ادامزات قوعامى قۇرىلىمىنىڭ جاڭا ۇلگىسىن ىزدەۋ ارەكەتتەرىنىڭ كۋاسى بولىپ
وتىرمىز. ليبەرالدى دەموكراتيالىق مودەل ءقازىر قاتتى سىنعا ۇشىرادى.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما