Kúkirt qyshqyly óndirisiniń janasý ádisi
Orta mekteptegi jaratylystaný - matematıkalyq baǵyttaǵy hımıa kýrsynyń mańyzdy bóliminiń biri – hımıa óndiristerin oqytý. Hımıa óndiristeri týraly beriletin maǵlumattar oqýshylarǵa polıtehnıkalyq bilim berý mindetterin sheshýge járdemdesedi. Osy mindetter arqyly oqýshylar qazirgi zaman óndiristerindegi eńbekti uıymdastyrýdyń jalpy tehnıkalyq negizderimen tanysady, ǵylymı – tehnıkalyq oı - órisin damytyp, jobalar men konstrýksıa jasaı biletin bilim, bilik, daǵdymen qarýlanyp, óndiristik eńbekke úırenedi. «Azot qyshqylynyń óndirisi», «Amıak óndirisi», «Kúkirt qyshqyly óndirisiniń janasý ádisi» t. b. hımıalyq óndirister taqyryptaryn iskerlik – oıyndar uıymdastyrý arqyly oqytý jaqsy nátıje beredi. İskerlik oıyn – bul oqytýdy uıymdastyrý formasy, ol muǵalimniń basqarýymen, oqýshylardyń ózindik uıymdastyrylýshylyǵymen josparlanǵan oıyn senarıi arqyly maqsatty baǵytynyń negizinde júzege asyrylady. Bilim barý tájirıbesinde oqytýdyń oıyn formasy oqytýdyń tájirıbelik baǵyttylyǵyn maqsat tutatyn iskerlik oıyndar arqyly ıgergen bilimderin shyǵarmashylyqta qoldanady jáne bekitedi. İskerlik oıyndarynyń negizgi pedagogıkalyq máni: oqýshylardyń aqyl - oıyn damytý, oılaýdy jandandyrý, tanymdyq belsendiligin qalyptastyrý, oqytý úrdisine shyǵarmashylyq deńgeıdi engizý.
10 - synyptaǵy «Kúkirt qyshqyly óndirisiniń janasý ádisi» taqyryby óndiristik taqyryptardyń biri, osy sabaqty iskerlik – oıyn sabaǵy túrinde ótkizdim. İskerlik – oıyn sabaǵyn ótkizý 3 kezeńnen turady. 1 – kezeńi daıyndyq kezeńi: 1 apta buryn klass oqýshylaryn óz qalaýlarymen birin «zavod dırektory», birin «ekonomıs», 3 oqýshyny óndiristiń 3 satysy boıynsha «3 hımık - tehnolog», endi birin «qorshaǵan orta men eńbek qorǵaý ınjeneri» etip bólip, olardyń mindetteri men maqsattaryn belgilep, nátıjege jetý úshin daıyndalýǵa birneshe qosymsha ádebıetter usyndym.
2 – kezeńi oıyn sáti: óz kásibine daıarlyǵy, belgili bir maqsatqa jetýi, mindetti oryndaýy, buny sabaq ústinde isker – mamandar júrgizedi.
3 – kezeńi qorytyndy. Oqýshylardyń izdenimpazdyǵyn, iskerlik jáne maman ıesi retinde jaýap berý qabiletterin baǵalaý. Sabaqta kúkirt qyshqyly óndirisindegi tehnologıalyq úrdisterdiń ǵylymı negizderin tolyq ashý, oqýshylardyń iskerligin, shyǵarmashylyǵyn, oı - órisin damytý, ózindik oı qorytýǵa, maqsat qoıa bilýge jáne qorshaǵan ortany qorǵaýǵa tárbıeleý mindetteri qoıyldy.
«Kúkirt qyshqylyn óndirý», «Kúkirt qyshqylynyń qoldanylýy» syzbalarymen óndiris ornyndaǵy jumys isteý tehnologıalaryn ınteraktıvti taqta arqyly kórsetý taqyryp mazmunyn ashýǵa keń múmkindik berdi.
Sabaq barysy:
1) Maman ıeleriniń ornyn belgilep otyrǵyzý.
2) Muǵalimniń kirispe sózi: Búgingi ótiletin sabaq taqyryby «Kúkirt qyshqyly óndirisiniń janasý ádisi». Bul sabaqty kúkirt qyshqylyn óndirý úshin: qajetti shıkizat túrleri, tehnologıalyq úrdisteri men onyń tıimdi, ári optımaldy júrgizilý jaǵdaılarymen hımıalyq óndiristiń maman ıeleri túsindiredi. Endigi kezek sol maman ıelerine beriledi. Birinshi bolyp sóz alǵan Zavod dırektory:
- Kúkirt qyshqylynyń tarıhyna keler bolsaq, HİH ǵ. deıin basqa hımıalyq ónimder tárizdi, kúkirt qyshqyly da fabrıkalyq ádispen óndirilip keldi. Al, kúkirt qyshqyly erte kezden – aq belgili bolǵan edi. Kúkirt qyshqyly týraly VIII – IH ǵ. ómir súrgen arab alhımıgi Jabır Ibn Haııan óziniń traktatynda bylaı dep jazǵan edi:
10 - synyptaǵy «Kúkirt qyshqyly óndirisiniń janasý ádisi» taqyryby óndiristik taqyryptardyń biri, osy sabaqty iskerlik – oıyn sabaǵy túrinde ótkizdim. İskerlik – oıyn sabaǵyn ótkizý 3 kezeńnen turady. 1 – kezeńi daıyndyq kezeńi: 1 apta buryn klass oqýshylaryn óz qalaýlarymen birin «zavod dırektory», birin «ekonomıs», 3 oqýshyny óndiristiń 3 satysy boıynsha «3 hımık - tehnolog», endi birin «qorshaǵan orta men eńbek qorǵaý ınjeneri» etip bólip, olardyń mindetteri men maqsattaryn belgilep, nátıjege jetý úshin daıyndalýǵa birneshe qosymsha ádebıetter usyndym.
2 – kezeńi oıyn sáti: óz kásibine daıarlyǵy, belgili bir maqsatqa jetýi, mindetti oryndaýy, buny sabaq ústinde isker – mamandar júrgizedi.
3 – kezeńi qorytyndy. Oqýshylardyń izdenimpazdyǵyn, iskerlik jáne maman ıesi retinde jaýap berý qabiletterin baǵalaý. Sabaqta kúkirt qyshqyly óndirisindegi tehnologıalyq úrdisterdiń ǵylymı negizderin tolyq ashý, oqýshylardyń iskerligin, shyǵarmashylyǵyn, oı - órisin damytý, ózindik oı qorytýǵa, maqsat qoıa bilýge jáne qorshaǵan ortany qorǵaýǵa tárbıeleý mindetteri qoıyldy.
«Kúkirt qyshqylyn óndirý», «Kúkirt qyshqylynyń qoldanylýy» syzbalarymen óndiris ornyndaǵy jumys isteý tehnologıalaryn ınteraktıvti taqta arqyly kórsetý taqyryp mazmunyn ashýǵa keń múmkindik berdi.
Sabaq barysy:
1) Maman ıeleriniń ornyn belgilep otyrǵyzý.
2) Muǵalimniń kirispe sózi: Búgingi ótiletin sabaq taqyryby «Kúkirt qyshqyly óndirisiniń janasý ádisi». Bul sabaqty kúkirt qyshqylyn óndirý úshin: qajetti shıkizat túrleri, tehnologıalyq úrdisteri men onyń tıimdi, ári optımaldy júrgizilý jaǵdaılarymen hımıalyq óndiristiń maman ıeleri túsindiredi. Endigi kezek sol maman ıelerine beriledi. Birinshi bolyp sóz alǵan Zavod dırektory:
- Kúkirt qyshqylynyń tarıhyna keler bolsaq, HİH ǵ. deıin basqa hımıalyq ónimder tárizdi, kúkirt qyshqyly da fabrıkalyq ádispen óndirilip keldi. Al, kúkirt qyshqyly erte kezden – aq belgili bolǵan edi. Kúkirt qyshqyly týraly VIII – IH ǵ. ómir súrgen arab alhımıgi Jabır Ibn Haııan óziniń traktatynda bylaı dep jazǵan edi:
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: «Denelerdiń júzý sharttary. Areometrler»
