InfoHub Logo

Adılgazına Moldır Adılgazıevna
M.O.Áýezov atyndaǵy pedagogıkalyq koleji
«Bastaýysh bilim berý» mamandyǵynyń bilim alýshysy
Jetekshi: Kabımoldına Aıgýl Kaırbekovna
Pedagogıka pániniń oqytýshysy,
Kabınet meńgerýshisi

 

Vasılıı Aleksandrovıch Shýlátıkov 1917 jyly Bolshenarym aýylynda sharýa otbasynda dúnıege kelgen. Mekteptiń 7 synybyn  bitirgennen keıinSHyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy Semeı qalasynyń pedagogıkalyq ýchılıshesine tústi. (Qazirgi kezde M.O. Áýezov atynda)

Muǵalimdik mamandyqty jaqsy támámdáp, alǵashynda muǵalimdik qyzmet atqaryp, oqý isiniń meńgerýshisine deıin eren eńbeginiń arqasynda, qazirgi Jarma aýdanyna qarasty Qalbataý jerdi mekeninde V.V. Maıakovskıı atyndaǵy Georgıevka orta mektebinde dırektoryna deıin qyzmet atqardy.

Er azamat retinde 1939 jyly qyrkúıekte Qyzyl Armıa qataryna shaqyryldy. 1941 jyly 22 maýsymda kishi serjant Shýlátıkov Prıbaltıkada nemis – fashıserimen urysqa kirdi. Munan soń 163 – Romnen atqyshtar dıvızıasy quramynda Voronej, 1,2-shi Ýkraına, basqa maıdandarda urys qımyldaryna qatysty. Lychkovo stansıasyndaǵy urystar este qalarlyqtaı. Komandovanıeniń tapsyrmalaryn minsiz oryndaǵany, tapqyrlyǵy úshin V.A.Shýlátıkovqa 1943 jyly 29 qazanda KSRO Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýymynyń Jarlyǵymen Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berildi. 1944 jyly V.A.Shýlátıkovty Lenıngrad baılanysshylar áskerı akademıasyna oqýǵa jiberdi. Keıin ol akademıanyń adúnktýrasyna tústi. 1955 jyly kandıdattyq dısertasıa qorǵady. Akademıanyń baılanys kafedrasyna sabaq berdi. Búgingi ýaqytta ózi bilim alǵan kıeli ordasy 113 jyldyq tarıhy bar M.O. Áýezov atyndaǵy pedagogıkalyq kolejinde «Qosymsha bilim berý pedagogi» oqý aýdıtorıasyna Keńes Odaǵynyń Batyry, oqý ornynyń túlegi, polkovnık  Vasılıı Aleksandrovıch Shýlátıkovtyń esiminiń berildi.

Uly Otan Soǵysynyń ardageri, Shyǵys Qazaqstan oblysynyń týmasy V.A.Shýlátıkovtyń ómiri men eńbek jolyn osy oqý ornynda bilim alyp jatqan ár bilim alýshysy tanyp bilýge túrli nasıhat jumysy júrgizilýde. Oqý kabınetine esimin berý arqyly osy oqý kabınette bilim alatyn stýdentterge árbir sabaqta, tárbıe saǵattarynda uly tulǵany úlgi etý, boılaryna patrıottyq sezimdi qalyptastyrý jumystary júrgizilýde.

Soǵys – adam balasy úshin eń úreıli, eń qorqynyshty sóz. Óıtkeni, soǵys ataýly adamzatty qyryp-joıýǵa baǵyshtalǵan. Adam adam bolǵaly osylaı. Talaı ret ústemdik, baılyq úshin adam qany sýsha aqqan. Aryǵa barmaı-aq, 50 mıllıonnan astam ómirdi jalmaǵan sońǵy soǵysty alaıyq. Kimge qajet bolyp, ne maqsatty kózdep edi sol soǵys? Ádette, soǵysty ádiletsizdik, jaýyzdyq, qanisherlik bastaıdy ǵoı. Ol sonysymen laǵynetti. Qarapaıym halyqqa qasiret týǵyzǵan, qarǵys arqalaǵan soǵys eshqashan jeńbek emes.Uly Otan soǵysy tarıhynyń betterin paraqtaǵan adam jeńis saǵatyn soqtyrýǵa Qazaqstannyń qosqan úlesi telegeı-teńiz ekenin baıqar edi. Osy bir aıaq astynan bastalǵan ádiletsiz arpalysqa Qazaqstannan 2 mıllıonǵa jýyq túrli ult ókilderi ásker qataryna shaqyryldy. Maıdan dalasynan 394 myń qazaq bozdaqtary qaıtpaı qaldy. Bul soǵys qaıǵy-qasiret ákelmegen birde-bir otbasy bolmady... Biriniń ákesi, biriniń aǵasy qaza tapty. Qanshama jas bozdaqtardyń qyrshyn jasy qıyldy... İshinde aqyn da, ánshisi de bar edi. Qaýyzyn ashpaı kókteı qyrqylǵan sol jastardyń ishinde, átteń darıǵa-aı, qansha Abaı, qansha Shoqan ketti eken  1945 jyl bul álem úshin qýanyshty da , esten ketpes kún, bul kúni bizdiń erjúrek ata-babalarymyz ózderiniń jerleri úshin janyn qurban etip, qystyń anaý  yzǵaryna shydap baǵyp, keýdelerinde «Bizqazaqpyz» degen jalyndy ot órledi.  Sol eli úshin janyn bergen atalarymyz, ápkelerimizdiń esimizdiń únemi ulyqtap, bas ıip, taǵzym eteıik.

Qorytyndylaı  kele, 1941 jylǵy 22 maýsym - tarıhta máńgi qalatyn qasiretti kún. Jetpis jyl buryn osy kúni Uly Otan soǵysy bastaldy. Búgin soǵys jáne eńbek ardagerleri, oblys ortalyǵyndaǵy kásiporyndar men uıymdardyń ókilderi, stýdentter - eli men jeri úshin ómirin qıyp, týǵan jerge oralmaǵan qaharmen erlerdi eske alyp, rýhtaryna taǵzym etti. 

 

Paıdalanǵan ádebıetter tizimi:

1. Bozdaqtar.1941-45j.:Uly Otan soǵysy jeńisiniń 50 jyldyǵyna arnalady/ Bas red. R.N.Nurǵalıev.-Almaty:Qazaq ensıklopedıasy, 1994. - 496 b
2. Káribaev B.B. Qoǵamdyq-tarıhı damýdyń nátıjesi. “Qazaqtarıhy”. 1993, №3, 31-37 bb; Sonyki .
3. Chýloshnıkov A.P. Ocherkı po ıstorıı kazak –kırgızskogo naroda v svázı s obshımı ıstorıcheskımı sýdbamı drýgıh túrkskıh narodov. Orenbýrg, 1924, ch. 1, 134-161 bb.

---