InfoHub Logo

Qalymǵazınova Sáýle Meıramǵazyqyzy
M.O.Áýezov atyndaǵy pedagogıkalyq koleji
«Bastaýysh bilim berý» mamandyǵynyń bilim alýshysy
Jetekshi: Kabımoldına Aıgýl Kaırbekovna
Pedagogıka pániniń oqytýshysy,
Kabınet meńgerýshisi

 

Qazirgi kezeńde “qazaqstandyq otansúıgishtik” uǵymyna zor mán berilýde. Kóp ultty Qazaqstan halyqynyń otansúgishtik sezimin qalypastyratyn – azamattyq kelisim, ulttyq birlik. Egemen elimizdiń táýelsizdigin saqtaý ulttyq kelisim, ishki úndesim barsha halqymyzdyń yntymaǵy men ózara jarasymdylyǵynda.

Elbasy N.Nazarbaevtyń 2030 jylǵa deıingi arnalǵan strategıasynda Qazaqstan azamattarynyń densaýlyǵyna, bilimi men ál-aýqatyn arttyrýǵa asa kóp mán berý kerektigi aıtylǵan.

Jalpy kez kelgen adam is-áreketterinde nemese basqa jaǵdaıda erlik isterge barý úshin aldymen rýhanı jaǵynan daıyn bolýy kerek. Patrıotızmge tárbıeleýdiń baǵyttary mynadaı basty máselelerdi kózdeıdi: pedagogıkalyq tájirıbedegi múmkindikterdi barynsha tolyq qamtyp, birtutas túrde oqýshynyń jeke tulǵasyna yqpal etýdiń júıesin jasaý; ár túrli pánderdi oqytýda jáne tárbıelik jumystardy uıymdastyrýda tirek bolatyndaı sıpatqa ıe bolý; bul baǵytta jas býyndy patrıotızmge tárbıeleýdiń teorıasy men tájirıbesine qatysty jańa ıdeıalardy únemi ashyp is júzinde qoldaný t.b.

Patrıotızmge tárbıeleý úrdisiniń tanymdyq mánin esten shyǵarýǵa bolmaıdy, biraq ol árbir oqýshyda patrıottyq sana, patrıottyq sezim qalyptastyrýdan bastaý alǵanda ǵana tıimdi bolmaq.

Soǵystyń alǵashqy kúnderinen bastap qazaqstandyqtar barlyq maıdanda shaıqasty. Olar Otan úshin fashıserge qarsy baǵyttalǵan urysqa aıanbaı kiristi. Qazaqstanda uıymdastyrylǵan kóptegen áskerı bólimder maıdanǵa jiberildi. Dańqty Brest qamalyn qorǵaýshylardyń qatarynda myńdaǵan qazaqstandyqtar boldy.

Uly Otan soǵys Uly Otan soǵysynyń otty jyldarynda M.O. Áýezov atyndaǵy Pedagogıkalyq kolejinde bilim alǵan oqý ornynyń kóptegen túlekteri maıdanǵa attanyp, Otanymyzdy jaýdan qorǵaýda erlikter kórsetti. Sovet Odaǵynyń Batyrlary, oqý ornynyń túlekteri İzǵutty Aıtyqov, V.A.Shýlátıkov, V.Býntovskıh esimderin búgingi izbasarlary qurmetpen eske alady.

 Soǵys – adam balasy úshin eń úreıli, eń qorqynyshty sóz. Óıtkeni, soǵys ataýly adamzatty qyryp-joıýǵa baǵyshtalǵan. Adam adam bolǵaly osylaı. Talaı ret ústemdik, baılyq úshin adam qany sýsha aqqan. Aryǵa barmaı-aq, 50 mıllıonnan astam ómirdi jalmaǵan sońǵy soǵysty alaıyq. Kimge qajet bolyp, ne maqsatty kózdep edi sol soǵys? Ádette, soǵysty ádiletsizdik, jaýyzdyq, qanisherlik bastaıdy ǵoı. Ol sonysymen laǵynetti. Qarapaıym halyqqa qasiret týǵyzǵan, qarǵys arqalaǵan soǵys eshqashan jeńbek emes.

Uly Otan soǵysy tarıhynyń betterin paraqtaǵan adam jeńis saǵatyn soqtyrýǵa Qazaqstannyń qosqan úlesi telegeı-teńiz ekenin baıqar edi. Osy bir aıaq astynan bastalǵan ádiletsiz arpalysqa Qazaqstannan 2 mıllıonǵa jýyq túrli ult ókilderi ásker qataryna shaqyryldy. Maıdan dalasynan 394 myń qazaq bozdaqtary qaıtpaı qaldy. Bul soǵys qaıǵy-qasiret ákelmegen birde-bir otbasy bolmady... Biriniń ákesi, biriniń aǵasy qaza tapty. Qanshama jas bozdaqtardyń qyrshyn jasy qıyldy... İshinde aqyn da, ánshisi de bar edi. Qaýyzyn ashpaı kókteı qyrqylǵan sol jastardyń ishinde, átteń darıǵa-aı, qansha Abaı, qansha Shoqan ketti eken 1945 jyl bul álem úshin qýanyshty da, esten ketpes kún, bul kúni bizdiń erjúrek ata-babalarymyz ózderiniń jerleri úshin janyn qurban etip, qystyń anaý  yzǵaryna shydap baǵyp, keýdelerinde «Biz qazaqpyz» degen jalyndy ot órledi. Sol eli úshin janyn bergen atalarymyz, ápkelerimizdiń esimizdiń únemi ulyqtap, bas ıip, taǵzym eteıik. Olar: Soǵys, soǵys. Qandaı sýyq sóz bul! Sol surapyl jyldarda qansha azamat jer qushty, qansha bala ákesinen, qansha ana balasynan, qanshama úı tireginen aıyryldy. Aýyldan sán, ómirden mán ketip, suryqsyz bir dúnıege aınaldy.

Soǵys mıllıondaǵan adamdardyń ómirin qıyp, júzdegen qala men eldi mekenderdi typ - tıpyl etti. Sóıtip soǵys ár úıge, ár otbasynyń ómirine jazylmas jaranyń izin qaldyrdy. Uly Otan soǵysy Keńes Odaǵy halyqtarynyń tarıhyndaǵy qasiretti bet qana emes, sonymen qatar ol halyqtarymyzdyń teńdesi joq erligi men qajyr - qaıratynyń, birliginiń dáleli edi.

Búgingi urpaq táýelsiz elde, beıbit aspan astynda ómir súrip jatyr. Osy kúnderdi syılaǵan, el erteńi úshin keýdesin ot pen oqqa tosyp, zulmat soǵysta qaza tapqan batyr jaýyngerler eshqashan umytylmaq emes. Soǵysty birinshi bolyp qarsy alǵandardyń  qatarynda Keńes Odaǵynyń batys shebin kúzetken ondaǵan myń qazaqstandyq-shekarashylar boldy. Ataqty Brest garnızonynyń ózinde 1941 jyldyń kókteminde bizdiń 3 myńdaı jerlesimiz qyzmet etken, shilde aıynda olardyń kópshiligi áskerden elge qaıtýlary kerek bolǵan.

Maıdan dalasynda 600 myńnan astam qazaqstandyq qazatapty. Soǵysta qaza tapqandardyń sany týraly málimet búkil álemdi dúr silkindirdi. Jekelegen málimetter boıynsha, adamzat tarıhyndaǵy bul eń zulmat soǵys 20 mıllıonnan astam keńes azamattarynyń ómirin qıdy. 1 710 qala jáne 70 myńnan astam selo-derevnálar,  31 850 ónerkásiptik kásiporyn, 65 myń shaqyrym temir jol, 4 100 temirjol  stansasy, 36 myń poshta-telegraf mekemesi, telefon stansasy jáne basqa da baılanys beketteri jermen-jeksen bolǵan nemese jartylaı   qıraǵan. 40 myńdaı aýrýhana nemese basqa da emdeý mekemeleri, 74 myń mektep,  tehnıkým, joǵary oqý orny, ǵylymı-zertteý ınstıtýttary, 42 myń  kitaphana  jáne basqada kóptegenny sandar joıyp  jiberilgen, tonalǵan.  Búgin Qazaqstannyń barlyq qalalary men aýyldarynda  Dańq  monýmentterine, Uly Otan soǵysynda qaza tapqan jaýyngerlerdiń eskertkishterine gúl shoqtaryn qoıý rásimderi ótýde.

Bul soǵysty eshkim de umytpaýy, eshnárse de umytylmaýy kerek. 

 

Paıdalanǵan ádebıetter tizimi:

1. Tynyshpaev M. Velıkıe bedstvıa... (Aktabanshýbyryndy) A., 1992. 605 b.,
2. Káribaev B.B. Qoǵamdyq-tarıhı damýdyń nátıjesi. “Qazaq tarıhy”. 1993, №3, 31-37 bb; Sonyki .
3. Tynyshpaev M. Velıkıe bedstvıa... (Aktabanshýbyryndy) A., 1992. 605 b.,

---