Sóz qylyp jaza berdim joqtan-bardan,
Dalaǵa ot jaqtyrdym qalap qardan.
Bir naqyl, jurtqa tańsyq jádiger sóz
Haziret Ǵaısa rýholla paıǵambardan.
Bos sózdi aýyzǵa alyp aıtpaımyz biz,
Ynsapty shyn qulaqpen tyńdańyz siz.
Bazarǵa jurt jıylǵan kele jatqan
Laǵynǵa jol ústinde ushyrapty kez.
Qysqa aıttym, qylmaı myljyń sózdi uzartyp,
Tyńdaýshy ketpesin dep jalqaý tartyp.
Ol malǵun keledi eken jolmen aıdap,
On qashyr, bes esekke júgin artyp.
-Janyńa shyn sóıleseń paıda,-deıdi,-
Diniń qatty, qur tiliń maıda,-deıdi.
Surady taqsyr Ǵaısa tura qalyp:
-Barasyń,-Laǵynǵa aıtty,-qaıda?-deıdi.
-Sen shyqtyń týra joldan asyp,-deıdi,-
Bizderge jol qısyǵy násip,-deıdi.-
Jalpaq jurt bara jatqan dý bazarǵa
Baramyn men de qyla kásip,-deıdi.
-Topyraqqa bas urmaımyn dep qylyp ar,
Burynǵy dáýrenińe sen boldyń zar.
Basqa jurt teri-tersek, jún satady,
Satatyn, malǵun, seniń ne pulyń bar?
-Júgim bar, kórmeımisiń, on bes kólik,
Kelemin aıýanǵa artyp eki túlik.
Jurttyń tynyshtyq, bútinin oılamaımyn,
Salamyn kóp bas qosqan jerge búlik.
-Qashyrdy, esek penen tanyp turmyn,
Ótirikti shyndaı qyldyń, nanyp turmyn.
Bile almaı artqan júgiń ne ekenin,
Tamasha aıran-asyr qalyp turmyn.
-Artqanym bir esekke ylǵı jalǵan,
Jalǵanda ótirik joq budan qalǵan.
Nanbasań, erip birge, kór kózińmen
Bazarǵa qyzyǵymdy qalaı salǵan.
Júgim bar bir esekte - mikir-haıla,
Munymen keltiremin úlken paıda.
Bir tıynǵa on tıyn paıda alamyn
Kóptiń basy qosylǵan jıyn jaıda.
Kúnshildik - bir esekke tıep artqan,
Jibek, kendir arqanmen býyp tartqan.
Bazarǵa budan buryn kóp barǵanmyn,
Jerim joq bul saýdamnan zalal tartqan.
Artqanym bir esekke óńkeı zorlyq,
Esepsiz mal tabamyn qylmaı urlyq.
Men almaı, onyń malyn kim alady,
Itter bar kórip júrgen maldan qorlyq.
Paıdasyz bos orynǵa júrmeımiz tek,
Kóringen bir jerim joq eshkimge tek.
Mastanyp, artqandyqtan tákapparlyq,
Júre almaı bara jatyr mynaý esek.
Estýmen taqsyr Ǵaısa tań qalady,
Kózben kórip, kóńilmen ańǵarady:
-Kıer kıim, isher as, tamaq emes,
Kerek qyp bularyńdy kim alady?
-Bazarǵa aıdap baryp salam qatar,
Aldymen jetip keler alypsatar.
Túk qoımaı ótirigimnen talap alyp,
Ol da aldar kóringendi, dámin tatar.
Kóterme ótirikpen menen alǵan,
Olar da bar álinshe sóıler jalǵan.
Kim bolsa bul zamanda sol áketer,
Qor bolyp qashan ótirik jerde qalǵan.
Bilmeıdi eshkim meniń ýlyǵymdy,
Maılyqpen kórip birdeı sýlyǵymdy,
Qatynnyń eń jamany, ıt ap keter,
Talaýmen mikir-haıla, qýlyǵymdy.
Zakon joq jerde muny qaldyrýǵa,
Bularǵa ózim erikti aldyrýǵa.
Bilmeıtin dánemeni jaman ustar,
Mikirmen aldar baıyn nandyrýǵa.
Bazarǵa alyp barsa, ne qalady,
Qaraýmen ár nársege kóz talady.
Biletin kúnshildiktiń qadir, qunyn
Oqyǵan kóp oqýdy molda alady.
Sharsharsyń, bazar barsań, basyń qatyp,
Sóılep tur óz bilgenin árkim shatyp,
Jurt bıleıtin ulyqtar talasýmen
Alady zorlyǵymdy pulǵa satyp.
Nege bolys bolady malyn shashyp,
Qashan bolyp shyqqansha jantalasyp?
Tekke tıyn bireýge kim beredi,
Zorlyqpenen almasa, úkimi asyp.
Qarsy kelse betine, basyn shaınar,
Qunsyz, bulsyz kedeıdiń sory qaınar.
Ózi aparyp ulyqqa tyǵar malyn
İshpes, jemes, shyq bermes Shyǵaıbaılar.
Bireý un, bireý puttap maı alady,
Bireý qoı, bireý taıynsha, taı alady.
Tákapparlyq júgimdi qaltasy mol
Jetilgen nadandyqqa baı alady.
Tompaıtyp qaltasyna júrgen syımaı,
Berýge eshbir janǵa kózi qımaı,
Alǵan soń tákapparlyq satyp menen,
Dúrdıer óz úıine ózi syımaı.
Baı bitken bolǵandyqtan qara baýyr,
Arqasy er salmastan bolar jaýyr.
Ne aıtyp, ne qoıǵanyn bilmes ózi,
Tyrnadaı ózine ózi bolyp aýyr.
Sıyrdaı qatyp júrer dál bolǵan qurt,
Kómeıde joq, bos sózben toltyryp urt.
Jelbirer entigýmen eki tanaý,
Semiz dep qur kórýmen aıtsyn dep jurt.
Júrgenin bilmes ózi batpaq sazdap,
Úlkendik aıtyp qoıar azdap-azdap,
Arlan tazy butyndaı bultıýmen,
Edireıip eki kóz shyǵa jazdap.
Ǵaısa aıtty: - Toqta, malǵun, boldy, - dedi,-
Aıtqan sóziń qulaqqa qondy,-dedi.-
Aparyp ony qaıda ótkizesiń,
On qashyr tıep artqan puldy?-dedi.-
Bul kúnde tilińdi alǵan jas pen kári,
Azǵan jurtqa týra sen bir em, dári.
Júgiń ne on qashyrǵa artyp alǵan,
Nemene tolyp jatqan sonyń bári?
-Ol bir júk shıyr emes, sony, - dedi,-
Bulardan on ese artyq quny, -dedi.-
Bul jerde alýshy joq, sharshamaımyn,
Ótkizip qaıtqanda aıtam ony, - dedi.
Munymen shaıtan daǵy bazar bardy,
On bes kólik júkpenen topty jardy.
Lezde apa-sapa qyldy bárin.
Uıqy-tuıqy kóbeıtip daýdy-shardy.
Aldynan alýshylar daıar jetti,
Qoldan qolǵa túsirmeı, talap ketti.
Qaıtqanda taǵy ushyrady rýhollaǵa,
Mán-jaıyn saýdasynyń baıan etti:
-Bes esek ózdi-óziniń ornyna ótti,
Júk edi on qashyrda bir retti.
Artqanym bárine de tamıǵ edi,
Bireýin tileýshiler talap ketti.
Iinine ala qorjyn salǵan aldy,
Qaıyr surap jurt tıyshyn alǵan aldy.
Pirge qol bergen sopy, birádarlar,
Jurttan pul jınap, qajyǵa barǵan aldy.
Bir qashyr júk bárine túgel jetti,
Toǵyzy ótpeı, biraz tentiretti.
Qoja, molda, ıshandar eldi jegen,
Daǵdaryp turǵan shaqta solar jetti.
Aqsaqal, qajy, qoja sattym shalǵa,
Beınetpen mal tappaǵan júrip jalǵa.
Qoja, molda kóterip aldy bárin
Eńbeksiz tapqan jurttan tegin malǵa:
«Biz úıde qalaı shydap jatamyz,-dep,-
Muny alsaq, qaryq oljaǵa batamyz,-dep,-
Shaıtannan kóterme alǵan bul tamıǵty
Qydyryp úıden-úıge satamyz»,-dep.
Bul pulmen biri meshit salmaq boldy,
Biri múlgip ıshan bop qalmaq boldy.
Bireýde shaı, bireýde et qaınattyryp,
Jurttan paıda shyǵaryp almaq boldy.
Olardyń jáne aıtaıyn qylǵan isin,
Buldaıdy keıbireýi kón terisin.
Bas-basyna bir músýák omyraýynda,
Eger ótkir qylýǵa tamıǵ tisin.
Basyna daǵaradaı sálde saldy,
Jurt qorshap, «oı, taqsyr» dep ortaǵa aldy.
Túlkiniń quıryǵyndaı bulańdatyp,
Quıryǵymen sáldeniń tapty maldy.
Táspini jybyr-jybyr serpip tastap,
Nadandyq qısyq-qyńyr jolǵa bastap,
Onysy - jerge shashqan bıdaı, tary
Torǵaıdy kelý úshin torǵaı bastap.
Bulardyń qylǵan isin qylmaıdy ury,
Quıylǵan keýdesine shaıtan qory.
Mol qylyp jaınamazdy jaıyp salyp,
Alǵýam, kál haýamǵa jaıǵan tory.
Mal tabý báriniń de bolyp qasty,
Mal soıǵysh, myrza atanyp qazan asty.
Jurttyń basyn shynjyrlap aınaldyrý
Maqsaty sol, moınyna quran asty.
Tamıǵ úshin túgeldep qarý-jaraq,
Nadanǵa jasap alyp budan araq,
Tamıǵtyń tyrnaýyshy bolsyn dep sol,
Qajy baryp alyp kelgen saqal taraq.
Qapshyǵyn qaıyrshylyq toqyp alǵan,
Óner joq bular bilmeı qapy qalǵan.
Jurttan zeket alýdy durystaýǵa,
Baılar bala oqytty jıyp jalǵan.
Bir tabaq et penen shaı berip para,
Úmiti sonda qylǵan bir-bir qara,
Júziqaranyń aıtam dep arsyzdyǵyn,
Qylmaıyn aq qaǵazdyń júzin qara.
Shaıtannan, qyldy saýda, kóterme alyp,
Ornyna bular júrdi, shaıtan qalyp.
Basynda baq, úıinde dúnıe mol,
Aldyna júzdep, myńdap malyn salyp.
Baıqamaı jazyp óttim bes-alty jol,
Erkime qoımaǵan soń qyzyǵyp qol.
Aq qaǵaz, qara sıa basyn qosyp,
Túsirdim jurt kózine, rıza bol.
Din qaıda osy kúni, ǵylym qaıda,
Turǵan joq anyq kóńilim bir Qudaıda.
Laq pen toqty alam dep júrgen jannan
Oılaısyń tıedi dep kimge paıda...
Dúnıeden qalǵan jan joq aıap kúshin,
Qaıraýmen shyqyr-shyqyr otyz tisin.
Aıt, taýyp, jastanaıyn bosaǵasyn.
Moldany bala oqytqan Qudaı úshin.
Aıtsań, tildi almaıdy qatyn, bala,
Endi muny aıtamyn kimge ǵana?
Ózińdi «jyndy» deıdi, «shaıtan» deıdi,
Ne qylsań, óziń qyldyń, Haq Taǵala.
Bet aldyna men laqtym, aýyz baqpaı,
Betimdi jibergen soń eshkim qaqpaı.
Haqlyqta, týralyqta turamyn dep,
Jalǵanda jalǵyz qaldym janǵa jaqpaı.
Ejelden bolyp óstim baılarǵa ósh-qas,
Qoja, molda, ıshandar - bári bir bás.
Qatyn-bala solarmen bári birge,
Dalada qalǵan jalǵyz men - tesik tas.
Tas edim jergilikti Qudaı tesken,
Jalǵanda jan emespin kóńilim ósken.
Belgisiz ne bolarym boldym bir jan.
Kisi bop bir jerim joq kózge túsken.
El ozyp shyqpasam da ózim qyrǵa,
Aıtqan sózim qulaqqa boldy syrǵa.
Sýsynyn qandyrarlyq boldym keńes
Edil, Jaıyq, Ertispen, Shý men Syrǵa.
Deımisiń tesilgen tas jerde qalar,
Shamshyraq Haq jandyrǵan saýlap janar.
Asyl, jasyq ekenin bilmese de,
Jelekke taǵý úshin bireý alar.
Dúnıede kórdim bárin ne barqatty,
Bes jasta qalam ustap, jazdym hatty.
At berip, aqsha berip shashqanym joq
Júzine jalǵan dúnıe Máshhúr atty.
Bul atty joqtan bar ǵyp Táńirim shashty,
Sózimdi jurt syrǵa ǵyp qulaqqa asty.
Boıtumar basqalarǵa bolǵan sózim
Ózimdi qylmas tipti aıaq asty.
Men ózim óz-ózime ýanamyn,
Láıli joq, qorjyn da joq - dıýanamyn.
Kórinbesem, Iláhı, kórinbeıin,
Eshkim kerek qylmasa, qýanamyn.

---