InfoHub Logo

مەنىڭ جۇبايىم عاينيكامال ابايدىڭ كوكبايىنىڭ ءىنىسى بەكبايدىڭ قىزى. بەكەڭنىڭ ءۇيى — سەمەيدەگى ابايدىڭ مۋزەيى.

ءبىزدىڭ ەلدە ۇلكەن اپاسىن «اپكە» دەيدى، جەڭگەسىن جەڭەشە دەيدى، اعاسىن كوكە دەيدى.

مەنىڭ ۇلكەن اپكەم ءۇبيان — مۋزەي aپa. ايەلىم — عاينيكامال. مەن موسكۆادا قىزمەت جاعدايىمەن جۇرگەن كەزىمدە، عاينيكامال بالالاردى ەرتىپ اۋىلعا بارىپتى. جۇبايىم مەن اپام ەكەۋى شىن نيەتتى دوستار.

— اپكە، سىزگە — دەپ عاينيكامال اپامنىڭ قاباعىنا قاراپ، سىيلاپ، قادىرلەپ سويلەيدى.

— مۋزەي اپا، مۋزەي اپاشكا، — دەپ ول كىسىگە بالالارىم ەركەلەيدى.

— يا، قاراعىم، كەلىن، كەلىنجانىم، اينالايىندارىم، — دەپ جاۋاپ قايتاردى قارت اپام.

ابدۋللاراحمان دەيتىن ءىنىم بار، ونى ءبىز تەك ءابدىلدا دەيمىز. ءبىر بابادان جيىرما بەس ءۇيمىز. ءار ۇيدە بەس-التى جانبىز. قۇدايعا شۇكىر، ىنتىماقتىمىز.

اۋىلداعى جەڭگەلەرىم مەنى «باتىر قاينىم»، كەلىندەر مەن بالالار مەنى «باتىر اتام» دەپ اتايدى. عاينيكامالدى بولسا، باتىردىڭ بايبىشەسى دەپ اتايدى.

عاينيكامال اۋىلعا قۇرى قول بارمايدى. شال مەن كەمپىرلەرگە شاي، قانت، بالالارعا ءتاتتى مەن ويىنشىق، ابىسىندار مەن كەلىندەرىنە كويلەك - كوپشىك، بىلەزىك، سىرعا، ساقينالار الىپ بارادى. ونىڭ اۋىلدا جەگەن ءبىر ءتاۋىر ەتى ماعان ءجۇز سومنان كەم تۇسكەنىن وسى ۋاقىتقا دەيىن كورگەن ەمەسپىن. امال قانشا، ىشىمنەن تىنامىن دا جۇرەمىن. الىسىڭا ەمەس، جاقىنىڭا بەرىپ وتىرمىن عوي! — دەپ باج ەتە قالسا، مەن نە دەمەكپىن.

— جەڭەشەم كەلىپتى، بالالار كەلىپتى، باتىردىڭ بايبىشەسى كەلىپتى، — دەپ اۋىلداعىلار شۋىلداسىپ قارسى الىپ، ءارقايسىسى سىباعالارىنا تالاسىپ، عاينيكامالدىڭ الىپ كەلگەنىن بولىسكەندە، ءبىر ءۇيدىڭ بالاسىنا ويىنشىق جەتپەي قالىپتى.

— ەي، قاعىنعىر، ءجۇر بەرمەن، بارىنە الىپ كەلىپ، سەنى ەلەمەپتى عوي جەڭەشەڭ! — دەپ ىزالانىپ بالاسىن بوربايدان شانالاقپەن ءبىر تارتىپ، مەنىڭ ءبىر جەڭگەم دەمونستراتيۆنو بالاسىن سۇيرەي جونەلىپتى.

— جەڭەشە، توقتاڭىز، — دەپ اشۋلانعان ايەلدى عاينيكامال دوعارىپتى. قۇدايعا شۇكىر، وسىپ-ونگەن جانبىز. بىرىمىزگە جەتىپ، بىرىمىزگە جەتپەي قۋانۋدىڭ ورنىنا، ءسىز نەگە اشۋلاناسىز؟ — دەپتى.

— ويباي، مەنى قۇداي ۇرىپتى عوي، — دەپ بەتىن شىمشىپ ۇيالعان كەمپىر جۇگىنە وتىرىپ قالىپ، قىزارا ءبورتىپ، — كەلىنجان، اينالايىن كەشىر! — دەپ نە ىستەرىن بىلمەي قاتتى ساسىپتى.

...كەلىن كەلگەنىن ەسىتكەن قارت اعا-جەڭگەلەرىم جالعىز بيەلەرىنىڭ قىمىزىن ءابدىلدانىڭ ۇيىنە الىپ كەلەدى. ءابدىلدا قوي سويىپ تاستايدى.

— قويىڭدى بەكەر سويدىڭ عوي، بىزگە كەسپە كوجە دە بولار ەدى عوي، — دەپ عاينيكامال ءابدىلداعا رەنجىپتى.

— ە، نەسىنە رەنجيسىز، جەڭەشە، كوكەممەن كەلگەندە قوي سويىپ، ءوزىم بالالارمەن كەلگەندە قوي سويمادى — دەپ ءوزىڭىز ەلگە تاراتپاسىن دەپ ادەيى سويىپ وتىرمىن، — دەپ ازىلگە اينالدىرىپتى ءابدىلدا.

ءابدىلدانىڭ ءۇيى — قارا شاڭىراعىمىز. ول ءۇيدىڭ تورىنە وسى ۋاقىتقا دەيىن قاۋساعان كەمپىرلەر دە شىقپايدى، عاينيكامال ءبىرىنشى بارعانىندا:

— تاماعىم اۋىردى، انگينا بولۋى كەرەك، باسىم اۋىرادى، — دەپ تورگە توسەك سالىپ، جاتىپ العان بولاتىن. ول سودان كەيىن «ەركە كەلىن» اتانعان بولاتىن.

بۇل جولى دا اۋىلدىڭ ۇلكەن-كىشى كەلىندەرى ىرگەدەگى ورىنعا تالاسىپ، قىسىلىپ - قىمتالىپ سىيىسپاي زورعا ورنالاسقاندا، عاينيكامال قايناعالارىمەن قاتار توردە وتىرادى.

العا اس كەلەدى، تورگە باس تارتىلادى، سەكسەندەگى وشاقباي دەيتىن ۇلكەن اعاممەن عاينيكامال تاباقتاس بولادى.

— ال، كەلىن شىراعىم، — دەپ وشەكەڭ باستى عاينيكامالعا ۇسىنادى. عاينيكامال باس ۇستايدى. قۇيقاسىن تۋراپ، مايىن الىپ، ميپالاۋ ىستەپ وتىرعاندا، مەنىڭ شەشەم ايحان كەلىنىنىڭ بۇل قىلىعىن جاقتىرماي:

— ءبىزدىڭ ەلدە كەلىن باس ۇستاماۋشى ەدى، — دەپ كۇڭك ەتەدى.

— اپا، كەلىننىڭ دە كەلىنى بار، باس ۇستايتىن دا كەلىن بار، باس ۇستامايتىن دا كەلىن بار، ءسىز نەسىنە نامىستانىپ وتىرسىز؟ — دەگەندە وتىرعاندار دۋ كۇلىپتى. ءدال وسى كەزدە:

— اسسالاماۋعالەيكۋم، — دەپ ءبىر جاس جىگىت كىرىپ كەلىپ، وتىرعاندارعا قولىن ۇسىنا باستايدى.

— ەي، قاينىم، اس ۇستىندە كىسى قول بەرمەس بولار. مۇنداعىلاردىڭ ءبارى قولدارىن جۋىپ وتىرعان كىسىلەر، الدىمەن بارىپ قولىڭدى جۋىپ كەل، — دەيدى كەلگەن جىگىتتىڭ ءىشىپ كەلگەنىن بايقاعان عاينيكامال، جىگىت ۇيالىپ شەگىنە جونەلدى.

— جەڭەشە، بۇرىنعىدان دا ادەمىلەنىپ كەتىپسىز، ءبىزدىڭ ەلدەگى ەڭ سۇلۋى ءسىزسىز عوي دەيمىن، ءبىزدىڭ اعامىز سىزگە... — دەپ جاڭاعى ماس جىگىت قالجاقتاپ عاينيكامالدى مازالاي بەرىپتى.

وعان ول كەش بويى شىداپ وتىرىپتى. ءبىزدىڭ ەلدە اس الدىنان شاي بەرەدى، اس سوڭىنان دا شاي بەرەدى، قوناق كۇتۋدى شايمەن باستاپ، شايمەن اياقتايمىز. كەيىنگى شاي سوڭىنان مۋزەي aپa ءوزىنىڭ بالاسى ساپاربايعا:

— ءاي، ساپاش، مەنىڭ كال ءوشىمدى اكەلشى بەرى، — دەيدى. مۋزەي اپانىڭ گالوشى كونەلەۋ ەكەن، سوعان كوزى تۇسكەن ماس جىگىت كەكەتىپ:

— يا، اپكە دوس باسقا، دۇشپان اياققا قارايدى دەگەن ءسوز بار، كەلەسى بازاردا جىلتىراق ءامىرقان گالوش الىڭىزشى، — دەپتى. ساپارباي مەن مۋزەي aپa قىسىلىپ قالادى.

— ءاي، قاينىم، — دەيدى عاينيكامال، — ءوزىڭ نە ايتىپ وتىرعانىڭا تۇسىنەسىڭ بە؟

— يا، جەڭەشە، مەنى اقىماق دەي ويلايسىز با، اتا - بابامنىڭ ايتىپ كەتكەن ءسوزىن ايتۋىمدى نەگە ايىپ كورەسىز؟

— تۇسىنبەيسىڭ، اتا-باباڭدى ساۋداعا سالما، شىراعىم، «دوس باسقا قارايدى» دەپ ايتقانى ەگەر دە باسىڭدا ميىڭ بولسا، سەنىمەن دوس بولامىن دەگەن ماعىنادا. «دۇشپان اياققا قارايدى» دەگەن ءسوز سەن اياعىڭدى قالاي باسىپ ءجۇرسىڭ دەگەن ماعىنادا ايتىلعان، — دەگەندە وتىرعاندار دۋ كۇلىپ جىبەرەدى.

— جەڭىلدىم، جەڭەشە، جەڭىلدىم، — دەپ جىگىت ورنىنان ۇشىپ تۇرىپتى.

— تاياقتان جەڭىلگەن تۇرار، سوزدەن جەڭىلگەن تۇرماس، — دەپتى Fاينيكامال، وتىرعاندار تاعى دا دۋ كۇلىسىپتى.

— ال، جىگىتتەر، مىنا ەڭ اقىرعى ريۋمكانى الىپ قويايىق، — دەپ ءۇي يەسى قۇيىلعان اراعىن ۇسىنادى.

— جوق. ەندى مەن بۇدان - بۇلاي اراق ىشۋدەن قالدىم! — دەيدى الگى جىگىت.

— يا، دۇرىس قاينىم، اراقپەن اقىماق جولداس، اسىق ءسوز ايتسام ايىپ ەتپە، اقىماق باستان اقىلدى ءسوز شىقپايدى دەگەنگە تۇسىنگەنىڭە راقمەت، قاينىم.

— سىزدەرگە دە راقمەت، جەڭەشە، وسى كەش ماعان ۇلكەن ساباق بولدى، — دەپ جىگىت تومەن قاراپ وتىرىپ قالىپتى.

10.09.1962 ج.

---