بولمە وسىمدىكتەرى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى:«تانىم»، «شىعارماشىلىق»
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - قىزمەتى: ەكولوگيا، سۋرەت سالۋ.
تاقىرىبى: بولمە وسىمدىكتەرى
ماقساتى: بالالاردىڭ تابيعات بۇرىشىنداعى بولمە وسىمدىكتەرى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ. قازتاماق پەن فيكۋس گ ۇلى تۋرالى ايتىپ، ولاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە، تاني بىلۋگە ۇيرەتۋ جانە كۇتۋ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ. بالالارعا كارتوپپەن باستىرمالاۋ ءادىسى ارقىلى سۋرەت سالۋعا جاتتىقتىرۋ، قيالىن دامىتۋ. بولمە وسىمدىكتەرىن قالاي كۇتۋ كەرەكتىگىن ءىس جۇزىندە كورسەتۋ ارقىلى ەڭبەكقورلىققا باۋلۋ، گۇلدەردىڭ سۇلۋلىعىن تاماشالاۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپتاۋ، ويىن جاتتىعۋلارى، تريز ءادىسى.
كورنەكىلىگى: بولمە وسىمدىكتەرى سۋرەتتەرى(سلايد)، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، بولمە وسىمدىكتەرىن كۇتۋگە قاجەتتى زاتتار (سۋ قۇيعىش، سۇرتكىش، ىدىس، توپىراق، تاستار، الجاپقىش)، سۋبوياقتار، دوڭگەلەنە كەسىلگەن كارتوپ.
ساباقتىڭ ءتيپى: كىرىكتىرىلگەن
سوزدىك جۇمىس: قازتاماق
بيلينگۆالدى كومپونەنت: وسىمدىكتەر - راستەنيا، گۇل - سۆەتوك، جاپىراقتار - ليستيا، ساباق - ستەبەل.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
شاتتىق شەڭبەرى.
ءبىز كىشكەنتاي بالامىز،
ءوسىپ - ءونىپ تولامىز.
كۇنگە قاراي تالپىنىپ،
كوككە قولدى سوزامىز.
الەمدەگى بارلىق ادامدارعا تەك جاقسىلىق سىيلايمىز.
ۇيىمداستىرۋشىلىق، ىزدەنۋشىلىك
جۇمباق جاسىرۋ.
ادامداردىڭ ءبارى قىزىعادى
سۋ قۇيماساڭ ءسانى بۇزىلادى
ول نە؟
دۇرىس بالالار، گۇل ەكەن.
بالالار ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ كوكتەم مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اتاپ ايتىڭدارشى.
جارايسىڭدار، بالالار وتە دۇرىس ايتتىڭىزدار.
وسىمدىكتەر ءوزى دالا جانە بولمە گۇلدەرى بولىپ بولىنەدى. گۇلدەر ءتىرى تابيعاتقا جاتادى، ولار تامىرى ارقىلى قورەكتەنەدى، وسەدى، ونەدى، كوبەيەدى. وسىمدىكتەر ءومىر ءسانى، تابيعات كوركى. دالا وسىمدىكتەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى دالادا توپىراقتى جارىپ شىعادى، جاڭبىرمەن سۋارىلادى، كۇن كوزىنەن ءنار الادى. اينالانى كوركەيتىپ، تابيعاتقا ءسان بەرەدى، قوش يىسىمەن كوڭىل كۇيىمىزدى كوتەرەدى، قۋانىش سىيلايدى.
ەندى، ءبىز بولمە گۇلدەرىمەن تانىسامىز. بولمە گۇلدەرىنە فيكۋس، قازتاماق، قويان قۇلاق، الوە ت. ب گۇلدەر جاتادى. ولار بولمەنى تەك ادەمى ەتىپ قويمايدى، بولمەنىڭ اۋاسىن تازارتادى، ادامدارعا جاقسى كوڭىل كۇي سىيلايدى. بارلىق وسىمدىكتەر كۇندى، سۋدى، جارىقتى جاقسى كورەدى.، سوندىقتان گۇلدەردى جارىق تۇسەتىن جەرلەرگە قويامىز. بولمە گۇلدەرىنىڭ باسقا وسىمدىكتەر سياقتى؛ تامىرى، ساباعى، جاپىراعى، گۇلدەرى بولادى.
پراكتيكالىق ارەكەت: ال ەندى بالالار ءبىز بولمەدە تامىرلانعان قازتاماق گۇلىن ىدىسقا وتىرعىزايىق. سەندەر بۇگىن تابيعات بۇرىشىندا جۇمىس جاسايسىڭدار. گۇل وتىرعىزۋ ءۇشىن ەڭ اۋەلى بىزگە ىدىس قاجەت. ىدىستى الىپ تۇبىنە ءبىرىنشى تاستاردى سالامىز. ىدىستىڭ ءتۇبى تەسىك بولادى. سودان كەيىن ىدىسقا توپىراق سالامىز. جاي دالاداعى توپىراق ەمەس قۇنارلى ارنايى گۇل وتىرعىزۋعا ارنالعان توپىراق. سودان سوڭ توپىراق ورتاسىنان قۇدىقشا جاساپ، گۇل ءوسىندىسىن وتىرعىزامىز. ەندى بۇل گۇلىمىزدى تابيعات بۇرىشىنا قويامىز. بالالار گۇل وتىرعىزدىق، ەندى وسىلاي قويامىز با؟
دۇرىس، ەندى سۋ قۇيامىز، شاڭىن سۇرتەمىز، توپىراعىن قوپسىتىپ تۇرامىز. جىلىنا ءبىر رەت توپىراعى مەن ىدىسىن اۋىستىرىپ تۇرۋ كەرەك.
گۇل تۋرالى تاقپاقتار بىلەسىڭدەر مە؟
ويىن: «گۇلدەرى قۇرىلىسى بويىنشا ورنالاستىر»
شارتى: گۇلدەردى رەتىمەن ورنالاستىرا ءبىلۋ.(تامىرى، ساباعى، جاپىراعى، گ ۇلى)
سەرگىتۋ ءساتى:
بيىك بولىپ وسەمىز
جاپىراقتاي جايقالىپ،
تابيعاتتى سۇيەمىز.
شەتىمىزدەن شەبەرمىز،
دەنەمىزدى تىك ۇستاپ،
بيلەپ - بيلەپ الامىز.
داپتەرمەن جۇمىس: ەندى، بالالار وسى گۇلىمىزدى دوڭگەلەك كارتوپ كەسىندىلەرىن پايدالانا وتىرىپ، باستىرمالاۋ ادىسىمەن داپتەرىمىزگە سالامىز.
سۋرەتپەن جۇمىس: اڭگىمەلەۋ.( بالالاردىڭ گۇلدەردى كۇتىپ، باپتاۋداعى ءىس ارەكەتتەرى، ەڭبەكتەرى)
ويىن: «گۇلدەر ادەمى بولىپ ءوسۋ ءۇشىن نە قاجەت؟»
شارتى: گۇل جايقالىپ ءوسۋ ءۇشىن قاجەت زاتتاردى توپتايدى.
سوزدىك جۇمىس: قازتاماق
بيلينگۆالدى كومپونەنت: وسىمدىكتەر - راستەنيا، گۇل - سۆەتوك، جاپىراقتار - ليستيا، ساباق - ستەبەل.
رەفلەكستىك-تۇزەتۋشىلىك
سۇراق - جاۋاپ ءادىسى ارقىلى وقۋ ءىس - قىزمەتىن قورىتىندىلاۋ.
ءبىز قانداي بولمە وسىمدىگىمەن تانىستىق؟
نەنى بەينەلەدىك، نەمەن سالدىق؟
گۇلدەر قالاي قورەكتەنەدى ەكەن؟
تامىر نە ءۇشىن قاجەت؟
بولمە وسىمدىكتەرىنىڭ پايداسى قانداي؟
بۇگىنگى وتىرعىزعان گۇلىمىزدىڭ اتى قانداي؟
وسى كوكتەمنىڭ گۇلىندەي جايقالىپ وسە بەرىڭىزدەر دەپ، سىزدەرگە كوتەرىڭكى كوڭىل كۇي سىيلاي وتىرىپ، قىزدارىمىزدىڭ «كوبەلەك» بيىمەن وقۋ ءىس - قىزمەتىمىزدى اياقتايمىز. بالالاردى ماداقتاۋ.
ءبىلۋى كەرەك: بولمە گۇلدەرىمەن جانە ونى كۇتۋدىڭ ەرەجەلەرىن ءبىلۋى.
تۇسىنەدى: تابيعات بۇرىشىنداعى بولمە وسىمدىكتەرى تۋرالى مالىمەتتەردى، ياعني ولاردىڭ ءوسىپ - جەتىلۋى ءۇشىن توپىراق، سۋ، جارىق، جىلۋ قاجەت ەكەنىن.
قولدانادى: بولمە وسىمدىكتەرىن كۇتە ءبىلۋ داعدىلارىن ءىس جۇزىندە، سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرە الۋ جانە ءوز ويلارىن جەتكىزە الۋ.
اتىراۋ وبلىسى، كۋرمانگازى اۋدانى، العا سەلوسى
«اقمارال» بوبەكجاي بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
زينەشوۆا ايگۋل شاپاگاتوۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - قىزمەتى: ەكولوگيا، سۋرەت سالۋ.
تاقىرىبى: بولمە وسىمدىكتەرى
ماقساتى: بالالاردىڭ تابيعات بۇرىشىنداعى بولمە وسىمدىكتەرى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ. قازتاماق پەن فيكۋس گ ۇلى تۋرالى ايتىپ، ولاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە، تاني بىلۋگە ۇيرەتۋ جانە كۇتۋ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ. بالالارعا كارتوپپەن باستىرمالاۋ ءادىسى ارقىلى سۋرەت سالۋعا جاتتىقتىرۋ، قيالىن دامىتۋ. بولمە وسىمدىكتەرىن قالاي كۇتۋ كەرەكتىگىن ءىس جۇزىندە كورسەتۋ ارقىلى ەڭبەكقورلىققا باۋلۋ، گۇلدەردىڭ سۇلۋلىعىن تاماشالاۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپتاۋ، ويىن جاتتىعۋلارى، تريز ءادىسى.
كورنەكىلىگى: بولمە وسىمدىكتەرى سۋرەتتەرى(سلايد)، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، بولمە وسىمدىكتەرىن كۇتۋگە قاجەتتى زاتتار (سۋ قۇيعىش، سۇرتكىش، ىدىس، توپىراق، تاستار، الجاپقىش)، سۋبوياقتار، دوڭگەلەنە كەسىلگەن كارتوپ.
ساباقتىڭ ءتيپى: كىرىكتىرىلگەن
سوزدىك جۇمىس: قازتاماق
بيلينگۆالدى كومپونەنت: وسىمدىكتەر - راستەنيا، گۇل - سۆەتوك، جاپىراقتار - ليستيا، ساباق - ستەبەل.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
شاتتىق شەڭبەرى.
ءبىز كىشكەنتاي بالامىز،
ءوسىپ - ءونىپ تولامىز.
كۇنگە قاراي تالپىنىپ،
كوككە قولدى سوزامىز.
الەمدەگى بارلىق ادامدارعا تەك جاقسىلىق سىيلايمىز.
ۇيىمداستىرۋشىلىق، ىزدەنۋشىلىك
جۇمباق جاسىرۋ.
ادامداردىڭ ءبارى قىزىعادى
سۋ قۇيماساڭ ءسانى بۇزىلادى
ول نە؟
دۇرىس بالالار، گۇل ەكەن.
بالالار ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ كوكتەم مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اتاپ ايتىڭدارشى.
جارايسىڭدار، بالالار وتە دۇرىس ايتتىڭىزدار.
وسىمدىكتەر ءوزى دالا جانە بولمە گۇلدەرى بولىپ بولىنەدى. گۇلدەر ءتىرى تابيعاتقا جاتادى، ولار تامىرى ارقىلى قورەكتەنەدى، وسەدى، ونەدى، كوبەيەدى. وسىمدىكتەر ءومىر ءسانى، تابيعات كوركى. دالا وسىمدىكتەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى دالادا توپىراقتى جارىپ شىعادى، جاڭبىرمەن سۋارىلادى، كۇن كوزىنەن ءنار الادى. اينالانى كوركەيتىپ، تابيعاتقا ءسان بەرەدى، قوش يىسىمەن كوڭىل كۇيىمىزدى كوتەرەدى، قۋانىش سىيلايدى.
ەندى، ءبىز بولمە گۇلدەرىمەن تانىسامىز. بولمە گۇلدەرىنە فيكۋس، قازتاماق، قويان قۇلاق، الوە ت. ب گۇلدەر جاتادى. ولار بولمەنى تەك ادەمى ەتىپ قويمايدى، بولمەنىڭ اۋاسىن تازارتادى، ادامدارعا جاقسى كوڭىل كۇي سىيلايدى. بارلىق وسىمدىكتەر كۇندى، سۋدى، جارىقتى جاقسى كورەدى.، سوندىقتان گۇلدەردى جارىق تۇسەتىن جەرلەرگە قويامىز. بولمە گۇلدەرىنىڭ باسقا وسىمدىكتەر سياقتى؛ تامىرى، ساباعى، جاپىراعى، گۇلدەرى بولادى.
پراكتيكالىق ارەكەت: ال ەندى بالالار ءبىز بولمەدە تامىرلانعان قازتاماق گۇلىن ىدىسقا وتىرعىزايىق. سەندەر بۇگىن تابيعات بۇرىشىندا جۇمىس جاسايسىڭدار. گۇل وتىرعىزۋ ءۇشىن ەڭ اۋەلى بىزگە ىدىس قاجەت. ىدىستى الىپ تۇبىنە ءبىرىنشى تاستاردى سالامىز. ىدىستىڭ ءتۇبى تەسىك بولادى. سودان كەيىن ىدىسقا توپىراق سالامىز. جاي دالاداعى توپىراق ەمەس قۇنارلى ارنايى گۇل وتىرعىزۋعا ارنالعان توپىراق. سودان سوڭ توپىراق ورتاسىنان قۇدىقشا جاساپ، گۇل ءوسىندىسىن وتىرعىزامىز. ەندى بۇل گۇلىمىزدى تابيعات بۇرىشىنا قويامىز. بالالار گۇل وتىرعىزدىق، ەندى وسىلاي قويامىز با؟
دۇرىس، ەندى سۋ قۇيامىز، شاڭىن سۇرتەمىز، توپىراعىن قوپسىتىپ تۇرامىز. جىلىنا ءبىر رەت توپىراعى مەن ىدىسىن اۋىستىرىپ تۇرۋ كەرەك.
گۇل تۋرالى تاقپاقتار بىلەسىڭدەر مە؟
ويىن: «گۇلدەرى قۇرىلىسى بويىنشا ورنالاستىر»
شارتى: گۇلدەردى رەتىمەن ورنالاستىرا ءبىلۋ.(تامىرى، ساباعى، جاپىراعى، گ ۇلى)
سەرگىتۋ ءساتى:
بيىك بولىپ وسەمىز
جاپىراقتاي جايقالىپ،
تابيعاتتى سۇيەمىز.
شەتىمىزدەن شەبەرمىز،
دەنەمىزدى تىك ۇستاپ،
بيلەپ - بيلەپ الامىز.
داپتەرمەن جۇمىس: ەندى، بالالار وسى گۇلىمىزدى دوڭگەلەك كارتوپ كەسىندىلەرىن پايدالانا وتىرىپ، باستىرمالاۋ ادىسىمەن داپتەرىمىزگە سالامىز.
سۋرەتپەن جۇمىس: اڭگىمەلەۋ.( بالالاردىڭ گۇلدەردى كۇتىپ، باپتاۋداعى ءىس ارەكەتتەرى، ەڭبەكتەرى)
ويىن: «گۇلدەر ادەمى بولىپ ءوسۋ ءۇشىن نە قاجەت؟»
شارتى: گۇل جايقالىپ ءوسۋ ءۇشىن قاجەت زاتتاردى توپتايدى.
سوزدىك جۇمىس: قازتاماق
بيلينگۆالدى كومپونەنت: وسىمدىكتەر - راستەنيا، گۇل - سۆەتوك، جاپىراقتار - ليستيا، ساباق - ستەبەل.
رەفلەكستىك-تۇزەتۋشىلىك
سۇراق - جاۋاپ ءادىسى ارقىلى وقۋ ءىس - قىزمەتىن قورىتىندىلاۋ.
ءبىز قانداي بولمە وسىمدىگىمەن تانىستىق؟
نەنى بەينەلەدىك، نەمەن سالدىق؟
گۇلدەر قالاي قورەكتەنەدى ەكەن؟
تامىر نە ءۇشىن قاجەت؟
بولمە وسىمدىكتەرىنىڭ پايداسى قانداي؟
بۇگىنگى وتىرعىزعان گۇلىمىزدىڭ اتى قانداي؟
وسى كوكتەمنىڭ گۇلىندەي جايقالىپ وسە بەرىڭىزدەر دەپ، سىزدەرگە كوتەرىڭكى كوڭىل كۇي سىيلاي وتىرىپ، قىزدارىمىزدىڭ «كوبەلەك» بيىمەن وقۋ ءىس - قىزمەتىمىزدى اياقتايمىز. بالالاردى ماداقتاۋ.
ءبىلۋى كەرەك: بولمە گۇلدەرىمەن جانە ونى كۇتۋدىڭ ەرەجەلەرىن ءبىلۋى.
تۇسىنەدى: تابيعات بۇرىشىنداعى بولمە وسىمدىكتەرى تۋرالى مالىمەتتەردى، ياعني ولاردىڭ ءوسىپ - جەتىلۋى ءۇشىن توپىراق، سۋ، جارىق، جىلۋ قاجەت ەكەنىن.
قولدانادى: بولمە وسىمدىكتەرىن كۇتە ءبىلۋ داعدىلارىن ءىس جۇزىندە، سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرە الۋ جانە ءوز ويلارىن جەتكىزە الۋ.
اتىراۋ وبلىسى، كۋرمانگازى اۋدانى، العا سەلوسى
«اقمارال» بوبەكجاي بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
زينەشوۆا ايگۋل شاپاگاتوۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ